De Nabateërs van Petra

De Nabateërs waren de inwoners van Petra, de beroemdste toeristische bezienswaardigheid in Jordanië. Zij waren degenen die deze stad maakten tot wat ze nu is. De geschiedenis van de Nabateërs is vrij onbekend en er zijn veel onduidelijkheden.

Nomaden

De geschiedenis van de Nabateërs is niet zo duidelijk, de meeste feiten zijn afkomstig van de Romeinse wetenschapper Strabo. Rond de 6de eeuw v.Chr. trok een Arabische stam vanuit het schiereiland richting Jordanië. Het was een nomadische stam die bekend stond als de Nabateërs. Na verloop van tijd deden ze afstand van hun nomadische levenswijze en vestigden zich op allerlei plaatsen in het moderne Jordanië, Palestina en het noorden van Arabië. De hoofdstad van het volk was Petra, dat al eerder bewoond werd door de Edomieten. Het waren echter de Nabateërs die de rotsen uithieuwen en de stad haar grote pracht gaven, met tempels, tombes en veel meer. De Nabateërs blonken uit in de bouw van waterwerken, wat in die droge omgeving hard nodig was. Ze maakten gebruik van dammen, reservoirs en kanalen.

Handel

De Nabateërs waren een volk van handelaren. Ze dreven handel met China, India, de Romeinen, Grieken, Syrië, Egypte en het Verre Oosten. Enkele van de goederen die verhandeld werden waren specerijen, goud, ivoor, parfums, stoffen, ijzer, koper en vooral wierook. Wierook werd door Romeinen en Grieken op grote schaal gebruikt en was een zeer waardevol product. In deze periode kwam wierook voornamelijk uit het zuiden van Arabië, uit Jemen en de Hadramaut. Petra, van oudsher een gefortificeerde stad werd het middelpunt van een handelsroute en daarmee het middelpunt van verschillende culturen. De handelsroutes, de weg naar Damascus, de Rode Zee en Arabië, werden door de Nabatëers streng gecontroleerd. Deze routes waren van levensbelang voor het Nabatese Rijk.

De Nabateërs spraken een Arabisch dialect, wat later werd vervangen door het Aramees, de meest gesproken taal in de Levant in deze periode. Het rijk werd geregeerd door een koninklijke familie, maar er was een democratisch aspect volgens de Romein Strabo. De Nabateërs aanbaden meerdere goden waaronder de godin Allat en de god Dushara.

De Seleuciden

Met de toename van de welvaart van het rijk begon het de belangstelling van de buren in het noorden te trekken. De Seleuciden, onder leiding van koning Antigonus vielen het rijk in 312 v.Chr. aan. De Seleuciden stuiten op weinig weerstand en namen zoveel buit mee, dat ze onderweg naar huis door de Nabateërs werden overvallen en overmeesterd. Omwille van de handel bleven de Nabateërs op goede voet met de Seleuciden. De Seleuciden en de Ptolemeërs bleven in deze periode elkaar bevechten om de controle over het noorden van Jordanië.

Hellenisme

Hoewel de Nabateërs de Seleuciden op militair gebied op afstand hielden werden ze wel beïnvloedt door de Hellenistische cultuur van de Seleuciden. In de kunst en architectuur is die invloed goed te zien. Vooral toen het Nabatese rijk zich richting het noorden uitbreidde nam de Hellenistische invloed snel toe.

De Romeinen

De Romeinen namen in 65 v.Chr Damascus in en zij maakten zich ongerust over de toenemende politieke en economische macht van de Nabateërs. In 63 v.Chr. deden de Romeinen een poging om Petra in te nemen, de Nabatese koning Aretas lll versloeg hen of kocht een verovering af. Met de dood van Julius Ceasar in 44 v. Chr. begon een periode van anarchie in dit deel van het Romeinse Rijk. De Parthen uit Iran en Mesopotamië maakten van de situatie gebruik om het rijk binnen te vallen. De Nabateërs sloten een verdrag met hen, wat hen duur kwam te staan toen de Romeinen de Parthen weer buiten zetten. De Nabateërs werden gedwongen om jaarlijks betalingen aan Rome te doen. Toen men daar niet aan kon voldoen viel Herodus de Grote twee maal Petra binnen. Bij de tweede inval in 31 v.Chr. nam hij grote deel van het rijk in, met name de belangrijke noordelijke handelsroutes.

Onderdeel van het Romeinse Rijk

De Nabateërs hielden nog een tijd stand. Koning Aretas lV bouwde nederzettingen langs de belangrijkste handelsroutes en koos de kant van Rome tijdens de Joodse opstand in 70 n.Chr. De laatste Nabatese koning Rabbel ll sloot een overeenkomst met de Romeinen dat zolang men zijn rijk met rust zou laten tijdens zjin leven, dat de Romeinen dan na zijn dood het Nabatese Rijk konden inlijven. In 106 overleed de koning en voegden de Romeinen het land toe aan hun rijk. Ze noemden het Arabia Petrea. Petra werd nu naar Romeinse inzichten ingericht.

Ondergang

Voor enige tijd floreerde Petra onder de Romeinen. Met de opkomst van Palmyra als nieuw middelpunt van karavaanroutes en de toename van zeehandel via het Arabisch schiereiland werd de rol van Petra langzaam aan minder belangrijk. Rond de vierde eeuw n.Chr. verlieten de Nabateërs Petra, de reden hiervoor is onbekend.