Biografie H.P. Berlage

Hendrik Petrus Berlage (1856 - 1934), geboren in Amsterdam, was een van de meest invloedrijke architect en stedenbouwkundige in Nederland. Zijn meest bekende werk is ongetwijfeld de Beurs van Berlage in Amsterdam.

Carrière

Berlage studeerde van 1875 tot 1878 architectuur aan het Eidgenössische Polytechnikum in Zürich. Na een Grand Tour door Italië, Oostenrijk en Duitsland ging hij in 1881 werken voor architect Theodor Sanders in Amsterdam. Samen ontwierpen ze verschillende gebouwen in neorenaissancestijl. In deze bouwstijl wordt teruggegrepen op de oude architectuur van de gotiek, de renaissance en de barok.

In 1885 diende Berlage een schilderachtig, historiserend ontwerp in voor de prijsvraag voor de nieuwe Beurs van Amsterdam. De gedachtegang van Berlage en wethouder Willem Treub van Amsterdam kwamen goed overeen, zodat Berlage naar voren geschoven werd. In 1896 kreeg Berlage, inmiddels zelfstandig architect, de opdracht. Bij het ontwerpen van de Beurs heeft Berlage het principe gehanteerd dat vorm en ornament nauw aansluiten bij de constructie, eenheid in veelheid.
In enkele fasen transformeerde het ontwerp in de stijlloze eenvoud van het uitgevoerde werk. Inmiddels behoort de Beurs van Berlage tot de Top 100 der Nederlandse UNESCO-monumenten.

In dezelfde tijd realiseerde hij het gebouw van de Algemene Nederlandse Diamantbewerkers Bond in Amsterdam. Hij rechtte in 1900 met Jac. van den Bosch ‘t Binnenhuis op, een atelier en winkel voor door hen ontwerpen meubels. Hetzelfde jaar maakte hij het eerste ontwerp voor de zuidelijke uitbreiding van Amsterdam. Het definitieve Plan Zuid, Berlages belangrijkste stedenbouwkundige werk, ontstond in 1915.
In die periode begon de bouw van het jachtslot Sint Hubertus in Otterlo dat hij ontwierp voor het echtpaar Kröller-Müller, voor wie hij ook het Holland House in Londen (1914 - 1916) bouwde. In de jaren ’20 werkte Berlage langdurig aan het Haags Gemeentemuseum, dat in 1935 werd voltooid. Andere grote werken uit deze laatste fase zijn de Christian Science Kerk in Den Haag (1925 - 1926) en het raadhuis van Usquert (1928 - 1930)

Materiaalgebruik

Zijn eerste ontwerpen waren gebaseerd op de neostijlen, bouwstijlen uit het verleden. Toen hij eenmaal zelfstandig was gevestigd, veranderde dat. Historische elementen verdwenen geleidelijk, constructies werden benadrukt, muren werden vlakker. Baksteen, beton en ijzer werden niet meer weggemoffeld zoals voorheen. Alleen als het constructief nodig was, werd natuursteen gebruikt.

Inspiratie

In 1911 maakte hij een reis naar de Verenigde Staten, en raakte onder de indruk van het werk van Frank Lloyd Wright; horizontale bouwvolumes, asymmetrisch gegroepeerd. Gebouwen die in relatie staan tot hun omgeving. Tot het einde van zijn carrière is deze Amerikaans invloed in zijn werk duidelijk aanwezig.

Belangrijke werken:

Villa Hoogerheide

Villa in Hilversum, opgeleverd in 1892. Deze villa heeft een karakteristieke gevel en een weids uitzicht omdat de villa op een natuurlijke hoogte staat.

Beurs van Berlage

Koopmansbeurs, werd gebouwd tussen 1898 en 1903.Met dit project werd Berlage wereldberoemd, de Beurs van Berlage werd beschouwd als het begin van de moderne architectuur in Nederland.
Jachthuis Sint-Hubertus, een gebouw in het Nederlands nationaal park De Hoge Veluwe. In 1914 als woonhuis ontworpen voor het echtpaar Kröller-Müller. Uitgevoerd in 1915 tot 1920.

De Burcht

Het oudste vakbondgebouw van Nederland. In opdracht voor Algemene Nederlandse Diamantbewerkers Bond (ANDB). Ontworpen in 1899 - 1900. De Beurs van Berlage en de Burcht werd op praktisch dezelfde tijd gebouwd.

Plan Zuid

Dit is een stedenbouwkundig plan van Amsterdam-Zuid. Berlage ontwikkelde dit plan vanaf 1914 en werd vanaf 1917 uitgevoerd. Dit plan van kaarsrechte, nauwe straten en langwerpige bouwblokken, doorsneden door een paar brede hoofdassen werd in de stijl van de Amsterdamse School gebouwd.

Berlagebrug

Een Amsterdamse brug die over de Amstel loopt, voltooid in 1932.
Marcatorplein Amsterdam, plein in het westelijk stadsdeel van Amsterdam. Werd gebouwd in 1925. Opvallend zijn de beide poortgebouwen met torens aan de noord- en zuidzijde van het plein.

Raadhuis in Usquert

Dit voormalige gemeentehuis in Groningen werd gebouwd in 1930. De toren met 2 klokken werd door Berlage zelf betaald, omdat deze buiten het budget viel. Ook het meubilair en de tuin zijn door hem ontworpen.

Gemeentemuseum Den Haag

Museum met grote collectie moderne kunst. Geopend in 1935, zijn laatste grote werk voor zijn dood in 1934.