25 jaar ‘Val van de Muur’ in 2014

In 2014 is het vijfentwintig jaar geleden dat de ‘Berlijnse Muur’ is gevallen. In 1989 viel de muur die de grens vormde tussen Oost- en West Berlijn. Aan de Westzijde was het economisch beter gesteld, en dus voelden de Oost-Berlijners, na de val, zich bevrijdt van de opsluiting in hun eigen stad. De Muur is nog steeds dagelijkse gesprekstof voor vooral vele ‘Berliners’ en Duitsers, maar ook buiten Duitsland is men het nog niet vergeten. Het zal dan ook groots gevierd worden dat deze is gevallen. Een jaar vóór de viering van 25 jaar zonder IJzeren Gordijn worden de eerste activiteiten al bekend gemaakt.

Geschiedenis van de grens tussen Oost- en West Berlijn

De hoofdstad van Duitsland werd na de Tweede Wereldoorlog opgedeeld in vier gebieden voor de Amerikanen, Fransen, Engelsen en de Sovjet-Unie. Zij namen de bestuurlijke verantwoording op zich na het einde van WOII. Ook Duitsland zelf werd opgedeeld in vier gebieden. Aangezien Berlijn in het Oosten van het land ligt, lag de stad in het Sovjetgebied. De stad zelf werd een enclave binnen het Sovjetgebied. Aan de Westkant was het economisch beter en daardoor vluchtten er veel Oost-Berlijners naar de Westzijde.

Doordat Oost-Berlijn leegliep, en vooral ook veel jongeren hun toevlucht zochten, kwam het Oosten steeds meer in problemen. De economie ging hard achteruit. Om dit te voorkomen moest er een scheiding komen. Vanaf 1961 was de Berlijnse Muur een feit. Het was onderdeel van de opsplitsing van heel Duitsland gedurende de Koude Oorlog. De Muur werd binnen enkele weken gebouwd. De grensbewaking had de opdracht niemand naar de andere kant te laten gaan, en mochten schieten op diegenen die een poging waagden. Niemand mocht meer naar de andere kant van de Muur.

Veel mensen durfden niet meer te vluchten. Veel waaghalzen deden het toch, er zijn ten minste 136 mensen opgekomen bij vluchtacties. In de eerste jaren zijn er wel mensen succesvol gevlucht. Er zaten nog veel zwakke plekken, die snel werden gevonden. Mensen konden via ramen, van huizen op de grens, oversteken. Ook werd er geprobeerd om via het graven van tunnels en verborgen ruimten in auto’s, de andere zijde van Berlijn te bereiken. Veel mensen werden ‘gek’ van het opgesloten gevoel dat ze kregen, ook wel ‘Mauersyndroom’ genoemd (Muursyndroom).

Val van de Muur

9 november 1989 barst er in de straten van Berlijn een groot volksfeest uit. DDR leider, Gunter Schabowski geeft bij een persconferentie aan dat alle DDR-burgers de ‘grens’ over mogen. Er ontstond enorme verwarring, omdat het IJzeren Gordijn nog steeds werd bewaakt. De Oost-Duitsers verzamelden zich bij de Muur. Duizenden mensen dromden voor de, nog gesloten, grensovergangen.

Eén van de grenswachten nam vlak voor middernacht zelf het besluit. Hij opende zijn grensovergang. Kort daarop volgden er meer. De Oost-Berlijners werden met applaus ontvangen aan de Westzijde van de Muur. Mensen pakten bijlen, hamers of iets waarmee ze het IJzeren Gordijn konden afbreken. De Muur brokkelde langzaam af. In 1991 was het grootste gedeelte geschiedenis, de brokstukken werden verkocht als souvenir.

Nog steeds grote impact

In 2005 is uit onderzoek van Maurice de Hond gebleken dat Nederlanders de val van de Berlijnse muur het belangrijkste nieuws vonden na 1980. De terreuraanslag op de Twin Towers van het WTC in New York kwam op een tweede plaats, op de derde plaats stond de tsunami in het zuiden van Azië.

In april 2013 heeft een Canadese astronaut ‘Chris Hadfield’ foto’s gemaakt vanuit de ruimte. Hierop is te zien dat de Westkant van Berlijn veel feller, helderder straatlicht heeft dan de Oostkant.

25 jaar Val van de Muur

In 2014 is het vijfentwintig jaar geleden dat de muur is gevallen. Rondom 9 november 2014 zal dit groots gevierd worden. De eerste activiteit is een jaar vooraf al bekend gemaakt.

Er zal een grote lichtinstallatie komen die de voormalige muur symboliseert. Het project van Christoph Bauder (kunstenaar) is genaamd ‘Hoop voor een wereld zonder muren’. In de vorm van lichtgevende heliumballonnen zal de voormalige grens gemarkeerd worden.