Turkije: de Aya Sophia in Istanbul
Reeds vijf jaar na de eerste steenlegging van de volledig verbrande kerk vond de inwijding plaats in 537. Daar sprak Justinianus de beroemde woorden: “Glorie zij God die mij waardig heeft bevonden om deze kerk te bouwen. Salomon, ik heb u overtroffen!" Twintig jaar later echter, stortte de koepel in ten gevolge van een aardbeving.Geschiedenis
De Aya Sophia is een monument van macht, geloof en is een symbool van het Byzantijnse rijk. Het heeft een zeer lange geschiedenis. Ruim 1500 jaar geleden bouwden de christenen de eerste Aya Sofia en hebben hier gebeden tot ongeveer 1000 jaar later de moslims de kerk ombouwde tot moskee.Bijna 1500 jaar na de bouw blijft de Aya een technologische en architecturale prestatie, en het symbool van Istanbul.
Het was echter Atatürk die op 1 februari 1935, de Aya zijn oorspronkelijk luister teruggaf en het gebouw tot een museum verklaarde, wat het tot op de dag van vandaag nog steeds is.
De Koepel
Na de tweede verwoesting van de Aya, werd het voor de 3e maal opgebouwd. De kerk werd in 537 ingewijd en amper 20 jaar later werd het gebouw wederom met schade geconfronteerd. Door de aardbeving van 557 stortte de koepel volledig in. Het geheel werd weer opgetrokken door Isodorus de jongere, de neef van de architect Isidorus van Milete. Bij deze wederopbouw werden de zijmuren verstevigd, waardoor men probeerde een volgende volledige instorting te voorkomen. Het idee was goed, maar helaas stortte de koepel nog tweemaal in zijn geheel in, namelijk in 989 (weer door een aardbeving) en in 1346.De huidige koepel is 65 meter hoog en heeft een doorsnede van 31 meter. Het rust op 4 pijlers die boven met 4 bogen met elkaar verbonden zijn. De ruimte tussen de bogen werd opgevuld (noemt men pendentieven) zodat erboven een cirkel (tamboer) ontstond. Voordat de koepel geplaatst werd, werden er eerst 40 ribben met 40 vensters geplaatst. Hierdoor is de indruk gewekt dat de koepel los boven de hoofden van de gelovigen zweeft.
De koepel is overvloedig beschilderd met goudverf, stelt het oneindige voor, het onaardse.
Aankleding van de kerk
De marmeren platen die her en der op de muren zijn aangebracht zijn eerst in twee of vier gelijkwaardige stukken gezaagd, en dan in spiegelbeeld bevestigd. Op deze manier wordt het uiterlijk verkregen van “Bloeiende bloemen”.Boven de ingang naar het schip is een mozaïek van keizer Leo de Wijze. Het is een tronende Christus met in zijn linkerhand een bijbel met Griekse tekst (vertaald: “Vrede zij met u, ik ben het licht van de wereld”). Met zijn rechterhand maakt hij een zegenend gebaar naar de knielende keizer Leo IV de Wijze.
Het geheel binnen de Aya Sophia is een metafysische ervaring. Bezoekers worden als het ware gewoon naar binnen getrokken. Vanaf de ingang van het gebouw tot midden in het bouwwerk neemt de hoeveelheid licht en schittering gradueel toe. Dat effect wordt veroorzaakt door de 30.000.000 mozaïektegels (7.570 m²) die het binnenvallende licht op de betoverende wijze weerkaatsen. De muren en koepel waren bekleed met mozaïeken van zuiver goud.
Helaas is een groot deel hiervan verloren gegaan door de kruisvaarders en de Osmanen.