Gelooft jouw kind niet in Sinterklaas?

Wanneer het bijna half november is, stijgt de spanning bij onze kinderen; Sinterklaas komt weer in het land! Iedereen doet mee, want elk kind tot en met een jaar of 8 is er van overtuigd dat de beste man echt bestaat en dat het zich goed moet gedragen om een mooi cadeau te krijgen. Maar gelooft daadwerkelijk elk kind dit of zijn er ook kinderen die altijd al weten dat de Sint niet echt is?

Inhoud

• Geloven in Sinterklaas
• Wat zijn de redenen daarvoor?
• De beleving van het kind
• Wel of geen verwarring?
• Liegen?
• Wat is waarheid?
• Mag het kind niet gewoon een leuk spel beleven??
• Dilemma?

Geloven in Sinterklaas

We hebben in Nederland al eeuwen de volkstraditie Sinterklaas. De overgrote meerderheid van de Nederlandse ouders speelt mee in het grote spel van Sinterklaas. Wanneer de kinderen de goedheiligman in levende lijve zien op school of in de stad nemen zij klakkeloos aan dat deze man echt bestaat. Dit is volkomen logisch, want het uiterlijk van de echte Sint klopt precies bij wat papa en mama verteld hebben. En wat papa en mama vertellen is waar! Zo simpel werkt dat bij kinderen.

Maar dat dit spel bestaat, betekent niet dat iedereen er ook aan mee moet doen. Bij alle spelletjes die we spelen, hebben we tenslotte de keus of we mee doen. Of het nu kwartetten is of Sinterklaas. Er zijn dan ook ouders die er bewust voor kiezen niet mee te doen met het spel en hun kind vanaf het prille begin inlichten over het feit dat wij grote mensen een leuk groot spel hebben bedacht namelijk; Sinterklaas.

Wat zijn de redenen daarvoor?

Er zijn verschillende redenen mogelijk waarom ouders hun kinderen al vroegtijdig inlichten over de waarheid omtrent Sinterklaas.

• Ze willen het kind niet nodeloos belasten met angst en spanning: Het Sinterklaas spel brengt veel spanning met zich mee voor kinderen. Kinderen beleven het zeer intensief en sommige kinderen zijn erg bang voor de Sint en Zijn Pieten, voor het bonzen op de deur of ze zijn bang dat ze iets fout hebben gedaan en geen cadeautje krijgen. Een aantal ouders willen hun kinderen deze spanning besparen en vertellen hen daarom al snel de waarheid. De kinderen kunnen gewoon mee doen gewoon met het spel, maar weten de achtergrond.
• Geloofsovertuiging: Vanuit sommige geloofsovertuigingen wordt Sinterklaas niet gevierd. Van de islam en de Jehovagetuigen mag dit feest niet gevierd worden. Zij doen er helemaal niet aan mee.
• Niet willen liegen: Sommige ouders vertellen de waarheid aan hun kind simpelweg omdat zij niet willen liegen en betrouwbaar willen zijn voor hun kind. Zij willen graag dat wanneer zij een waarheid vertellen hun kinderen er op kunnen vertrouwen dat het echt zo is. Daarnaast willen zij op deze manier ook hun kind leren altijd de waarheid te vertellen en niet te liegen.

De beleving van het kind

Is het niet verwarrend voor een kind om te vertellen dat Sinterklaas niet bestaat? Tenslotte doet iedereen er aan mee en andere kinderen geloven het wel. Hoe zal dat gaan?

Het is in de eerste plaats belangrijk om te weten hoe kinderen denken en hoe zij dingen ervaren om te kunnen bepalen hoe zij het Sinterklaas feest ervaren.

• Zwart-wit denken: Voor kinderen is het leven erg zwart-wit. Iemand liegt of spreekt de waarheid, iemand is eerlijk of niet. Daar tussen in zit voor een kind niks. Dat is hoe zij het leven zien. Ze kunnen hierdoor vaak uitermate scherp zien hoe een volwassene handelt. Dit gaat meestal automatisch bij een kind en niet altijd geheel bewust. Het handelen van het kind wordt hier echter wel geheel op afgestemd.
• Vorming van normen en waarden: Een klein kind heeft nog geen normen en waarden geleerd. Hij zal dit in de loop van de tijd leren van zijn ouders en ook opletten hoe andere mensen en kinderen in zijn omgeving handelen. Zaak voor de ouders is om hier bewust mee om te gaan en het kind te leren juist te handelen.
• Papa en mama vertellen de waarheid: zo is het voor een kind en niet anders. Een kind heeft een simpel vertrouwen in zijn ouders. Zijn ouders zijn z’n veiligheid en een kind gaat er vanuit dat wat zijn de ouders vertellen waar is. Dat geeft ons als ouder een verantwoordelijkheid.

