Chronologie Geschiedenis Nieuw-Guinea: 18e eeuw

Het westelijke deel van het eiland Nieuw-Guinea heeft lang bij Het Nederlandse Koninkrijk behoort. In onderstaand artikel lees je de geschiedenis op tijdsvolgorde in de 18e eeuw. Papua bleef relatief lang onontgonnen gebied mede omdat de bevolking niet van Europese indringers gediend was. Uiteindelijk bleek het goed te klikken tussen Papua´s en Nederlanders. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Onderstaande chronologie in de geschiedenis van Papua behelst de periode tussen 1700 en 1800. Fransen, Engelsen en Nederlanders verkenden de zeeën van dit eiland. Aan het eind van de 18e eeuw werd de eerste nederzetting opgericht.

Engelsen en Nederlanders

• 1700 William Dampier, een Engelse piraat en ontdekkingsreiziger, vaart langs de noord- en westkust.
• 1705 Jacob Weyland ontdekt en verkent de Geelvink Baai. Hij kon geen contact maken met de bevolking omdat die voor hem weg vluchtten. Hij kwam erachter dat stammen onderling in vijandschap leefden. Doordat hij de Schouten eilanden mist en een andere eilanden groep daarvoor aanziet maakt Weyland een fout tijdens het tekenen van een kaart; tot op de dag van vandaag liggen op sommige kaarten de Schouten-eilanden 950 kilometer verderop.
• 1714 De sultan van Tidore herroept zijn claim op Nieuw-Guinea. Het is nu vrij aan de Britten en de Nederlanders om bezit te nemen van het eiland. Dit is vlak na de Vrede van Utrecht die in 1713 werd ondertekend. Alhoewel dit in Europa was, was het een feit dat de oorlog met de Engelsen was afgelopen en de Nederlanden een kleinere mogendheid werden. Hierdoor is het beheren van heel Nieuw-Guinea uitgesloten omdat Engeland zijn deel opeiste. Oorlogsverdragen resulteerden vaker in overdracht van kolonies maar in dit geval een overdracht van een aanspraak op een kolonie.
• 1750 De VOC verliest zijn interesse in het weinig winstgevende eiland.

Fransman en Engelsen

• 1768 De Franse Zeevaarder en Wiskundige Louis de Bougainville zeilt langs de Nieuw-Guineaanse noordkust en benoemt het cycloop-gebergte, nabij de plek waar de Nederlanders later de stad Hollandia oprichten. Naar hem zijn de Bougainville-baai en de Bougainville-berg vernoemd op de grens van het huidige Papua Nieuw-Guinea en West-Papua..
• 1770 Kapitein Cook reist langs de kusten van zuid-west Nieuw-Guinea. Hij gaat aan land in de streek waar de Asmat Papua’s wonen. Deze vermoorden enkele leden van zijn mensen en Cook vlucht met de rest van zijn bemanning naar zijn schip. Cook was de eerste westerling die hier ooit aan land ging.
• 1775 Thomas Forrest, een Brit, landt in de Doreri Baai nabij Manokwari. Hij gaat op zoek naar land waar plantages kunnen worden begonnen en om handelsrelaties met de bevolking te maken. Hij was onderweg van de Molukken naar de Filipijnen.
• 1780 Prince Nuku van Tidore begint samen met Papua’s en Molukkers en gesteund door Engeland een vrijheidsoorlog tegen de VOC. Hij vlucht op een gegeven moment naar Nieuw-Guinea. De oorlog eindigt doordat een vloot van 200 schepen van Prince Nuku wordt verslagen.
• 1791 John mcCluer, officier in het Britse leger maakt een kaart van het meest westelijke gedeelte van Nieuw-Guinea en Nieuw Holland (Australië).
• 1793 Fort Coronation, de eerste Europese nederzetting wordt door Engelsman John Hayes opgericht op het eilandje Mansinam in de Doreri Baai, Manokwari. De sultan van Tidore was het hier niet mee eens. De papua’s overvallen het fort na drie maanden.
• 1794 John Hayes was een paar maanden weg geweest om voedsel te halen. Toen hij terug kwam zag hij dat het fort verlaten was en de soldaten zich aan boord van het schip hadden verschanst. Ze waren ziek en leden honger.
• 1795 De nederzetting wordt weer opgeheven door vijandigheid van de Papua’s, ziekte en tegenvallende oogsten.
• 1799 Op 31 december 1799 wordt de VOC opgeheven.

Lees verder

• Chronologie Geschiedenis Nieuw-Guinea: 1511 tot 1700
• De Dani, bewoners van de Baliem-vallei
• Jayapura, hoofdstad van Papua