Cuypersgenootschap en Pierre Cuypers

Het Cuypersgenootschap zet zich in voor bouwwerken die ze beschouwen als nationaal erfgoed. Het gaat daarbij om architectuur uit de negentiende en twintigste eeuw en om belangwekkende gebouwen van na de Tweede Wereldoorlog. De bouwwerken hoeven dus niet per definitie door bouwmeester Cuypers gebouwd te zijn, maar het genootschap is wel naar Pierre Cuypers (van het Rijksmuseum) genoemd.

Pierre Cuypers

Het Cuypersgenootschap houdt zich met meer dan alleen de bouwwerken van bouwmeester Pierre Cuypers bezig. Deze architect en ontwerper uit Roermond (1827 – 1921) heeft een groot aantal belangrijke gebouwen op zijn naam staan waar het Cuypersgenootschap maar al te graag naar om kijkt. Ondermeer het Rijksmuseum en Centraal Station van Amsterdam zijn van zijn hand. Het genootschap houdt zich ook met werk van andere bouwmeesters bezig. Cuypers was de directe aanleiding tot de oprichting van het genootschap. Vanaf het moment van oprichting wist de organisatie dat ze zich niet ging beperken tot de gebouwen van deze, wat ze noemen “buitengewoon creatieve en veelzijdige Roermondse architect.”

Oprichting Cuypersgenootschap

Het Cuypersgenootschap werd in 1984 opgericht en telt ruim 500 leden. De leden vertegenwoordigen verschillende disciplines en dragen vanuit hun kennis en kunde bij aan het behoud van het erfgoed. Ze richten zich daarbij op bouwkundig erfgoed uit de periode 1850 – 1940. Dit wordt de periode van de jongere bouwkunst genoemd. De bouwkunst uit de Wederopbouw is daar aan toegevoegd. Deze periode is na het einde van de Tweede Wereldoorlog gestart.

Expertise

Het Cuypersgenootschap zet haar expertise in om bouwwerken van de slopershamer te redden. Het gaat daarbij om:

• Kunsthistorische expertise;
• kennis van de jurisprudentie rond de Monumentenwet.

Met succesvolle acties heeft het belangwekkende bouwwerken weten te behouden, ondermeer:

• Van Abbemuseum in Eindhoven;
• gedeeltelijk behoud van het Haagse Rijksarchief;
• St.-Vituskerk in Blauwhuis;
• Beurs van Berlage in Amsterdam;
• Teekenschool in Roermond.

Erfgoed

Het Cuypersgenootschap ontplooit diverse activiteiten om bouwkundig erfgoed te behouden en werkt daarin zoveel mogelijk samen met andere organisaties die zich daarvoor inzetten.
Het Cuypersgenootschap onderhoudt contacten met:

• KNOB
• Bond Heemschut
• Kadoc
• Docomomo
• Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten
• Fundeon
• Rescura Bleijenberg
• Amsterdam Bureau Monumentenzorg
• The Victorian Society
• Roermond.nl
• NAI
• Stichting Bonas
• Stichting Kerkelijk Kunstbezit Nederland
• Monumenten.nl
• Hereduc
• Erfgoed Nederland
• Res Nova
• Monumenten opzijnbest.nl

Mariaplaats

Sinds 1999 werkt het Cuypersgenootschap samen met diverse andere organisaties in het Platform Mariaplaats. De Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige Bond (KNOB) is de inititatiefnemer van dit platform, dat genoemd is naar de toenmalige standplaats van de KNOB op de Mariaplaats in Utrecht. De KNOB is verhuisd naar Delft. Twaalf organisaties werken in Platform Mariaplaats samen. Vanuit de diverse invalshoeken willen de organisaties behoud van erfgoed bewerkstelligen.

Publicaties van het Cuypersgenootschap

In de loop der tijd heeft het Cuypersgenootschap diverse magazines uitgegeven onder verschillende namen:

• Het Cuypers Genootschap;
• De Sluitsteen;
• Cuypersbulletin;
• Het Jaarboek Cuypersgenootschap.

Sinds 1984 publiceren de leden regelmatig. Als eerste was daar het blad Het Cuypers Genootschap. Daarna werden er vijftien jaargangen uitgegeven onder de naam De Sluitsteen. Dit blad ontwikkelde zich meer en meer tot een wetenschappelijk tijdschrift. Daarnaast werd nog het Cuypersbulletin opgericht in 1995. Hierin staan korte artikelen en mededelingen voor en over de leden. In 2000 ging De Sluitsteen door als magazine voor wetenschappelijke publicaties onder de naam Het Jaarboek Cuypersgenootschap.

Gegevens

Cuypersgenootschap

• Postbus 575
• 6800 AN ARNHEM
• Tel.: 0172-404760 en/of 06-23398363

Ameland

Een van de gebouwen waar het Cuypersgenootschap aandacht voor heeft vormt de Cuyperskerk op Ameland. De Sint Clemenskerk in Nes op het Waddeneiland werd in 1878 gebouwd en brandde op 5 februari 2013 af. Het Cuypersgenootschap schreef meteen na de brand een brief aan burgemeester, wethouders en raadsleden van Ameland waarin het schreef geschokt te zijn na het bericht over de verwoesting van het monument. Het Cuypersgenootschap stelt ook dat er nog genoeg resten van de kerk over zijn gebleven om herbouw te rechtvaardigen. De originele tekeningen van Cuypers liggen in het archief van het Architectuurinstituut in Rotterdam.

Lees verder

• Sint Clemenskerk in Nes op Ameland - Cuyperskerk
• Vereniging van Beheerders van Monumentale Kerkgebouwen
• Reliplan - Makelaars voor kerken en kloosters
• Sint Clemenskerk in Nes op Ameland - Brand en nasleep
• Clemenskerk in Nes op Ameland – herbouw van rijksmonument