Doura Europos, stad aan de Eufraat

Doura Europos is gelegen in het oosten van Syrië, aan de Eufraat. De overblijfselen van Doura laten niet alleen de rol zien die het speelde in de strijd tussen culturele, politieke en militaire invloeden van Oost en West, maar gaf een onverwachte nieuwe kijk op de vroege kunst binnen de Christelijke en Joodse traditie. Deze opgraving is van groot historisch en artistiek belang.

Militaire kolonie

Doura werd gevestigd in het begin van de Hellenistische periode, toen het rijk van Alexander de Grote werd verdeeld onder zijn erfgenamen. Noord Syrië/Mesopotamië werd toegewezen aan Seleucus 1 Nicator. Doura werd gesticht als deel van een netwerk van militaire kolonieën met als doel het veilig stellen van de Seleucidische controle van de Eufraat. De stad lag op de toegangsroute tussen twee belangrijke militaire centra, Apamea en Seleucia-aan-de-Tigris. Het ambitieuze plan voor de stad werd waarschijnlijk nooit volledig uitgevoerd als gevolg van politieke onzekerheid. De controle van de Seleuciden wankelde na 185 v.Chr. en het gebied werd voortdurend bedreigd vanuit het oosten met de opkomst van de Parthen.

Parthen

Nadat de Parthen hun westelijke grens richting het westen verlegd hadden naar de Eufraat werd de Seleucidische controle steeds minder. Doura werd eigenlijk gedomineerd door de Parthen vanaf 113 v.Chr. Vanaf de eerste eeuw v.Chr. was de stad voornamelijk oosters in karakter. Doura werd geen deel van het Romeinse Rijk en bleef een grotendeels Parthische stad tot aan het eind van de eerste eeuw n.Chr. Trajanus bezette Doura in 115 n.Chr. en benoemde zijn neef Hadrianus als gouverneur van Syrie. Hadrianus hing een andere politiek aan en gaf Doura terug aan de Parthen. In 164 nam Rome opnieuw de macht over en Doura werd onderdeel van de Syrische provincie en werd uitgeroepen tot Romeinse kolonie in 211.

Griekse invloed

Deze periode van Romeinse overheersing was een tijd van een bloeiende religieuze architectuur in heidense, Joodse en Christelijke stijl, met opvallende gelijkenissen tussen deze drie. De stad bleef gedomineerd door haar Griekse oorsprong en Griekse invloeden vormden een gemeenschappelijke achtergrond. Doura was een polyglote stad door haar gemengde afkomst, haar lokatie op de grens tussen oost en west en haar functie als handelscentrum. Dat laatste was vooral belangrijk, omdat Doura op haar hoogtepunt niet alleen een militaire basis was maar een centrum voor de handel op de midden-Eufraat. Hier kwam echter een einde aan met de opkomst van een nieuwe dreiging uit het oosten, de Sassaniden. Een grootse aanval in 256 resulteerde in de val van Doura. De Sassaniden verwoestten de stad.

Synagoge

Het meest indrukwekkende gebouw in Doura was de synagoge, met frescoes met daarop afbeeldingen van menselijke figuren, grotendeels in de Parthische traditie. Deze vondsten van de Joodse cultuur zijn een belangrijke indicatie voor het overleven van deze cultuur in een Oostelijke omgeving. Het belang van Doura werd nog versterkt met de vondst van een huis dat was veranderd in een Christelijke kapel, het eerste herkenbare Christelijke cultus centrum in Syrië en ook deze kapel was rijk gedecoreerd met muurschilderingen.

Nationaal museum

De gevonden frescos en andere overblijfselen zijn met name te bewonderen in het Nationaal Museum in Damascus, Syrië.