Geschiedenis van Zwolle, verleden van deze hoofdstad
Zwolle, hoofdstad van Overijssel. De Hanzestad Zwolle kent een rijke geschiedenis, die in dit artikel behandeld zal worden. Het verleden van deze Hanzestad, van Thorbecke tot Herman Brood, van Van der Capellen tot Potgieter, van Willem Bartjens tot de Eileuvers, van de Peperbus tot burgemeester Meijer: u leest alles over de Zwolse geschiedenis hier!
Geschiedenis van Zwolle
De volgende tabel behandelt de geschiedenis van Zwolle, op chronologische volgorde voor u gerangschikt. De hoofdstad van Overijssel wordt daarbij in een breed perspectief belicht, zodat niet alleen personen (Herman Brood, Thorbecke, Willem Bartjes) en politiek (oorlog en burgemeesters), maar ook kunst (Gerard Terborch), religie (Moderne Devotie, Thomas a Kempis), economie (de Hanze, Zwolle als Hanzestad), architectuur (Peperbus, Sassenpoort) en volkscultuur (carnaval, Eileuvers) ruimschoots aandacht krijgen.| Jaartal | Historische gebeurtenis |
|---|---|
| ± 800 | eerste bewoners Zwolle, nederzetting in moerassig gebied tussen Vecht en IJssel, vooral zwervende boeren en huurlingen |
| 1040 | Zwolle voor het eerst vermeld op een oorkonde, waarin bisschop van Utrecht de kerk, waar nu de Grote Kerk staat, aan kapittel v. Deventer schonk |
| 1230 | Zwolle krijgt stadsrechten (o.a. versterking stad met omheining + jaarlijks een markt) van de Utrechtse bisschop Wilbrand van Oldenburg uit dank voor aan hem als landheer verleende diensten tegen de opstandige Drenthen |
| 1265 | Zwolle krijgt het markrecht = bevordering handel. Betrekkingen onderhouden met Dordrecht (stapelmarkt) en Vlaamse steden. (De vijf) jaarmarkten die langer dan een week duren bevorderen contacten met kooplieden, uit Westfalen, het Rijnland en zelfs Holstein |
| 1308 | dijk aangelegd = Zwolle van IJssel afgesneden, |
| 1324 | Zwolle in brand gestoken door Zweder, Heer van Voorst, die door Zwolles voorspoedige groei zijn machtspositie ondergraven zag |
| ± 1300-±1500 | Zwolle middelpunt van Moderne Devotie van Geert Grote / Geert Groote, Latijnse school o.l.v. rector Johan Cele zeer bekend, Thomas van Kempen in klooster Sint-Agnietenberg (congregatie van Windesheim) even buiten stadsmuren, latere paus Adrianus VI studeert in Zwolle |
| 1323 | 1e stuk waarin melding wordt gemaakt van georganiseerd onderwijs in Zwolle: oorkonde waarin Mr. Reynerus ‘rector Scolarium in Swolle’ wordt genoemd. Zijn ‘Latijnse school’ stond onder toezicht van het kapittel van Deventer |
| ±1350-±1450 | bloeiperiode Zwolle als handelsstad, bouw Grote Kerk, Broerenkerk, Sassenpoort |
| 1361 | slechts ten dele gelukte poging Heer van Voorst Zwolle in brand te steken |
| 1406 | uit dit jaar dateert de Sassenpoort |
| 1407 | opname Zwolle in (stedenverbond van de Noord-Duitse Hanze |
| 1416 | Lucienacht, van 12 op 13 december = stadsregering omvergeworpen, bisschoppelijke bezem door stad, gildeleiders verbannen of onthoofd, anti-kerkelijke artikelen in stadsboek weggestreept |
| 1441-1443 | Hollandse steden in oorlog met de Hanze aan de IJsselsteden |
| 1443 | St. Michaëlstoren voltooid |
| 1450 | onderling verbond Kampen, Deventer, Zwolle om elkaars vrijheden & rechten te beschermen |
| 1463-1484 | bouw van de toren ‘Peperbus’, deze werd steeds weer verhoogd |
| 1466 | begin bouw van het kloostercomplex van de Dominicanerorde (= bedelorde). Van dit klooster zou de Broerenkerk deel gaan uitmaken. NB tot in de jaren zestig van de twintigste eeuw werd er rond en tegen de kerk gewoond. De levendige wijk heette het Eiland |
| 1471 | dood Nederlands geestelijk schrijver Thomas van Kempen bij Zwolle (Agnietenberg) |
| 1488 | Zwolle ontvangt van keizer Frederik III het muntrecht |
| 1528 | Karel V als heerser erkend |
| 1548 | spits St. Michaëlstoren verbrand |
| 1568-1648 | Zwolle kiest tijdens Opstand zijde van Prins van Oranje, maar geeft zich snel over aan Don Frederik, Alva’s zoon |
| 1571 | Karel-V-huis in Zwolle stamt uit dit jaar = pure Renaissance |
| 1579 | Zwolle sluit zich aan bij Unie van Utrecht |
| 1591 | Prins Maurits geeft bevel van Zwolle een vestingstad te maken (ook bastions) |
