Een oorlogsmuseum in België: Kazerne Dossin in Mechelen

Sinds eind 2012 is er een nieuw oorlogsmuseum in België: de Kazerne Dossin in Mechelen. Het museum belicht het Belgische luik van de Holocaust, maar heeft ook aandacht voor de daders en voor de verwerking van het naoorlogstrauma. Verder wordt er ook een parallel getrokken met de hedendaagse geschiedenis. Duik in de geschiedenis van België en begeef je naar dit interessante museum in Mechelen. Zeker een bezoekje waard!

De Kazerne Dossin

Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum

Kazerne Dossin is de plek van waaruit tijdens WO II, en meer bepaald tussen 1942 en 1944, 25.484 Joden en 352 zigeuners werden getransporteerd naar de nazi-uitroeiingskampen Auschwitz-Birkenau. Aan de muur achter de huidige nieuwbouw werden na de oorlog ook een aantal beulen van het Fort van Breendonk terechtgesteld. Het was dan ook de uitgelezen plaats om er het Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust & Mensenrechten in onder te brengen. Het nieuwe museum belicht alle facetten van de Holocaust in België.

Nieuw museum naast oud museum

Kazerne Dossin is gegroeid uit het vroegere Joods Museum van Deportatie en Verzet (JMDV) dat in 1995 werd opgericht door een aantal Joodse overlevenden. Het museum barstte stilaan uit zijn voegen en er werd dus uitgekeken naar een nieuwe locatie. Ver weg ging men niet, men bouwde gewoon een nieuw stuk aan het oude museum. De oude museumruimte werd omgebouwd tot Memorial, een plaats voor bezinning. Aan de overzijde kwam een gloednieuw gebouw en hierin werd de permanente historische tentoonstelling onder gebracht. Op de plaats van het oude arresthuis staat nu een witte monoliet. Bovenaan bevindt zich het terras dat zicht heeft op de oude kazerne. Het hele museum heeft de vorm van een vijfhoek.

De tentoonstelling

Het museum telt naast vier verdiepingen tentoonstellingsruimte ook een auditorium, een cafetaria en twee educatieve ruimtes. Je vindt er drie grote thema's:

• het Belgische luik in de Holocaust, in Duitse en Europese context
• het gedrag en de motieven van de daders alsook de reacties van slachtoffers en omstanders
• traumaverwerking en rechtsherstel

Eerste verdieping

Op de eerste verdieping is het thema "massa". Er wordt een beeld geschetst van de evolutie tussen 1920 en 1940, zowel voor de Joden en de zigeuners in België. Ook wordt de situatie in Duitsland, waar de sfeer steeds grimmiger wordt, onder de loep genomen.

Tweede verdieping

Op de tweede verdieping is het thema "angst". Je kan er met behulp van audioguides luisteren naar 25 verhalen van concrete gebeurtenissen. Hier staat Jodendiscriminatie centraal. In de zomer van 1942 volgen er Jodendeportaties en razzia's, zowel in België als in Frankrijk.

Derde verdieping

Het thema van de derde verdieping is "dood". Hier wordt het lot van de Joden en de zigeuners in de Dossin Kazerne uit de doeken gedaan. Achtentwintig treintransporten vertrokken vanuit Mechelen naar Auschwitz-Birkenau. Ook de verwerking van het na-oorlogstrauma kreeg een plaatsje. De historische context werd ook in verband gebracht met huidige toestanden. Er worden parallellen getrokken naar situaties in België en elders in de wereld, door middel van moderne foto's. Om schoolgroepen in staat te stellen hun bezoek voor te bereiden, werden er pedagogische lespaketten samengesteld.

Praktische info

Je vindt dit museum in de Goswin de Stassartstraat 153, een zijstraat van de Edgar Tinellaan in Mechelen. Het museum opende zijn deuren voor het grote publiek op zaterdag 1 december 2012. Het museum is dagelijks geopend, behalve op woensdag. Het museum is ook gesloten met Kerst, Nieuwjaar en op de Joodse feestdagen Rosh Hasjana en Jom Kipoer. Voor de exacte openingsuren en prijzen kan je terecht op de site van het Kazerne Dossinmuseum. Voor groepen zijn er speciale tarieven. De audioguides, beschikbaar in het Nederlands, het Frans, het Engels en het Duits, zijn voor iedereen gratis, evenals het bezoek aan de Memorial. Elke derde zondag van de maand is er een rondleiding met gids doorheen de permanente tentoonstelling. In de museumshop kan je terecht voor romans, vakliteratuur, strips, graphic novels, kinderliteratuur en postkaarten. Meer lezen over het museum of je bezoek voorbereiden? Kijk dan op www.kazernedossin.eu. Je kan op de site terecht in het Nederlands, Frans, Duits en Engels.

Stadswandelingen

Sinds juni 2020 organiseert de Kazerne Dossin ook twee stadswandelingen. De ene heet "Mensenrechtenwandeling" en leidt je door zeven verschillende plaatsen in Mechelen die een rol speelden in de mensenrechtengeschiedenis van de stad. Deze wandeling duurt ongeveer 30 minuten. De andere wandeling heet "Sporen van de Dossinkazerne in Mechelen" en duurt ongeveer anderhalf uur. Je passeert langs elf verschillende haltes met elk een apart verhaal. Je kan ook een app downloaden waarmee je tekst en uitleg krijgt tijdens de wandelingen.

Nog meer oorlogsgeweld in en rond Mechelen

Musical 14 - 18

In 2014 huurde Studio 100 (van Samson en Gert, K3, etc.) de Nekkerhal in Mechelen af voor tien maanden. Gedurende die periode speelde er de musical 14-18, een musical over vier jongens tijdens Wereldoorlog I. Een overdonderend succes!

Musical 40 - 45

In 2019 creëerde Studio 100 een nieuwe musical: 40 - 45. Een verhaal over twee broers die tijdens Wereldoorlog II elk een andere kant kiezen. Voor deze musical bouwde Studio 100 een pop-up theater in Willebroek. Met zijn bewegende tribunes en zijn indrukwekkend klank- en lichtspel werd deze musical nog spectaculairder dan de vorige.

Fort Van Breendonk

Eveneens in Willebroek, net naast de A12, bevindt zich het Fort van Breendonk. Een transitkamp voor Joden en andere krijgsgevangenen die moesten gedeporteerd worden naar concentratiekampen. Zeker een bezoek waard voor wie meer wil weten over de oorlogsgeschiedenis van België.