Pasen: de betekenis en de gebruiken

Mensen geven tegenwoordig een eigen invulling aan het Paasfeest. Een paar dagen vrij in een druk bestaan. Samen met je partner en/of kinderen genieten van elkaar. Samen de paasbrunch nuttigen, lief zijn voor elkaar en met een paaszonnetje erbij, worden het geweldige paasdagen. Maar ook nog steeds de kinderen het verhaal van Jezus vertellen met of zonder hulp van de kinderbijbel. Het verhaal van het lege graf.

• De oorsprong van Pasen
• De Goede week begint met Palmpasen
• Palmpasen
• Witte donderdag
• Goede vrijdag
• Paaszaterdag of stille zaterdag
• Meer betekenissen en gebruiken met en voor Pasen die een samenhang hebben
• Paasgebruiken

De oorsprong van Pasen

De oorsprong zal altijd de belangrijkste reden blijven van ons paasfeest. Het denken aan iets wat meer dan 2000 jaren geleden gebeurd is. De herrijzenis van Jezus uit zijn graf. De derde dag na de kruisiging van Jezus Christus was op paaszondag het graf leeg. Vijftig dagen later, wat we Pinksteren noemen, liet Jezus zich zien bij zijn apostelen. Hij was niet dood. De dood is geen eind van het leven hier op aarde. Er is leven na de dood. Het belangrijkste gegeven voor christenen. Voorafgaande aan Pasen hebben we de Goede week.

De Goede week begint met Palmpasen

De goede week begint de zondag voor Pasen met Palmpasen.

Palmpasen

Met Palmpasen denken we weer terug aan de zondag dat Jezus op een ezel, Jeruzalem binnen reed. De mensen waren blij en verwelkomden Jezus met palmtakken en riepen Hosanna.

Witte donderdag

Op witte donderdag herdenken we dat Jezus en zijn apostelen het laatste avondmaal nuttigden. In de christelijke kerken wordt het Avondmaal nog steeds herdacht in een van de sacramenten. De woorden die ook Jezus sprak toen hij het brood brak: "neemt en eet want dit is mijn lichaam". De woorden die Jezus sprak toen hij de beker reikte naar zijn apostelen: "drinkt allen hieruit, want dit is mijn bloed van het Verbond, dat voor velen vergoten wordt tot vergeving van zonden" (uit het nieuwe testament).

Goede vrijdag

De kruisiging en de dood van Jezus, op de berg Golgotha, wordt herdacht. Tussen acht en negen uur 's ochtends wordt Jezus gekruisigd, tussen twee moordenaars. Rond het middag uur wordt het dan donker op heel de aarde, tot 15.00 uur, wanneer volgens het nieuwe testament Jezus sterft. De aarde schudt daarna en het voorhangsel in de tempel scheurt van boven naar beneden. Tegen de avond gaat Jozef van Arimathea naar keizer Pontius Pilatus en vraagt toestemming om Jezus te begraven. Jezus wordt in een graf gelegd, dicht bij Golgotha.

Paaszaterdag of stille zaterdag

De klokken luiden deze dag niet vandaar ook wel stille zaterdag.
Paaszondag of eerste paasdag. We denken aan het lege graf. Aan de herrijzenis van Jezus. Toen de moeder van Jezus naar haar zoon wilde gaan. De steen voor het graf was weggerold en ze kreeg te horen dat Jezus herrezen was.

Meer betekenissen en gebruiken met en voor Pasen die een samenhang hebben

De eerste volle maan na de astronomische lente geeft Pasen. Pasen valt dus altijd in de lente.

Het ontwaken van flora en fauna
Nieuw leven voor de bladeren aan de bomen, de lammetjes worden geboren, kuikentjes kruipen uit bevruchte eieren en uit bollen komen de meest prachtige bloemen. Maart is de tijd dat we rammelende hazen kunnen zien. Hazen die achter elkaar jagen. Op zoek naar een vrouwtje op te paren (de rammeltijd). Bij veel geluk staan twee hazen te ‘boksen’ met elkaar. Twee rivaliserende mannetjes of een hazenvrouwtje dat een mannetjeshaas niet wil! De link met Pasen is zo gek nog niet. Ook Jezus heeft beloofd dat er leven na de dood is. De bomen lijken dood in de winter maar in de lente gaan ze weer leven. Veel paasgebruiken zijn afgeleid van het feest van de lente. En dat rond Pasen leuke waarnemingen in de natuur te zien zijn met hazen is een kleine sprong in gedachten dat hazen eieren verstoppen. De paashaas bestaat dus echt!

