Oude Egypte en talrijke opgegraven kunstschatten

Met het oude Egypte wordt de beschavingsperiode bedoeld die duurde van ongeveer 3300 tot 332 voor Christus. De verovering van Egypte door Alexander de Grote maakte een eind aan de periode. Het begin van de periode wordt weliswaar vastgepind op ongeveer 3300 voor Christus, omdat Egypte toen een verenigde staat werd, maar archeologische opgravingen wijzen er op dat er vóór die tijd ook al cultuurvolken in het gebied bestonden. Wezenlijk voor het voortbestaan van de beschaving waren de jaarlijkse overstromingen van de rivier de Nijl.

Vier perioden gestructureerde maatschappij

De hele periode van de beschaving wordt opgedeeld in vier kleinere perioden namelijk 1. Oude Rijk, 2. Middenrijk, 3. Nieuwe Rijk en 4. Late Periode. Het oude Egypte kende oorspronkelijk twee cultuurgroepen. Opper-Egypte lag zuidelijk en was hoger gelegen en Neder-Egypte was het noordelijke gebied waar de Nijl in de Middellandse Zee uitmondt. Uit de vele overgebleven cultuuruitingen kan worden afgeleid dat de maatschappij destijds in dat gebied zeer gestructureerd was.

Oude Egypte met overstromingen van de Nijl

De eeuwen vóór het ontstaan van de beschaving van het Oude Egypte leidden klimaatveranderingen in Noord Afrika ertoe dat oude stammen naar de rivier migreerden. Die stammen ontwikkelden in het Nijlgebied een landbouweconomie. De Nijl was zeer belangrijk in het Oude Egypte. Door de jaarlijkse overstromingen bleef veel vruchtbare slib achter op de gronden langs de rivier na het terugtrekken van het water. Maar het kwam ook voor dat de overstromingen te overvloedig waren of juist uitbleven wat tot hongersnood kon leiden. Het zou kunnen zijn dat enkele jaren achtereen teveel droogte heeft geleid tot het uiteenvallen van het Oude Rijk.

Leven langs de Nijl

Het grootste deel van de bevolking leidde een eenvoudig leven en voorzag in hun levensonderhoud door een klein stuk grond langs de Nijl te bewerken. Zij verbouwden groenten, tarwe en vruchten en hielden geiten, schapen en ander vee. Langs de Nijl werden ook steden gebouwd die voor het grootste deel onder het zand zijn verdwenen. Er zijn slechts enkele steden opgegraven en andere liggen begraven onder moderne steden. Wat wel bewaard is gebleven zijn de grafmonumenten aan de andere kant van de Nijl.

Talrijke kunstschatten opgegraven

Het Egyptische schrift kent geen letters maar zogenaamde hiërogliefen. Hiërogliefen zijn een soort kleine tekeningetjes waardoor er sprake is van een beeldschrift. In het schrift worden alleen medeklinkers weergegeven en geen klinkers.
Ook bijzonder voor het Oude Egypte zijn de vele kunstwerken waarvan er ook veel bewaard zijn gebleven. Een reden waarom er veel bewaard is gebleven is onder meer het gebruik van duurzame materialen voor de kunstwerken. Over de hele wereld zijn in talrijke musea kunstwerken te bewonderen. Veel daarvan hebben te maken met religie en het leven na de dood waar de oude Egyptenaren erg mee bezig waren.

Goud en mineralen

In het oosten tussen de Nijl en de Rode Zee en in de cataractenregio werd goud gevonden en werden diverse mineralen gedolven. Het goud was vooral bestemd om handel mee te drijven en om de tempels ervan te voorzien. Om monumenten zoals piramides, sculpturen en tempels te realiseren werd kalksteen en zandsteen gebruikt dat afkomstig was uit de Libische keten.

Als mummie het graf in

De oude Egyptenaren gingen op een bijzondere manier om met hun overledenen. Nadat eerst alle organen waren verwijderd werd een lichaam zeventig dagen in een bad gelegd met natuurlijke zouten. Op die manier werd alle vocht uit het lichaam onttrokken. Daarna werd het lichaam in een bad met conserveermiddelen gelegd en tenslotte werd het met linnen omwonden. Uiteindelijk werd het lichaam als een mummie aan het graf toevertrouwd.

Dodenmasker van Toetanchamon

In het Nieuwe Rijk werd de mannelijke vertegenwoordiger van de dynastie aangeduid met de titel farao. Een farao stond aan het hoofd van het bestuurlijke, militaire en religieuze apparaat en deed ook uitspraken in rechtszaken. Een zeer beroemde farao is Toetanchamon van de achttiende Dynastie van het Oude Egypte. Hij heeft zijn beroemdheid echter niet te danken aan zijn carrière als farao want hij is slechts negentien jaar oud geworden. Hij dankt zijn bekendheid vooral aan het feit dat zijn graf in 1922 nagenoeg ongeschonden is gevonden door Howard Carter. In dat graf lagen meer dan 3500 kunstvoorwerpen. Wereldberoemd is natuurlijk zijn dodenmasker. De gevonden kunstvoorwerpen zijn vooral te bezichtigen in het Egyptisch Museum in Caïro.

Lees verder

• Oude Egypte: Door opgravingen en overblijfselen kennis van Oude Egypte (special)