Biografie Prins Johan Friso, prins van Oranje-Nassau

Prins Friso is de tweede zoon van Koningin Beatrix en Prins Claus. Hij was tot 2003 tweede in lijn voor de troonsopvolging, maar doordat hij geen toestemming heeft gevraagd en gekregen voor zijn huwelijk met Mabel Wisse Smit, is deze eer aan hem voorbij gegaan. Tot zijn dramatisch ski-ongeluk op 17 februari 2012 woonde hij met zijn gezin in Londen en had hij een succesvolle en veelzijdige internationale carrière. Sinds die datum verkeerde hij eerst ruim een jaar in coma, waarna hij op 12 augustus 2013 in Huis ten Bosch in Den Haag overleed.

Een prins geboren

Prins Friso heet voluit Johan Friso Bernhard Christiaan David en heeft sinds 2004 als titels Prins van Oranje-Nassau, Graaf van Oranje-Nassau en Jonkheer van Amsberg. Hij werd geboren op 25 september 1968, in het Academisch Centrum in Utrecht. Hij is de tweede zoon van koningin Beatrix en prins Claus, naast zijn oudere broer kroonprins Willem-Alexander (1967) en zijn jongere broer prins Constantijn (1969).

Sedert zijn geboorte werd hij Prins Johan-Friso genoemd maar in 2004 deelde het Koninklijk Huis mede dat hij vanaf dat moment als “Friso” door het leven zou gaan, zonder “Johan”.

Prins Claus deelde kort na Friso's geboorte mee naar wie Friso is vernoemd:

• Johan Friso is gekozen omdat zijn ouders die namen mooi vonden en niet vanwege de vorst Johan Willem Friso van Nassau-Dietz, een voorvader van de Oranjes
• Bernhard verwijst natuurlijk naar zijn grootvader prins Bernhard
• Christiaan verwijst naar zijn tante prinses Christina en naar Christina von Amsberg, een zuster van prins Claus
• David tenslotte is een vernoeming naar de Bijbelse koning David

Doordat voor zijn huwelijk met Mabel Wisse Smit niet de procedure met een toestemmingswet was gevolgd verviel in 2004 zijn titel prins der Nederlanden. Sindsdien wordt hij officieel aangeduid als Zijne Koninklijke Hoogheid prins Friso van Oranje-Nassau, met prins van Oranje-Nassau als persoonlijke titel.

Zijn peetouders zijn o.a. de toenmalige koningin Juliana (1909-2004), koning Harald V van Noorwegen (1937) en Axel Freiherr von dem Bussche-Streithorst (1919-1993), een Duits militair en verzetsstrijder en goede vriend van prins Claus.

Jeugd

Prins Friso woonde vanaf zijn geboorte op kasteel Drakensteyn, een kasteel en landgoed nabij de Lage Vuursche en grenzend aan het het landgoed van paleis Soestdijk, de woonplaats van zijn grootouders Koningin Juliana en Prins Bernhard. Hij ging net als zijn 2 broers naar de Nieuwe Baarnsche School en daarna naar het Baarns Lyceum. In 1981 verhuisde het gezin naar Den Haag, nadat zijn moeder in 1980 Koningin was geworden. Hij vervolgde zijn middelbare schoolopleiding aan het Eerste Vrijzinnig-Christelijk Lyceum aldaar, waar hij in 1986 zijn VWO-diploma behaalde.

Studie

Hij werd afgekeurd voor militaire dienst vanwege astma en vertrok in 1986 naar de Verenigde Staten om Mechanical Engineering te gaan studeren aan het College of Engineering van de University of California te Berkeley. In 1988 keerde hij weer terug om aan de TU in Delft een studie lucht- en ruimtevaarttechniek te doen, waar hij in 1994, na een stage bij McDonnell Douglas in de VS, als ingenieur (ir) af te studeren.

Min of meer gelijktijdig studeerde hij bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam waar hij in 1995 zijn doctoraalexamen behaalde. Vervolgens behaalde hij in 1997 zijn MBA aan het European Institute of Business Administration in Fontainebleau (Frankrijk).

Carrière in Londen

Na een korte tijd als consultant te hebben gewerkt bij Adviesbureau Mc Kinsey is hij in 1998 gaan werken op de investment banking division van de zakenbank Goldman Sachs International in Londen, waar hij als Friso Vanorange bekend stond. Daar hield hij zich o.m. bezig met de beursgang van diverse bedrijven. Hij nam in 2003 ontslag om vanaf 1 maart 2004 mededirecteur te worden bij TNO Space te Delft.