Wat voor effect heeft bovenstaande beleving nu op kinderen als het gaat om het sinterklaasfeest?

Wel of geen verwarring?

Bij jonge kinderen die vanaf het begin zijn ingelicht over de waarheid omtrent Sinterklaas, kan in het begin enige verwarring zijn. Het spel is in Nederland dusdanig groot opgezet met sinterklaasjournaals, de aankomst van Sint op televisie, in de stad en op school dat het onderscheid voor jonge kinderen nog moeilijk te maken is. Zij zien Sinterklaas tenslotte in levende lijve. Dat is op dat moment realiteit voor hen. Erg jonge kinderen zullen dit voor hen zeer realistische spel daarom nog wel eens door elkaar halen met de waarheid. Zo denken ze bijvoorbeeld dat Sint echt terug gaat naar Spanje en dat hij daar zijn pak uit doet. Ze kunnen nog niet goed onderscheiden wat waar bij hoort en hoe de waarheid exact in elkaar zit. Ze hebben nog geen besef van normen en waarden en varen daarom op wat papa en mama vertellen. Naarmate een kind ouder wordt, wordt dit onderscheid steeds duidelijker en zal het meer gaan begrijpen van de waarheid. Het waarden en normenbesef is gegroeid en de puzzelstukjes vallen op hun plaats.

Voor kinderen die wel in Sinterklaas geloven zal deze verwarring niet optreden. Echter kan bij hen de verwarring nog vele malen groter zijn op het moment dat hen wordt verteld dat Sinterklaas niet echt bestaat.

Liegen?

Het kind heeft tegen die tijd al een hele set van normen en waarden geleerd. Wanneer hem of haar op dat moment wordt verteld dat Sinterklaas niet echt is, gaat het kind het hele setje van deze normen en waarden nalopen. Zo vinden sommige kinderen dat hun ouders hebben gelogen. In de ogen van de ouders is dit niet zo, want het gaat hier slechts om een spel. Kinderen denken echter zwart-wit. In hun beleving kan dit wel degelijk liegen zijn want tenslotte is de waarheid niet vertelt. Zo simpel werkt het bij kinderen. Met deze gedachte zal er ook nagedacht worden over andere zaken die de ouders als waarheid hebben gebracht. Zijn deze dan wel waar? Er kan een licht wantrouwen ontstaan bij het kind wanneer hem andere ’waarheden’ worden verteld. Zijn ze dit keer wel echt waar? Wanneer het om belangrijke zaken gaat, zullen de ouders extra overtuigingskracht nodig hebben om hun kind te overtuigen van de waarheid. Dit kan met de tijd minder worden wanneer de ouders bewezen hebben dat andere zaken wel waar zijn. Echter dienen ouders te beseffen dat er een besef bij het kind is gekomen dat het kan gebeuren dat zijn ouders niet de waarheid spreken. Daarnaast is het belangrijk te beseffen dat ouders juist de plaats van veiligheid moeten zijn voor een kind. Een kind moet daar op kunnen vertrouwen.

Er zijn ook kinderen die er geen moeite mee hebben dat er niet de waarheid is gesproken. Ouders dienen dan te beseffen wat voor norm zij hun kind hierbij mee hebben gegeven; niet de waarheid vertellen kan best eens een keer en deze onwaarheid lang volhouden mag ook. Dit is misschien de waarheid die het kind door dit voor hem realistische spel geleerd heeft. Dit kan uitwerken dat het kind het zelf ook niet zo nauw zal nemen met het vertellen van de waarheid. Vele ouders doen dit af met de verklaring dat het slechts om een spel gaat, maar zoals reeds genoemd is dit vaak niet hoe kinderen het beleven.

Wat is waarheid?

De grens tussen realiteit en onwaarheid wordt schemerig voor een kind na de ontboezeming. Zij hebben al die jaren in de waan geleefd dat het echt was, zijn bang geweest voor iets wat niet bestond en zijn door de ouders soms onder druk gezet om zich goed te gedragen, want anders krijgt het geen cadeautjes. Nu dit alles niet zo blijkt te zijn, wordt het voor een kind even erg onduidelijk wat er nu wel of niet waar is geweest.

Elk kind trekt zijn les uit dit spel. De vraag is alleen welke. Als ouders dienen wij ons af te vragen welke les we ons kind willen bij brengen.

