Elizabeth I, de populairste Engelse koningin ooit
Koningin Elizabeth I, of Elizabeth R. zoals ze naar zichzelf verwees, was een populaire koningin. Ze was een lid van de Tudordynastie die Engeland bestuurde van 1485 tot 1603, tijdens de Gouden Eeuw. Op het ogenblik dat Elizabeth de troon besteeg was Engeland in een religieus conflict verwikkeld en maakte het economisch moeilijke tijden mee, maar Elizabeth dwong respect af door een moedig en krachtdadig bestuur, waardoor ze Engeland uit de problemen hielp.
Hendrik VIII, haar vader
Elizabeth werd in 1533 in Londen geboren uit het huwelijk van Hendrik VIII en zijn tweede vrouw
Anna Boleyn. Ze was het tweede kind en de tweede dochter van de koning. Van
Catharina van Aragon, zijn eerste vrouw, had hij een dochter gekregen en met Anna Boleyn hoopte hij een zoon te krijgen om hem op de troon op te volgen. Hij beschouwde de geboorte van een dochter als het falen van zijn vrouw en beschuldigde haar van ontrouw en incest. Ze werd onthoofd ofschoon de beschuldigingen nooit werden bewezen.
Het volgende kind van koning Hendrik VIII met
Jane Seymour was een zoon en de negenjarige
Eduard VI volgde zijn vader op na diens dood. Toen Eduard in 1533 overleed besteeg Elizabeths zuster Mary de troon. Haar incidentrijke regeerperiode was van korte duur en nam een einde met haar dood in 1558. Nu was het de beurt aan Elizabeth om de troon te bestijgen en het zou een lange en bijzonder succesrijke regeerperiode worden. Door haar kregen de capaciteiten van vrouwelijke machthebbers een andere invulling.
Stabiliteit en verdraagzaamheid
Na talloze woelige jaren van controversiële heersers wilde Elizabeth stabiliteit in Engeland. Godsdienst werd een van haar werkpunten. Jaren voordien had Hendrik VIII de banden met de katholieke kerk op de helling gezet zodat hij makkelijker kon scheiden. Zijn opvolgster,
Mary I, bekend als
Bloody Mary, versterkte de banden met de katholieke kerk opnieuw en liet onder haar heerschappij protestanten vervolgen. Het Engelse volk verwelkomde Elizabeth en ze liet het protestantisme opnieuw toe in 1559. Nu wordt ze geloofd als de kampioen van godsdienstvrijheid en verdraagzaamheid, hoewel er wel degelijk bewijzen bestaan dat ze katholieken vervolgde in een poging om een protestantse staat te stichten.
Overwinning op Spanje
Onder Elizabeth leefde het Britse Rijk zowel politiek als economisch op en breidde zich naar het westen uit. De eerste Britse kolonies kwamen in Amerika aan in het midden van de zestiende eeuw. In 1588 versloeg Engeland uiteindelijk de Spaanse
Armada dankzij
Francis Drake en
John Hawkins, daarmee een einde stellend aan de tientallen jaren durende bedreiging uit Spanje, een land dat probeerde zijn heerschappij als wereldmacht te herstellen. Deze overwinning vergrootte haar populariteit bij de bevolking en zorgde voor een economische groei gedurende een periode van relatieve vrede.
Bloei der schone kunsten
De literatuur, de podiumkunsten en de schone kunsten bloeiden tijdens haar regeerperiode op en brachten kunstenaars voort als
Nicholas Hilliard en toneelschrijvers als
William Shakespeare en
Christopher Marlowe die van haar gunsten mochten genieten.
Haar nalatenschap
Hoewel ze op handen gedragen werd door het volk en populair was aan het hof, huwde Elizabeth nooit. Ze bewees een krachtdadige en intelligente heerseres te zijn en een symbool van vrouwelijk doorzettingsvermogen. Aan haar regeerperiode, die bijna een halve eeuw duurde, kwam een einde met haar dood in 1603. Nog eeuwen na haar dood bleven haar macht en haar verwezenlijkingen nazinderen in Engeland. Het verhaal van de populaire koningin, die ook ‘Good Queen
Bess' werd genoemd, wordt nog steeds doorverteld door geleerden, kunstenaars en, recentelijk nog, filmregisseurs.
Elizabeth R. in het kunstwerk Dinner Party van Judy Chicago
Haar plaats aan de feesttafel wordt gekenmerkt door de grandeur van haar persoonlijkheid, de welvaart die ze Engeland bracht en de rijkdom die de monarchie kenmerkte. Ze was zich bewust van het belang van de kunst en liet zich op het hoogtepunt van haar macht vaak portretteren in rijkelijke gewaden. Deze portretten hadden invloed op de inrichting van haar plaats aan de tafel. De kostbare gewaden worden gesuggereerd door de golvende vouwen die op het bord staan afgebeeld. De diepblauwe kleuren, het purper en de rode tinten verwijzen naar de kleuren die op deze portretten werden gebruikt. Het bord werd afgezet met een geweven kraag waarvan de kanten randen doen terugdenken aan de hoge, stijve kragen die Elizabeth droeg. Een ‘gouden stof’ over de kraag verwijst naar de met een gouden stof beklede tenten waarin haar vader met
Frans I en
Karel V een verdrag sloot.
In de tafellegger zijn veren- en bloemenpatronen genaaid in blackwork, een soort van textieldecoratie waarin afbeeldingen van bloemen en bladeren met geometrische vormen gemengd worden. Deze soort van borduurwerk was populair op kleding tijdens de heerschappij van Elizabeth en kan worden teruggevonden op haar portretten.
De koninklijke handtekening van Elizabeth ligt aan de basis van de verluchte hoofdletters ‘E’ en ‘R’ van haar naam op de voorzijde van de legger waarmee wordt verwezen naar ‘Elizabeth R.’ zoals ze zichzelf noemde. De bewerkte slangenvorm van de ‘R’ werd door haar achter haar naam gebruikt. Het stond voor het Latijnse ‘
Regina’, koningin. Haar naam is geborduurd op de calligrafische manier die ze zelf aanwendde. Net zoals ze niets uit handen gaf gedurende haar leven, stelt Elizabeth zichzelf op de haar eigen verfijnde manier voor aan de gasten op de Dinner Party.