| ±1600-±1650 | handel concentreert zich in Hollandse steden, Zwolle verwerft echter toch de positie van doorvoercentrum tussen die steden en het Duitse achterland |
| 1606 | brand in spits en deel van St. Michaëlstoren, klokken vallen naar beneden |
| 1614- | vanaf dan maant de Hoofdwacht, die tegen de Grote Kerk leunt, de burgers tot waken en bidden |
| 1617 | geboorte van Noord-Nederlands portret- en genreschilder en etser Gerard Terborch de Jonge (Zwolle 1617 – Deventer 1681) in Zwolle. Hij maakte verfijnde portretten, taferelen met symbolische betekenis en portretteerde de 47 afgevaardigden op het vredescongres van Münster |
| 1618 | schoolmeester Willem Bartjens (Amsterdam 1569 – Zwolle 1638) door magistraat van Zwolle aangesteld tot ‘francoysche schoolmeester,’ schreef meerdere rekenboeken |
| 1636 | stadsbestuur verleent voor het eerst een octrooi (= een van overheidswege verleende vergunning ) dat het recht gaf om in Zwolle een Bank van Lening op te richten |
| 1669 | brand St. Michaëlstoren, hieraan herinnert ’t Untien’ |
| 1672-1674 | (1672 zonder slag of stoot overgave aan Bernard van Galen = ‘Bommen Berend’) periode dat Zwolle bezet is door troepen van de bisschop van Münster |
| 1682 | Kampen betaalt klokkespel met stuivers = oorsprong Zwolse bijnaam Blauwvingers |
| 1683 | St. Michaëlstoren stort in na storm, lijkkisten springen open |
| 1742 | Vrouwenhuis Voorstraat gelegateerd door rijkste vrouw van Zwolle: Aleida Greve. Vrouwenhuis als rustplaats voor gereformeerde oude vrouwen |
| 1753-1824 | leven van Patriottistisch schrijver Rhijnvis Feith, die als patriot in 1787 burgemeester van Zwolle was en bekend was om zijn sentimentele romans |
| 1757 | toestemming van Zwols stadsbestuur dat joodse gemeente De Librije als officiele synagoge ging gebruiken |
| 1784 | dood van Joan Derk van der Capellen tot den Pol in Zwolle |
| 1789 | geboorte J.R. Thorbecke in Zwolle, groeide in Zwolle op als boekenwurm |
| 1795 | op verzoek van een aantal burgers wordt de Franse vlag van de toren van de O.L.Vrouwekerk uitgestoken als teken van de omwenteling, ook in Zwolle |
| 1800-2003 | bebouwing buiten de vesting, grootste uitbreiding in twintigste eeuw |
| 1802 | Zwolle heeft 10.000 inwoners |
| 1806-1812 | Continentaal Stelsel = inzakking doorvoerhandel, terugval Zwolle tot een provinciehoofdstad |
| 1808 | geboorte E.J. Potgieter in Zwolle |
| 1814 | Kamperpoort gesloopt |
| 1815 | blikseminslag in Peperbus |
| 1819 | graven van de Willemsvaart = directe verbinding Zwolle met de IJssel |
| 1828 | bouw van de huidige ‘bekroning’ v/d Peperbus |
| 1829 | Diezerpoort gesloopt |
| 1837 | laatste openbare terechtstelling in Zwolle: Albert Wetterman op schavot (galg) voor de Hoofdwacht, had namelijk vrouw gedood |
| 1839 | schouwburg Odeon in gebruik genomen |
| 1845 | sinds dan bereiding Zwolse balletjes volgens geheim recept in eigen stekenbakkerij. Tevens: geboorte latere minister van Oorlog Hendrik Pieter Staal (1845-1920) in Zwolle |
| 1850-1875 | schijnbaar kleine economische opleving Zwolle door beenzwartfabriek, gemeentelijke gasfabriek & centrale werkplaats van de Staatsspoorwegen |
| 1862 | eerste steen spoorbrug over IJssel |
| 1864 | Zwolle aangesloten op spoorwegennet |
| 1869 | Zwolle telt 20.400 inwoners in 5600 woningen |
| 1885 | eigen Zwolse tram in gebruik genomen |
| 1894 | oprichting SDAP te Zwolle, in een bovenzaaltje van Drank- & Spijslokaal De Atlas. Dit is nu nog aan de gevel te zien |
| 1897 | restauratie Sassenpoort, plaatsing neogotisch torentje op de poort. NB de Sassenpoort was niet zo mooi als andere poorten, maar deze bleef door protesten wel staan |
| 1899 | inwijding nieuwe synagoge aan de Schoutenstraat (daarvoor: in ‘De Librije’) |
| 1901 | geboorte schrijver A. den Doolaard (eigenl. Cornelis Spoelstra) te Zwolle |
| 1928-1937 | Nederland voetballer Bep Bakhuys (Pekalongan, Nederlands-Indië 1909 – ’s-Gravenhage 1982) komt 23 maal uit voor het Nederlands elftal. Bekend om ‘snoekduikdoelpunt’ tegen België |
| 1929 | uit dit jaar stamt de oude IJsselbrug |
| 1937 | geboorte latere D66-minister Laurens Jan Brinkhorst te Zwolle |
