Napoleon en La Route Napoleon in Frankrijk

Eén van de toeristische attracties van Zuid-Frankrijk is de Route Napoleon die loopt van de Golf Juan aan de Côte d'Azur naar de stad Grenoble in de Rhône-Alpen. Deze route is precies 331 km lang en voert langs plaatsen waar herinneringstekens aan Napoleon staan. Zo staat er bij de Golf Juan een plaquette ter herinnering aan de ontscheping van Napoleon en zijn gezelschap én in Laffrey staat heden ten dage een standbeeld van de Franse keizer. Het is deze weg die Napoleon in 1815 met een klein legertje aflegde om zo snel mogelijk in Parijs te geraken. Waar destijds veertig reisdagen voor stonden legde Napoleon het af in twintig dagen. Zijn belofte om op de verjaardag van zijn zoon, de Koning van Rome, in Parijs te zijn maakte hij waar. Koning Lodewijk XVIII vluchtte Frankrijk uit en door de steun van de bevolking en van het leger was Napoleon opnieuw -voor de tweede keer- keizer van Frankrijk.

De adelaar vliegt naar de torens van de Notre Dame

Op 1 maart 1815 landden Napoleon en zijn legertje met een omvang van 1.050 soldaten en officiëren op de stranden van de Golf Juan. De eerste dag van zijn coup d'état begon met een kleine tegenslag. Napoleon had namelijk 25 grenadiers onder leiding van kapitein Lamouret naar het stadje Antibes gezonden, die daar echter door het daar gelegerde garnizoen gevangen werden gezet. Napoleon besloot niet tot het aangaan van een gevecht omdat zijn primaire doel Parijs was. Tevens had hij zich voorgenomen dat hij, zonder dat er één enkel schot gelost zou worden, terug zou keren op de Franse troon. Hier aan de Franse zuidkust proclameerde de keizer aan zijn troepen: 'De adelaar zal met de nationale driekleur vliegen van kerktoren tot kerktoren naar de torens van de Notre Dame'. De gemakkelijkste manier om in Parijs te geraken was via de Rhône-vallei vanaf de kustplaats Marseille naar Avignon en Lyon. Maar dit zou veel meer dagen duren dan als je voor een route zou kiezen via de Franse Alpen. Napoleon koos voor dit laatste. Om middernacht vertrok Napoleon met zijn armee richting Parijs.

Besneeuwde bergpaden

De eerste plaats die aangedaan werd was Cannes. De volgende ochtend bereikten de verkenningstroepen de plaats Grasse. Napoleon verbleef op het nabij gelegen Roquevignon Plateau. Hier hield de normale weg op en dat betekende dat Napoleon hier zijn rijtuig met daarop vier kleine kanonnen moest laten staan. Vanaf deze plek reisde het legertje via bergpaden door sneeuw verder. Op 2 maart 1815, om twee uur in de nacht, arriveerde Napoleon in het gehucht Séranon. In de eerste vierentwintig uur van dit levensgevaarlijke avontuur hadden ze al 96 kilometer afgelegd. Weinig rust werd er gehouden. Slechts drie uur slaap stond Napoleon zichzelf en de anderen toe voordat ze weer verder trokken.

Geroosterde eend met olijven

Na een mars van twee dagen door een dik pak sneeuw, waarbij ook nog een hoogteverschil van 1.067 meter overbrugd moest worden, arriveerde Napoleon op 4 maart in Digne. Hier werd hij enthousiast verwelkomd door de plaatselijke bevolking. Nu liet Napoleon ook zijn proclamaties, waarin hij onder andere opriep tot het aansluiten van het leger van de Bourbon koning Lodewijk XVIII bij hem, op papier drukken. De reis werd echter snel weer voortgezet. Op 5 maart lunchte Napoleon in de herberg van het bergplaatsje Sisteron. Terwijl de keizer geroosterde eend met olijven at, hoorde koning Lodewijk XVIII in zijn Parijse paleis Les Tuileries het nieuws van de landing. Bezorgd was hij echter niet. In de door de staat gecontroleerde Le Moniteur werd geschreven dat de zaak Napoleon afgehandeld zou worden door een paar plaatselijke politieagenten.

