De geschiedenis van porselein van Wedgwood

Voor veel mensen is de naam Wedgwood synoniem aan porselein. Toch is Wedgwood niet de enige producent van mooi porseleinen serviesgoed. De geschiedenis van Wedgwood begint een dikke tweehonderdvijftig jaar geleden met oprichter Josiah Wedgwood. Hij wist de basis te leggen voor een bedrijf dan in de porseleinwereld een toonaangevende rol zou spelen.

Josiah Wedgwood

In 1730 werd Josiah Wedgwood geboren, als telg van de Wedgwood-familie die in de industriële sector zijn naam al had gevestigd. Het was voor de jonge Josiah een ideale mogelijkheid om zijn talenten te ontwikkelen. En die talenten waren er, onder meer op het gebied van wetenschap, de kunst en nieuwe technieken. De combinatie van al die talenten kon Josiah inzetten om in 1759 een aardewerkfabriek op te zetten, het begin van de beroemde Wedgwood-fabriek. Omdat Josiah een sociaal bewogen man was, besteedde hij in de fabriek ook aandacht aan de sociaal-emotionele aspecten die zijn personeel betroffen. Voor hem ging het runnen van een bedrijf verder dan het enkel opzetten van een fabriek. Vanuit diezelfde sociale achtergrond was hij ook sterk voorstander van het abolitionisme, ofwel hij maakte zich sterk voor de afschaffing van elke vorm van slavernij.

Etruria

In 1766 bleek de fabriek uitstekend te draaien, zo goed zelfs dat Josiah besloot tot de bouw van een dorp rond de fabriek, Etruria geheten. De werknemers van de fabriek konden hier komen wonen. Voor Wedgwood was het naast de sociale overwegingen natuurlijk ook praktisch dat zijn personeel dichtbij de fabriek woonde en nauwelijks reistijd kwijt was voor het woon-werkverkeer. Wedgwood legde niet alleen het dorp aan, hij zorgde ook voor kanalen waardoor de grondstoffen snel in de fabriek konden komen en de gereedgekomen producten snel konden worden afgevoerd.

Nieuwe technieken

Josiah Wedgwood had belangstelling voor de wetenschap en stelde zich graag op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen en denkwijzen. Nieuwe ideeën bracht hij tot ontwikkeling en dat leidde tot nieuwe productlijnen, zoals Queens Ware (1762), Black Basalt (1768) en Jasper (1774), ook wel Jasperware genoemd. Wedgwood begreep hoe belangrijk het was om te investeren in nieuwe ideeën nieuwe technieken en dat is in het bedrijf ook altijd de norm gebleven. Ook na Josiah’s overlijden in 1795 ging het Wedgwood-bedrijf op de ingeslagen weg voort. Dat leidde tot nieuwe machines in de negentiende eeuw, de ontwikkeling van gekleurd aardewerk en de productie van porselein waaraan beenderas (calciumfosfaat) werd toegevoegd. Dit was een procedé dat in 1749 was uitgevonden door Thomas Frye. Dit nieuwe product, dat de naam Bone China kreeg, was veel sterker dan het gangbare aardewerk. Die sterkte, maar ook het fraaie design zorgde ervoor dat dit serviesgoed in tal van woningen, ook bij beroemdheden zoals president Theodore Roosevelt in het Witte Huis, terechtkwam.

Zware tijden en toch groei

In de eerste decennia van de twintigste eeuw liep de belangstelling voor aardewerk en porselein terug. Enerzijds door de opkomst van nieuwe materialen, anderzijds zorgde de internationale crisis van de dertiger jaren voor een economische dip waardoor het aanschaffen van duur porselein voor veel mensen op de achtergrond raakte. Het zorgde voor een crisis in de aardewerkwereld, waardoor veel fabrieken hun deuren moesten sluiten. Wedgwood begreep hoe belangrijk het was om juist in die tijd door te gaan met de ontwikkeling van nieuwe ideeën en nieuwe producten besloot tot de bouw van een nieuwe fabriek, bij het dorp Barlaston in Stoke-on-Trent. In de jaren veertig kon de nieuwe fabriek worden geopend en tot op heden wordt hier Wedgwood aardewerk geproduceerd. De situatie, waarbij veel concurrenten het onderspit hadden moeten delven, en de investering in een nieuwe, efficiëntere fabriek, heeft Wedgwood een vooraanstaande positie gegeven onder de aardewerkproducenten in de hele wereld. Producten van Wedgwood zijn nog steeds overal ter wereld te vinden en te koop. In 2001 kwam Wedgwood met een nieuwe collectie in wit Bone Chine, ontworpen door Jasper Conran. In 1986 werd Wedgwood overgenomen door Waterford Kristal.

Nog meer zware tijden

Met de opkomst van goedkopere massaproducenten werd het voor de producenten van duurder kwaliteitsaardewerk steeds lastiger het hoofd boven water te houden. Dat gold in 2009 ook voor Wedgwood, dat in januari van dat jaar uitstel van betaling moest aanvragen. Het grote Wedgwood dreigde ten onder te gaan en af te stevenen op een faillissement. Met een schuld, die inmiddels was opgelopen tot 450 miljoen euro is het financieel overleven ook wel een probleem. Gelukkig kon Wedgwood worden gered, en werd het overgenomen door het Amerikaanse opkoopfonds KPS Capital Partners voor de prijs van 1 euro per duizend aandelen. KPS investeerde in totaal een bedrag van 100 miljoen euro in Waterford Wedgwood. Het gaf een nieuwe impuls aan Wedgwood, met nieuwe kansen en nieuwe producten.

Een nieuwe eigenaar

In 2015 werd Waterford Wedgwood verkocht aan het Finse bedrijf Fiskars, dat ook al een lange geschiedenis kende en in 1649 door de Nederlandse koopman Peter Thorwöste in de Finse plaats Fiskars werd opgericht. Binnen Fiskars waren al een viertal serviesmerken ondergebracht en Fiskars zelf heeft grote bekendheid opgebouwd met messen en scharen. Met de investering in Wedgwood is het assortiment voor de pronkkast en de tafel dus nog groter geworden en is het merk en assortiment van Wedgwood behouden.

Museum

De lange geschiedenis van Wedgwood en de verschillende productlijnen die binnen Wedgwood zijn ontwikkeld zijn niet alleen voor bezitters van Wedgwood-aardewerk van belang. Ook als je geen enkel stukje van dit porselein in huis hebt is het leuk om alles in een mooi overzicht te bekijken. En gelukkig kan dat. In 2015 is in het Engelse Stoke-on-Trent een museum en bezoekerscentrum geopend waar jaarlijks een paar honderdduizend mensen kunnen genieten van de rijke productlijnen en informatie van Wedgwood.