Willem van Oranje: belang voor de Nederlandse geschiedenis

Willem is nog maar 11 jaar als hij het prinsendom Oranje in Zuid-Frankrijk onder zijn hoede krijgt. Willem van Oranje heeft in totaal vier vrouwen gehad, en bij elkaar had Willem twaalf kinderen. Willem van Oranje, Vader des Vaderland: wie was Willem van Oranje, en waarom is hij zo'n belangrijk persoon in onze vaderlandse geschiedenis? Over het leven van Willem van Oranje, over hoe hij is opgevoed, en hoe hij later werd gebruikt voor de vrijheid van ons land.

• Wie was Willem van Oranje?
• Vrouwen van Willem van Oranje
• Geloofsvrijheid?
• Unie van Utrecht
• Het einde is nabij
• Slot

Wie was Willem van Oranje, en waarom moeten wij hem herdenken?

Wie was Willem van Oranje?

Willem van Oranje, ook wel Willem van Nassau, Willem de Zwijger, Wilhelmus van Nassouwe of Vader des Vaderlands genoemd. Willem van Oranje wordt geboren op 24 april 1533 op het "Hooge Huis te Dilenburg" als zoon van Graaf Willem van Nassau en Juliana van Stoltenberg. Juliana en Willem krijgen nog meer kinderen, Jan, Lodewijk, Adolf en Hendrik.

Niemand weet dan nog dat de oudste zoon, krachtig gesteund door zijn broers, door god zal worden gebruikt om de vrijheid van ons land, of beter gezegd de vrijheid van God te dienen, te verdedigen. Willem van Oranje, Vader des Vaderlands, in wording. Als de jonge Willem elf jaar is komt er een grote verandering in zijn leven. Een neef van hem, René van Nassau (meestal René van Chalon genoemd) overlijdt en nu erft Willem het prinsendom Oranje in Zuid-Frankrijk. Sedert die tijd kunnen we spreken van het Huis van Oranje-Nassau. Het huwelijk tussen de oom en tante van Willem blijft kinderloos en zo erft Willem van Oranje na de dood van zijn oom alles van hem Het leven op Dillenburg is eenvoudig. Grote feesten zoals op andere kastelen, komen niet voor. Wel wordt aan het onderwijs grote aandacht besteed. Zowel Willem als Juliana zijn de ‘Nieuwe leer” toegedaan. Wat is dat? Dat betekent dat ze de bijbel onderzoeken, dat de geschriften van Luther lezen en dat de prediking van het evangelie wordt bevorderd. Willem van Oranje word dus met het Lutherse geloof opgevoed. Door de erfenis krijgt hij ook de titel ‘Prins van Oranje’.

Willem moet nu naar het Brusselse hof voor zijn verdere opvoeding. Dat wil de keizer. Zo gaat dat in die tijd. Het wordt voor hem een tijd van veel leren. Latijn, Spaans en Nederlands staan op het lesrooster. Willem word aan het Brusselse hof goed katholiek opgevoed door landvoogdes Maria van Hongarije. De jonge prins kan het goed vinden met keizer Karel V. dat kan dies zoon, Filips ll, niet goed hebben. En zo is de verhouding tussen die twee al vanaf het begin niet al te best. En dat wordt ook niet beter, Filips ll zit Willem van Oranje het liefst dwars. In 1551 benoemt Keizer Karel V van Frankrijk hem tot kolonel van een regiment te velde en op 30 januari 1556 wordt hij benoemd tot Ridder in de Orde van het Gulden Vlies. Hierbij zweert hij trouw aan het katholieke geloof.

Vrouwen van Willem van Oranje

Als Willem 25 jaar oud is, overlijdt zijn eerste vrouw, Anna van Buren. Met twee jonge kinderen blijft hij achter. Eén ervan is Philips Willem. De prins hertrouwt met Anna van Saksen, een vrouw die hem later zal verlaten.

Anna van Egmond was de erfdochter van Maximilaan van Buren. Vlak voor haar dood kreeg Willem van Oranje een relatie met Eva Eliver. Hij trouwt niet met haar, maar in 1559 kreeg hij een zoon van haar, Justines. Deze werd later benoemd tot admiraal van Zeeland.

Het tweede huwelijk van de Prins van Oranje is met Anna van Saksen, dochter van de keurvorst Maurits van Saksen. Zij is streng Luthers opgevoed, lelijk van uiterlijk en boos van humeur. Van liefde is dan ook geen sprake, maar zij verleent de Prins de steun van Saksen, Hessen en de Paltz, en daar is het Willem van Nassau dan ook om te doen. Ondanks de tegenstellingen in geloofsovertuiging tussen de twee, en vooral de kritieken daarover van haar familie, vindt het huwelijk toch doorgang op 25 augustus 1561.

Geloofsvrijheid?

Willem van Oranje begint steeds meer na te denken over geloof. Willem bevindt zich in een moeilijke positie: aan de ene kant is hij trouw aan de Spaanse Koning, aan de andere kant voelt hij mee met de Protestanten die met Rome gebroken hebben en in opstand zijn gekomen tegen de inquisitie.

Het jaar van de ommekeer is 1566. Op 20 augustus en de dagen daarna vindt in Brussel, waar de Prins op dat moment is, op dat moment één van de grootste opstanden plaats tegen de inquisitie, de beeldenstorm. De beeldenstorm vindt daar op enorme schaal plaats en waait vanuit Brussel over naar de rest van Nederland. Willem van Oranje reageert op deze opstand door drie beeldenbestormers op te hangen, maar tegelijkertijd staat hij de godsdienstbeoefening in elke kerk toe en belooft het einde van de inquisitie.