'Als jullie je keizer willen vermoorden, hier ben ik'

Op 6 maart arriveerde Napoleon in Saint Bonnet. Zijn gezelschap bestond nog steeds uit zeer weinig soldaten. De bevolking van dit plaatsje stelde voor om de noodklok te gaan luiden, om daarmee vrijwilligers bijeen te roepen. Twee dagen later, op 7 maart 1815, bevond Napoleon zich in Cap. Hier logeerde hij in Hôtel Marchand en verbleef er de hele nacht. Hier hoorde hij het nieuws van Cambronne, commandant van de verkenningstroep, dat er slechts een paar kilometer van het plaatsje gelegen, bij Laffrey, een bataljon van het vijfde regiment was gelegen. Napoleon stond nu met iets meer dan duizend manschappen tegenover zevenhonderd soldaten. De keizer liet de voormalige Franse vlag met de nationale driekleur te voorschijn halen en lied de gardeband de Marseillaise spelen. Beiden waren verboden sinds de terugkeer van de Bourbons op de Franse troon. Napoleon sprak de tegenover hem staande vijandelijke soldaten toe. 'Als jullie je keizer willen vermoorden, hier ben ik'. Maar niet kogels werden op Napoleon afgeschoten, echter een enorm gebrul van 'Vive l'empereur' kwam zijn richting op. Het bataljon verenigde zich met het Napoleontische leger.

Vive l'Empereur

's Avonds op 7 maart stootten Napoleon en zijn leger op het regiment dat onder leiding stond van Charles de Labédoyère. Deze liep echter naar Napoleon toe en overhandigde hem, als teken van overgave, de vlag van het regiment. Napoleon reageerde opgelucht en kuste de wangen van de jonge kolonel. Ook deze soldaten voegden zich bij het nu zich expanderende leger. Het volgende doel was Grenoble. Deze plaats ligt aan de voet van de Franse Alpen en bezat sterke stadsmuren en toegangspoorten. Het daar gelegerde regiment bestond ongeveer uit tweeduizend mannen en vele kanonnen. Nog op 7 maart arriveerde Napoleon hier. De commandant weigerde de poorten van de stad te openen. Echter had hij niet gerekend op de bijna tweeduizend bewapende boeren en andere plattelanders die jubelend 'Vive l'Empereur' schreeuwden. Met bijlen werden de deuren van de stadspoort versplinterd, zodat Napoleon ongestoord Grenoble kon binnen trekken. In de herberg Trois Dauphins nam hij zijn intrek. Onder gejuich werd hij gedragen op de schouders van burgers naar de beste kamer die de herberg bezat.

De graaf van Artois

Ondertussen was de broer van koning Lodewijk XVIII, de graaf van Artois, vertrokken naar Lyon om daar leiding te geven aan de verdediging van deze stad. Onder leiding van maarschalk MacDonald waren hier drie regimenten gelegerd en verder nog versterkt met een 1.500 man tellende Nationale Garde. De graaf voelde echter al snel aan uit welke richting de wind nu waaide. Tijdens een parade van de troepen voor het paleis Bellecour verzocht maarschalk MacDonald na een toespraak de manschappen hun loyaliteit aan de koning te tonen door 'Vive le roi' te roepen. Het bleef angstig stil. Daarop wandelde de graaf van Artois naar één van de aanwezige soldaten en sprak met hem. Persoonlijk vroeg hij hem de toejuiching 'Vive le roi' als eerste aan te heffen. De man, een veteraan uit de Napoleontische oorlogen, zweeg echter. De graaf verliet daarop de parade en vertrok direct met zijn rijtuig naar Parijs. Dezelfde avond verwelkomden het leger en de burgers van de stad Lyon hun voormalige keizer.

'In een ijzeren kooi naar Parijs'

Na Lyon trok Napoleon met zijn leger via Bourgondië richting Parijs. Koning Lodewijk XVIII had aan maarschalk Ney de opdracht gegeven Napoleon in hechtenis te nemen. Hierop had de maarschalk persoonlijk aan de koning beloofd om Napoleon gevangen te nemen 'en in een ijzeren kooi naar Parijs te brengen'. Echter in Auxerre verenigde hij zich met zijn leger van 4.000 man met die van Napoleon.

Opnieuw keizer van Frankrijk

In de nacht van 19 maart vertrok koning Lodewijk XVIII onaangekondigd het paleis Les Tuileries en spoedde zich naar de Zuidelijke Nederlanden. Keizer Napoleon trok om 21.00 uur op 20 maart 1815 Parijs binnen. Twintigduizend Bonapartisten verwelkomden hem in het voormalige koninklijk paleis. Daar wachtte zijn stiefdochter Hortense hem op. Opnieuw was hij keizer van Frankrijk.