Jan Wolkers, veelzijdig kunstenaar

Jan Wolkers was een begrip binnen de lezerswereld. Hij werd lange tijd geschrapt van de boekenlijsten van de middelbare scholen, daarna werd hij verplichte leesstof voor veel examenkandidaten. Enkele van zijn boeken zijn verfilmd, zelfs één door Theo van Gogh. Jan Wolkers was een schrijver met een eigen identiteit en een eigen mening die hij niet onder stoelen of banken stak. Jan Wolkers is op 81 jarige leeftijd overleden op 19 oktober 2007.

Algemeen

Op 26 oktober 1925 wordt in Oegstgeest Jan Hendrik Wolkers geboren, als derde kind in een gezin van elf. Hij zal als hij bijna veertig is pas zijn eerste boek publiceren. Maar Jan Wolkers was niet alleen een schrijver, hij was ook schilder, beeldhouwer en columnist.

Jan Hendrik Wolkers

Na de lagere school bezoekt Jan de Mulo, maar verlaat deze al voortijdig om in de (slechtlopende) kruidenierswinkel van zijn ouders te gaan helpen. Dan is hij voor de oorlog ook nog dierenverzorger in een laboratorium van de universiteit van Leiden, tuinman en schilder van landschappen.

In de oorlog duikt hij onder en volgt lessen aan de Schilderacademie in Leiden. Na de oorlog verdwijnt hij naar Parijs.

Nog tijdens zijn huwelijk studeerde hij voor beeldend kunstenaar in zowel Den Haag als Amsterdam. In de laatste stad tot 1953 aan de Rijksacademie van Beelden Kunsten. Dan gaat hij in de zomervakantie van 1954 een cursus volgen in Salzburg. Hier heeft hij onder andere les gehad van de Italiaanse beeldhouwer Giacomo Manzù. Hierna gaat hij, met een beurs, studeren aan de Zadkine in Parijs.

Wolkers als familieman

Zijn eerste vrouw was Maria. Met haar krijgt hij drie kinderen, Eric in 1948, Eva in 1949 en Jeroen in 1953. Helaas sterft Eva in 1951 als gevolg van een ongeluk in bad.

Zijn tweede vrouw is Karina en met haar krijgt hij de tweeling Bob en Tom in 1981. Dan woont het gezin al in Westermient op Texel, waar Jan op 24 maart 2006 het ereburgerschap van Texel ontvangt. Het echtpaar woont dan 25 jaar op het eiland.

Jan als schrijver

Zijn debuutroman komt uit in 1961 met als titel “Serpentina’s Petticoat”. Hij schreef in de genres:

• Roman
• Korte verhalen
• Toneel
• Essay
• Autobiografie

Van zijn hand verscheen onder andere:
Lange tijd werd op de middelbare scholen zijn boeken geschrapt van de boekenlijsten. In al zijn geschreven verhalen of boeken speelde het gereformeerde geloof een grote rol, met name twee dingen zoals de dood en de taal van de statenbijbel. Ook schuwt hij seksualiteit niet.

Sinds de jaren ’90 is Wolkers gestopt met het schrijven van proza, wel verschijnen er nog gedichten en essays van zijn hand. Hij gaat zich meer toeleggen op schilderen en beeldhouwen.

• Turks Fruit wordt in 1973 verfilmd door Paul Verhoeven
• Kort Amerikaans wordt in 1979 verfilmd door Guido Pieters
• Brandende liefde wordt in 1983 verfilmd door Ate de Jong
• Terug naar Oegstgeest wordt in 1987 verfilmd door Theo van Gogh

Literaire prijzen

Hij weigert vele literair toegekende prijzen, want dat is een farce in Nederland aldus de schrijver. Hij weigert zelfs de Contstantijn Huygnsprijs voor zijn gehele oeuvre in 1982, want de prijs was volgens Wolkers te vaak toegekend aan de verkeerde schrijvers. Zo weigerde hij in 1982 de Publieksprijs en weigert hij in 1989 ook de P.C. Hooftprijs, omdat die volgens de auteur te laat zou komen.

Het zal tot 1991 duren voordat Jan Wolkers bereid is een prijs in ontvangst te nemen; de Busken Huetprijs. Hij krijgt deze voor zijn essaybundel “Tarzan in Arlez”.

Wolkers en Auchwitz

In 1977 maakt Jan Wolkers het Spiegelmonument, beter bekend als het Auschwitzmonument, in het Wertheimpark. Het beeld bestaat uit gebroken spiegels waarin de lucht wordt gereflecteerd. Volgens Wolkers is dit zo ontworpen omdat: “de hemel na Auschwitz nooit meer ongeschonden is”.

De dood van Jan Hendrik Wolkers

Op 19 oktober 2007 sterft Jan Wolkers in zijn slaap in zijn woning op Texel. Hij was wel oud maar niet ziek. Hij is 81 jaar oud geworden. Hij wordt 24 oktober 2007 gecremeerd op de Nieuwe Ooster in Amsterdam.