Ontstaan der Nederlanden: afwezigheid van Karel V

Voor een jonge staat als de Nederlanden was de constante afwezigheid van keizer Karel V een teken van desinteresse. Juist voor de net bijelkaar gebrachte Nederlanden was de aanwezigheid van een vorst van politiek belang. Karel V zat liever in Spanje. Dat was het begin van grote spanningen tussen het katholieke Spanje en de Nederlanden die onder invloed van oa Martin Luther steeds meer afstand nam van het katholieke geloof en de rooms-katholieke kerk. Een overzicht:

Vrees immense imperium van keizer Karel V

Het imperium van Karel V, waaronder de Nederlanden, was enorm groot en machtig. Naburige rijken voelden zich bedreigd. De vrees was aanwezig dat het immense imperium van Karel V de rest van de wereld zou beheersen.

Aanwezigheid Karel V in de Nederlanden een politieke noodzaak

Door de gigantische omvang van het rijk van Karel V was de aanwezigheid van Karel V in de Nederlanden eerder uitzondering dan regel. In de Nederlanden was de aanwezigheid van de koning een politieke noodzaak, immers: de Nederlanden was pas net bijeengebracht.

Afwezigheid Karel V in de Nederlanden

De constante afwezigheid van Karel V, als vorst en heerser der Nederlanden, stond voor veel onderdanen in de Nederlanden gelijk aan totale desinteresse. Dat, terwijl Karel een geboren en getogen Nederlander was! (Karel V, geboren te Gent in 1500.)

Overwinning voor Spanje

Juist omdat Karel V geboren was in Gent dat onderdeel was van de Nederlanden, juist omdat Karel V vrijwel altijd afwezig was in de Nederlanden en juist vooral omdat Karel V vrijwel altijd aanwezig was in Spanje en het Spaanse rijk, zagen de Spanjaarden dat als een "overwinning" op de Nederlanden.

Terugkeer Filips II, zoon van Karel V, in de Nederlanden

Voor de Nederlanden zou de vernedering van de afwezigheid van Karel V gecompenseerd kunnen worden door een allerlaatste redmiddel: de terugkeer van de zoon van Karel V, Filips II, in de Nederlanden!

Voorkeur keizer Karel V aan Spanje en aan het Spaanse rijk

Dat de keizer, Karel V, en later ook zijn zoon, Filips II, duidelijk de voorkeur gaven aan Spanje en aan de Nieuwe Wereld boven de Nederlanden, beloofde dat weinig goeds voor de Nederlanden...

Katholiek Spanje versus opkomend protestantisme in de Nederlanden

De spanningen tussen Spanje en de Nederlanden onder het gezag van Karel V, werden extra verhoogd door het opkomend protestantisme binnen de Nederlanden. Godsdienstig afwijkend gedrag onder het gezag van Karel V - katholiek - werden NIET geaccepteerd.

Katholieke Karel V, heerser der Nederlanden van 1515 tot 1555

Karel V, geboren en getogen Nederlander te Gent in 1500, verbleef liever in Spanje en het Spaanse rijk en was een hartstochtelijke verdediger van het katholieke geloof.

Martin Luther, begin van de hervorming binnen de Nederlanden

Op 31 Oktober 1517 sloeg de augustijner monnik Martin Luther (1483-1546) 95 stellingen aan de deuren van het slotkerk Wittenberg in Saksen, met de bedoeling discussies uitlokken over theologische denkbeelden van sommigen geestelijken van de rooms-katholieke kerk.

Luthers ideeen in de Bourgondische Nederlanden

Martin Luthers geschriften waren al in de lente van 1518 te koop in Antwerpen. Zijn ideeen vonden razendsnel zijn weg in de Nederlanden!

Nederlanden versus rooms-katholieke kerk tijdens Karel V

Eenwenlang heerste in de gebieden van de Nederlanden onvrede over de pracht en praal van de rooms-katholieke kerk. Door de invloeden van Luther werd goed nagedacht welk belang kerkelijke ceremonies hadden op het geloof, als de enige ware verlosser Christus was en niet de kerk! Rond 1530 kwam het tot de eerste grote breuk met de rooms-katholieke kerk in de Nederlanden.

Kenmerk Nederlandse hervorming

Vanaf het eerste begin van de hervorming binnen de Nederlanden was het gemeenschappelijke kenmerk: pluriformiteit. Mede dankzij Luther werd nagedacht binnen de Nederland over de volgende vragen:

• Relatie tussen mens en God,
• Betekenis van een Paus en priesters,
• De rol van de bijbel als het woord van God.

Gereformeerd protestantisme binnen de Nederlanden

De Nederlandse hervorming eiste na 1550 het gereformeerd protestantisme de hoofdrol voor zich op binnen de Nederlanden.