Het gaat niet goed met de protestanten, uiteindelijk kunnen alleen de gewesten Holland en Zeeland zich nog tegen de Spanjaarden verweren. Daarom gaat Willem van Oranje terug, en gaat hij in Enkhuizen wonen. Vanuit daar ging hij de opstand leiden. Hij probeerde het vertrouwen van de Katholieken en de Protestanten in Holland en Zeeland winnen en samen tegen de Spanjaarden te laten strijden. Hij weet de Katholieken en Protestanten te overtuigen en uiteindelijk weten ze daarmee te voorkomen dat de Spanjaarden Leiden bezetten.

Zijn huis was eerder toevallig en als gevolg van zijn gastvrijheid dan met een bepaalde bedoeling een protestants centrum geworden. Zijn Saksische vrouw beleed wel in het openbaar het Katholieke godsdienst en nam deel aan de ceremoniën daarvan, maar zij mocht particulier haar eigen lutherse godsdienst belijden. Daardoor was er een excuus voor de aanwezigheid van lutherse predikers in het huis van de prins, in het geheim in Brussel, maar openlijk te Breda. Bovendien was zijn broer Lodewijk, als een Duitse vorst, vrij om openlijk de godsdienst uit te oefenen die hij wilde en toen in de zomer van 1664 Willems moeder met enige van haar jongere kinderen te Breda logeerde, weerklonk het grote huis op zondag, en waarschijnlijk ook wel in de week, van de roerende melodieën van lutherse gezangen.

In 1573 sluit Willem zich aan bij de calvinisten. Ook Juliana van Stolberg, Willem's moeder, bekeert zich tot het calvinisme.
Eigenlijk zijn de calvinisten volgens hem te streng in de leer, maar Willem beseft dat hij hun steun hard nodig heeft om de Nederlanden weer tot een eenheid te krijgen.

Unie van Utrecht

In 1579 wordt de Unie van Utrecht wordt, na aandringen van Willem van Oranje, getekend. De Unie verbindt de Noordelijke Provinciën en heeft als doel een eenheid te vormen tegen het gevaar in het Zuiden. De Provinciën Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland, de Ommelanden en Friesland tekenen de Unie. Willem van Nassau tekent de Unie pas veel later, omdat het toch een einde betekent van zijn ideaal, een eenheid tussen Noord en Zuid. De Unie is niet tegen het Zuiden, er zijn zelfs enkele zuidelijke steden die ook tekenen, maar het is niet het ideaal dat Willem voorstaat. In het verdrag is bepaald dat niemand vervolgd mag worden vanwege zijn geloofsbeleving, een primeur in de Europese geschiedenis.

Zo zijn de Noordelijke Provinciën verbonden, door Willem van Oranje, en heten nu samen de Unie van Utrecht.

Leiden wordt door de Spanjaarden belegerd, maar Willem weet de bevolking van het Rijnland, het Schieland en het Delfland ervan te overtuigen de dijken door te steken. De Spanjaarden, niet gewend aan zo'n waterige bedoening, komen ernstig in de problemen. Degenen die niet in de modder blijven steken en door hun zware wapenrusting worden neergetrokken kiezen het hazenpad.

Zo is Leiden eindelijk weer ontzet.

Het einde is nabij

In dezelfde tijd sterft zijn vrouw, op 18 december 1577. Voor haar dood zijn ze al gescheiden. Ze hebben wel vier kinderen gekregen: Anna, Maurits (hij sterft in zijn geboorte jaar), nog een Maurits en Emile. Voor de dood van Anna van Saksen is Willem hertrouwd, deze keer uit liefde. Ze heette Charlotte van Bourbon. Van haar krijgt Willem zes dochters. Nadat Willem van Oranje is vermoord wordt neemt zijn 17 jarige zoon Maurits zijn taak als stadhouder over.

In 1648, bij de vrede van Munster, wordt Nederland eindelijk officieel als onafhankelijk land erkend. Willem heeft de overwinning niet mee mogen maken, maar zonder de inzet van deze grote man zou Nederland nu waarschijnlijk niet bestaan. Nederland is eindelijk officieel een onafhankelijk land!

Slot

Wie was Willem van Oranje, en waarom moeten wij hem herdenken?

Uit het hierboven geschreven blijkt dus wel dat Willem van Oranje een heel belangrijke edele was. Hij leidde de opstand tegen Alva. Willem van Oranje was ook een onverbeterlijk optimist die bijna iedereen voor zich wist in te nemen. Zijn belangrijkste doel was godsdienstvrijheid, hij vond dat alle mensen recht hadden op hun geloof. Ook stichtte hij de Unie van Utrecht, eigenlijk is dat nu Nederland. We hebben dus veel aan hem te danken. Daarom moeten we hem ook gedenken, als ‘oprichter’ van Nederland. Zijn bijnaam 'de Zwijger' kreeg hij omdat hij nooit al zijn bedoelingen uitsprak.

Willem van Oranje is in totaal vier keer getrouwd geweest:

De eerste keer met Anna van Buren die in 1558 stierf. Daarna met Anna van Saksen van wie hij in 1575 ging scheiden. Zijn derde vrouw was Charlotte de Bourbon die in 1582 stierf). Zijn laatste huwelijk was met Louise de Coligny. Ook heeft Willem van Oranje meerdere kinderen: Uit het eerste huwelijk werden een zoon (Filips Willem, 1554) en een dochter (Maria, 1556) geboren. Uit het tweede een zoon (Maurits, 1567) en twee dochters. Uit het derde zes dochters. Uit het vierde huwelijk een zoon (Frederik Hendrik, 1584). Verder had hij nog een onwettige verhouding met Eva Elinx waar uit een zoon, Justinus, geboren. In totaal had Willem van oranje dus 12 kinderen.