Sinds 2006 was prins Friso als Managing Director in dienst bij Wolfensohn & Company in Londen, een bedrijf dat actief is op gebied van groene energie en in 2011 werd hij CFO van Urenco in het Verenigd Koninkrijk. De prins is tevens medeoprichter en aandeelhouder van Wizz Air, de populaire luchtvaartmaatschappij voor lowbudget vluchten naar veelal Oost-Europese bestemmingen. Daarnaast heeft hij een aantal commissariaten.

Maatschappelijke functies van prins Friso

• Erevoorzitter van het Prins Claus Fonds (gedeeld met Prins Constantijn)
• Lid van van het College van Advies van de Stichting Christiaan Huygensprijs
• Beschermheer van de Vereniging De Hollandsche Molen

Huwelijk Friso en Mabel

In vroegere jaren wel werd gezegd dat de prins homoseksueel zou zijn, iets wat in 2001 door de Rijksvoorlichtingsdienst werd ontkent. Op 24 april 2004 trad hij in het huwelijk met Mabel Wisse Smit (Pijnacker 11 augustus 1968) de oudste dochter van Hendrik Cornelis (Henk) Los (1944-1978) en Florence Malde Gijsberdina Kooman (1944). Zij draagt de achternaam van Peter Wisse Smit, met wie haar moeder hertrouwde nadat haar vader tijdens een schaatstocht was overleden.

Mabel raakte in 2003 in opspraak nadat bleek dat zij een affaire had gehad met topcrimineel Klaas Bruinsma. In een persconferentie van 10 oktober 2003 deelde toenmalig premier Balkenende mee dat de regering geen Toestemmingswet aan de Staten-Generaal zou voorleggen. Prins Friso zou daarmee zijn rechten op de troon verliezen op het moment dat hij met Mabel zou trouwen.

Als gevolg hiervan is hij geen lid meer van het Koninklijk Huis, waar hij, naar algemeen wordt aangenomen, eerder verheugd dan verdrietig over zou zijn.

Het echtpaar woonde in Londen heeft twee kinderen:

• Emma Luana Ninette Sophie (26 maart 2005)
• Joanna Zaria Nicoline Milou (18 juni 2006)

Ongeluk

Op 17 februari 2012 werd prins Friso slachtoffer van een lawine in het skigebied van Lech, Oostenrijk, waar de Koninklijke familie traditiegetrouw haar wintersportvakantie houdt. Na behandeling op de intensive care van het Landeskrankenhaus in Innsbruck werd de prins begin maart overgebracht naar zijn woonplaats Londen voor verdere behandeling en verzorging in het Wellington ziekenhuis.

Sindsdien was zijn situatie onveranderd en, naar wij nu weten, uitzichtloos. Wel kwam er in september 2012 een wat vreemde melding van bisschop Desmond Tutu, dat hij had gehoord dat prins Friso zijn ogen had opengedaan en dat hij had geglimlacht naar zijn vrouw prinses Mabel. Dit werd door geen enkele andere bron bevestigd en moet dan ook naar het land der fabelen worden verwezen.

Op zondag 28 oktober 2012 plaatste National Geographic Channel een bericht over prins Friso: "National Geographic Channel betuigde zijn medeleven met de koninklijke familie en de Nederlandse bevolking met het overlijden van zijne hoogheid prins Friso." Dit bleek een pijnlijke fout te zijn en een woordvoerder van de zender meldde vervolgens dat de fout "ten zeerste betreurd" werd en dat alles zou worden gedaan om uit te zoeken hoe het heeft kunnen gebeuren.

Overleden

Op 19 november 2012 meldde de Rijksvoorlichtingsdienst dat prins Friso af en toe tekenen van zeer geringe bewustzijn toonde. Wel bleef de prognose volgens de RVD erg onzeker en bleef het medisch team "zeer bezorgd". Deze toestand staat bekend als 'minimal consciousness', en is het eerste niveau boven de vegetatieve staat. Dat betekende dat de prins af en toe reageerde op een vraag of een prikkel door bijvoorbeeld met zijn ogen te knipperen of een beweging te maken.

Begraven

Op 9 juli 2013 werd de prins overgebracht naar Paleis Huis ten Bosch waar hij op 12 augustus 2013 overleed. Op 16 augustus werd prins Friso begraven op de Nederlands Hervormde Begraafplaats aan de Hooge Vuurseweg in Lage Vuursche, een steenworp van kasteel Drakensteyn, de woonplaats van prinses Beatrix. Door zijn huwelijk met Mabel, waarvoor hij geen toestemming had gevraagd, was hij geen lid meer van het Koninklijk Huis. Als gevolg daarvan is hij niet bijgezet in het familiegraf van de Oranjes in Delft, maar begraven op deze begraafplaats. Op stille momenten, vaak in de zeer vroege morgen, wordt prinses Beatrix bij zijn graf waargenomen, waarbij eventuele andere bezoekers zich discreet op de achtergrond houden.