| 1938 | verkeerslicht in Luttekestraat |
| 1940 | burgemeester Van Walsum wordt door de Duitsers uit zijn functie ontheven |
| 1944 | neergestorte Lancaster in Zwolle |
| 1945 | Zwolle bevrijd op 14 april, door Canadezen |
| 1946 | geboorte Nederlands popmuzikant, filmacteur, kunstschilder, illustrator en dichter Herman Brood (1946-2001) in Zwolle, zou later faam maken in de landelijke band Cuby & the blizzards |
| 1949 | bezoek Juliana en Bernhard aan Zwolle |
| 1957 | carnavalsvereniging ‘De Eileuvers’ opgericht |
| 1962 | Zwolse Rock & Roll band The Mozarts opgericht. Tevens: Tevens: tekst en muziek geschreven van De Zwollenaar. Muziek naar Es war im Zillertal. Eerste deel tekst gelijk aan de huidige versie, tweede deel (met o.a. Kennedy en Bardot) werd een jaar later aangepast |
| 1963 | Reinier Paping wint Elfstedentocht. NB hij zou een winkel in Zwolle openen |
| 1966 | verandering stijl The Mozarts naar rythm & blues, zanger Leen Ripke (ging naar band ‘Blues Dimension’) vervangen door Henk Klompenmaker |
| 1967 | Zwollerkerspel (toen ± 14.000 inwoners) opgeslokt door Zwolle |
| 1971 | Carnavalsprins Mans I van vereniging de Eileuvers introduceert de naam voor Zwolle in carnavalstijd: Sassendonk |
| 1987 | Aanstelling van een gemeentelijk archeoloog |
| tot 1990 | de naam ‘PEC Zwolle’ |
| 1990 | Loek Hermans (VVD) wordt burgemeester van Zwolle, gevolgd door: Jan Franssen (VVD), Henk-Jan Meijer (VVD) |
| 1994 | Zwolle krijgt de 100.000ste inwoner, geboren in de wijk Westenholte. Tevens: Kader Abdolah (afkomstig uit het vroegere Perzië) voltooit zijn roman Spijkerschrift |
| 1997 | uit dit jaar stamt de nieuwe vleugel van het Stedelijk Museum Zwolle, waar o.a. tentoonstellingen zijn te zien. De andere helft van het museum bestaat uit het van oorsprong 16de-eeuwse Drostenhuis. Voorts: keuken met 18de-eeuwse betegeling, museumtuin, kelder met archeologische vondsten |
| 2003 | verkeersproblematiek in Assendorp onder wethouder Cnossen (Christenunie). Tevens: burgemeester Meijer geeft aan te moeten wennen aan het ‘dualisme:’ hij leidt niet alleen het College, maar ook de Gemeenteraad als voorzitter. Tevens: landelijke sinterklaasintocht in Zwolle |
| 2004 | uit een archeologische opgraving blijkt dat Zwolle al in de 13de en 14de eeuw een stadsmuur had |
| Thans | Zwolle verzorgingsstad voor omgeving |
© 2008 - 2024 Writerandus, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Interessante bezienswaardigheden in Hanzestad ZwolleZwolle heeft een historisch centrum met veel interessante bezienswaardigheden, die zeker een bezoekje waard zijn. Deze H…
Hanzesteden, een verbond voor veiligheidTerug de geschiedenis in: de Middeleeuwen. Hanzesteden waren een verbond voor veiligheid in de tijd dat er nog veel geha…
Gerelateerde artikelen
Interessante bezienswaardigheden in Hanzestad ZwolleZwolle heeft een historisch centrum met veel interessante bezienswaardigheden, die zeker een bezoekje waard zijn. Deze H…Bezienswaardigheden in ZwolleDe Hanzestad Zwolle staat bekend om haar historische binnenstad en haar ligging aan de rivier de IJssel. Zwolle staat be…
Hanzesteden, een verbond voor veiligheidTerug de geschiedenis in: de Middeleeuwen. Hanzesteden waren een verbond voor veiligheid in de tijd dat er nog veel geha…Kampen is een bezoek waardKampen is een oude Hanzestad, net als een aantal andere steden die aan of nabij de IJssel lagen. Kampen zelf is een stad…
Geschiedenis van Afghanistan 642-1747 – Opkomst van de islamMet de opkomst van de Islam werd al snel het grootste deel van de Afghaanse bevolking bekeerd. Het was een periode waari…
De Romaanse kunst; Middeleeuwse schilderkunstDe Romaanse kunst wordt ruwweg gedateerd van de tiende tot de dertiende eeuw, althans voor wat betreft haar bloeitijd. H…
Bronnen en referenties
- Inleidingsfoto: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)
Writerandus (81 artikelen)
Laatste update: 26-10-2008
Rubriek: Kunst en Cultuur
Subrubriek: Geschiedenis
Bronnen en referenties: 1
Laatste update: 26-10-2008
Rubriek: Kunst en Cultuur
Subrubriek: Geschiedenis
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.