Mag het kind niet gewoon een leuk spel beleven??

Als grote mensen vinden wij het leuk om het sinterklaasspel te spelen met onze kinderen. Het is altijd weer leuk om te bedenken hoe we het spel echt en levend kunnen houden. Hier en daar moeten we iets recht praten zodat onze kinderen nog steeds geloven dat Sinterklaas echt bestaat.

Voor ouders die hun kinderen vanaf het begin inlichten dat Sinterklaas niet bestaat, ligt dit anders. De vraag is of en hoe er invulling wordt gegeven aan het Sinterklaas feest en of het dan nog wel echt zo leuk is voor het kind. Mag een kind niet gewoon plezier hebben aan dit feest? Natuurlijk mag dat. Gelukkig zijn er talloze mogelijkheden om het feest alsnog leuk en spannend te maken:

• Lootjes trekken: Lootjes trekken is altijd erg leuk. Er moeten cadeautjes bedacht worden, gedichten geschreven en gekke surprises gemaakt worden. Dit brengt binnen het gezin een geheimzinnig en leuk sfeertje met zich mee. Op 5 december wordt eindelijk duidelijk wie wie heeft getrokken en wat voor gekke dingen er door de huisgenoten zijn bedacht. Dit kan tot hilarische situaties leiden.
• Samen pepernoten bakken; met klein de kinderen is dit erg leuk. Het is heel erg makkelijk waardoor de kinderen goed kunnen helpen. Bovendien zullen de kinderen er van smullen
• Gezellige familieavond; Het gezamenlijk cadeautjes uitpakken is een goede gelegenheid om als gezin of familie samen te zijn en samen plezier te hebben. Dit is voor een kind hoe dan ook leuk of Sinterklaas nu wel of niet bestaat.
• Cadeautjes krijgen; wat is er nu leuker voor een kind dan cadeautjes krijgen. Het maakt niet uit of Sint bestaat. Als de kinderen een kleinigheidje krijgen, zijn ze daar erg blij mee
• Naar het sinterklaasfeest gaan: de stad in gaan om Sinterklaas aan te zien komen terwijl je er niet in gelooft? Dit is heel goed mogelijk. Het kind is van tevoren op de hoogte gesteld dat de goedheiligman keurig verkleed is en straks weer naar zijn eigen huis gaat en zijn eigen kleren weer aan doet. Of een kind dit al helemaal kan vatten doet niet zo heel veel ter zake. Naarmate hij ouder wordt zal hij dit beter begrijpen. Hij kan op deze manier wel de hele beleving van het feest mee krijgen.

Wanneer het sinterklaasfeest op bovenstaande wijze wordt mee beleefd door een kind dat niet in Sinterklaas gelooft, zijn er nog genoeg spannende momenten te beleven. Als kind moet je toch maar die verklede man te woord staan of pepernoten van een geschminkt iemand aannemen. En je mag even goed je schoen zetten en kijken wat er in zit. Of papa of mama er nou wat in doet of de Sint; het blijft spannend wat er in zit. Wanneer een kind er van op de hoogte is dat Sinterklaas niet bestaat zal hem dat spanning besparen. Maar het blijft zo dat een sinterklaasfeest zonder spanning niet bestaat. Zelfs niet voor een kind dat niet in Sinterklaas gelooft. Spanning om dingen die er in werkelijkheid niet zijn, zal het kind echter niet hebben.

Dilemma?

Ouders die hun kind al vroegtijdig inlichten dat Sinterklaas niet bestaat, zitten met het dilemma dat de meeste andere kinderen wel in Sinterklaas geloven. Meestal levert dit in de praktijk echter geen enkel probleem op. Jonge kinderen gaan gewoon mee in het spel. Er is tijdens het spel veel te veel te doen, te zien en te beleven om het met andere kinderen over het wel of niet bestaan van Sinterklaas te hebben.

Wel is het verstandig om het kind mee te geven dat er kinderen zijn die in Sinterklaas geloven. Om ingewikkelde situaties te voorkomen is het beter dat een kind niet tegen anderen zegt dat Sinterklaas niet bestaat zolang dit nog niet algemeen bekend is.

Alles op een rijtje zettend kunnen we concluderen dat kinderen die van jongs af aan niet in Sinterklaas geloven zeker net zo’n volwaardig en leuk feest kunnen hebben als kinderen die wel in Sint geloven. Het bespaart hun bovendien onnodige spanning en verwarring omtrent de waarheid. Wellicht iets om over na te denken!