Eieren rapen
Vroeger werden eieren gezien als een groeikracht en kiemkracht. Eieren werden in het voorjaar ingegraven in akkers om maar een goede opbrengst te krijgen. En of die nu door de paashaas worden verstopt of door ouders: het geeft een saamhorigheid een spanning van samen zoeken. En wat is er nu nog mooier om eerst samen de eieren te verven?

Chocolade hazen en eieren
Vooral wanneer de winter lang en koud was geweest, wilde het vroeger nogal eens voorkomen dat de wintervoorraad al een poos op was. Hongerig en een beetje krachteloos werd men ervan. Met de lente breekt een nieuwe periode aan en wat is er nu nog meer vetter en vrolijker makend (door de endorfines) dan chocola? Gebruikt om krachten op te doen voor het zware werk (onder andere het land opnieuw bewerken).

Een paasboom
Paaseieren hangen massaal in kronkelwilgentakken in de woonkamer. Een beetje als een kerstboom met Kerstmis, is een paasboom met Pasen. Ook de paasboom heeft een betekenis. Het is afgeleid van de heilige-boomcultus. Boomheiligdommen die geëerd werden door de Germanen. Heilige bomen waar mensen bijeen kwamen om te bidden of te offeren.

Natuurfeest
Het licht van de zon komt weer terug. Een feest voor flora en fauna met een hoofdrol voor de zon. De koude, donkere winter is voorbij. De zonnewende is geweest. Op naar Hemelvaart en Pinksteren.

Paasgebruiken

In ieder gezin, voor iedereen zal Pasen een feest van gebruiken zijn. Gebruiken met een betekenis voor elk gezin. Met Pasen zijn er veel mogelijkheden om dit samen te beleven. Overal in het land zijn gebruiken van vroeger soms weer in ere hersteld. Veelal om samen te zijn, om samen te beleven om samen even stil te staan dat het Pasen is. Om er met Pasen twee gezellige en 'warme' dagen van te maken.

Met Pasen naar de kerk gaan
Om samen te beleven dat Jezus herrijzen is. Om samen te zingen en met nieuwe kleren naar de kerk gaan. De lente collectie mag aan op de 1ste paasdag! Op z'n paasbest met Pasen.

Samen het paasontbijt of paasbrunch nuttigen
Twee dagen vrij hebben en aandacht hebben voor elkaar. Samen iets ondernemen en stilstaan Of dat tweede paasdag nu een groot warenhuis is of een autobedrijf bezoeken is, maakt niet uit. het gaat om het samen dingen doen in goed overleg. Kinderen vinden samen zijn erg belangrijk en hebben ook een stem.

Vlöggelen en poaskearls
In Ootmarsum is deze paastraditie een grote attractie geworden. Acht ongetrouwde mannen maken een lange rij en trekken door het dorp onder het zingen van oude paasliederen. De drie liederen zijn:

• Heden is den grootsten dag
• Christus is opgestanden
• Daar nu het feest van Pasen is

Paasstaakslepen
Ook een oud gebruik in Overijssel (Denekamp). Met een groep mensen in het bos een boom hakken. Vervolgens de boom in het dorp zetten met een brandende teerton bovenin.

Paasvuren
Een vuur als symbool voor licht. Jezus als een lichtend voorbeeld voor de wereld, het licht van de zon en de lente met al het nieuwe leven. Vuur, rook en vonken als teken van vruchtbaarheid. Op sommige plekken in ons land worden door kinderen de vonkjes opgevangen in een zakdoek. Hoe meer vonkjes gevangen hoe vruchtbaarder je leven zal worden in de toekomst. Het advies is wel: oude kleren aan! Op andere plekken is het de boze geesten van de winter verjagen.