Liduina: beschermheilige van de schaatsers

Liduina van Schiedam is een Nederlandse katholieke heilige. Ze is onder andere beschermheilige van de chronisch zieken en schaatsers. Ze raakte op 15-jarige leeftijd gewond na een val op het ijs tijdens het schaatsen en herstelde daar nooit meer van. De volgende 38 jaar kwam zij haar bed niet meer uit en at zij (bijna) niet. Zij was een grote troost voor de chronisch zieken die haar bezochten. In 1890 werd haar heiligheid erkend door paus Leo XIII. Haar relieken worden bewaard in de naar haar vernoemde kerk in Schiedam: De Basiliek van de Heilige Liduina en Onze Lieve Vrouw van de Rozenkrans.

Levensloop

Liduina werd geboren op 18 maart 1380, een Palmzondag. Het gezin waarin ze met acht broers opgroeide was arm. Als jong meisje wist ze al dat ze haar leven aan God wilde wijden en ze wees daarom een huwelijksaanzoek af toen ze 12 was. Ongeveer drie jaar later brak ze een rib (of een heup) toen ze met vriendinnen aan het schaatsen was. Ze liep daarna een vorm van gangreen op, ook wel koudvuur genoemd, en bleef verlamd.

Zij droeg haar lijden heldhaftig, maar dat was niet meteen zo. Johannes Pot, haar biechtvader heeft haar daarbij geholpen. Hij raadde haar aan haar ziekte als een offer aan God op te dragen. Dat bracht niet meteen voldoening, maar Pot bleef haar aanmoedigen. Hij leerde haar ook mediteren en zo legde ze zich toe op de overweging van het lijden van Christus. Uiteindelijk bracht dat troost. Zo werd zij een voorbeeld van heldhaftig lijden en de liefde van God voor de mensen.

Van heinde en verre werd zij bezocht, vooral door chronisch zieken. Zij vonden troost en kracht bij haar. En er wordt zelfs gezegd dat op haar voorspraak gebeden zijn verhoord en dat er wonderen plaatsvonden. Liduina zou ook stigmata, wonden vergelijkbaar met de wonden van Jezus tijdens zijn kruisiging, gehad hebben.

Visioenen en rozen

Liduina had, al dan niet door het mediteren, veel visioenen. Ze zag regelmatig Maria, maar vaker nog bezocht ze Rome, het Heilige Land, de hemel en/of de hel. Ze was daar dan samen met haar engelbewaarder. Op een keer, tijdens zo'n visioen in de hemel, gaf haar engelbewaarder haar een tak van een rozenstruik. Ze zou niet sterven voor alle rozen ontloken waren. Haar laatste visioen, voor ze stierf op 14 april 1433, was dan ook een bloeiende rozenstruik. Dit komt terug in de manier waarop ze afgebeeld wordt: vaak is dat met een rozentak in haar ene hand en een kruis in haar andere hand.

Relieken

Drie dagen na haar dood werd zij ‘begraven’ op het kerkhof van de Sint-Janskerk in Schiedam. Omdat Liduina haar gehele ziekbed niet in contact was geweest met de aarde had zij verzocht om ook na haar dood niet met aarde in aanraking gebracht te worden. In het graf lagen balken waar de kist op gezet werd en het graf werd niet met aarde bedekt.

Ruim een eeuw later, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, werden haar overblijfselen naar Brussel gebracht uit vrees voor plunderingen. Op 14 juni 1871 werden de relieken teruggebracht. Later werd 14 juni de feestdag van de Heilige Liduina.

Hoe heilig is Liduina?

Liduina is nooit officieel heilig verklaard, maar haar heiligheid is wel erkend. In 1634 verbood paus Urbanus VIII weliswaar ‘duidelijk en definitief elke publieke cultus van wie niet door de Heilige Stoel was zalig of heilig verklaard’ maar hij gaf ook uitzonderingen aan. Omdat Liduina in 1634 al meer dan 100 jaar als heilige werd vereerd, viel zij onder die uitzonderingen. Dit is bekrachtigd in een decreet uitgevaardigd op 14 maart 1890 door paus Leo XIII. Daarmee is Liduina in kerkrechtelijke zin een volwaardige heilige, de enige vrouwelijke katholieke heilige van Nederland.

In 2015 is het 125 jaar geleden dat Liduina’s heiligheid is bevestigd. Daarom heeft de gemeente Schiedam 2015 uitgeroepen tot Liduinajaar.

Haar leven als heilige (hagiografie) is door verschillende auteurs beschreven. Bekende zijn: de 15e eeuwse prediker Johannes Brugman (van de uitdrukking ‘praten als Brugman’) en Thomas a Kempis.