Het Wilhelmus, ons volkslied

Het Wilhelmus is geschreven tussen 1568 en 1572 en is daarmee het oudste volkslied ter wereld. Wilhelmus, het volkslied, ontstond tijdens de inval van Prins Willem in 1568.

Wilhelmus van Oranje

We kennen bijna allemaal “Het Wilhelmus” ons nationale volkslied. Maar waar komt het vandaan? Willem van Oranje, geboren op 24 april 1533 in Dillenburg te Duitsland als zoon van Graaf Willem van Nassau en Juliana van Stoltenberg. Wanneer zijn oom, René van Châlon (Prins van Oranje), en kinderloos sterft, erft hij na de dood van zijn oom, op 11-jarige leeftijd 'al zijne goederen'. De jonge Willem wordt met het Lutherse geloof opgevoed. Na de afhandeling van de erfenis , waarbij hij onder andere de titel "Prins van Oranje" verwerft, moet de jonge Willem naar het hof te Brussel om opgevoed te worden als goed katholiek door de landvoogdes Maria van Hongarije.

Het Wilhelmus is geschreven tussen 1568 en 1572 en is daarmee het oudste volkslied ter wereld. Wilhelmus, het volkslied, ontstond tijdens de inval van Prins Willem in 1568.( Willem van Oranje begint met het aanwerven van legers om verzet te bieden tegen de uitvoerders van het Spaanse beleid en correspondeert met vele mensen in heel Europa om steun te winnen voor zijn doel: godsdienstvrijheid en verdrijving van de Spanjaarden uit Nederland. Hij verklaart zich op 25 maart 1568 voor het Protestantisme (maar bekeerd zich nog niet), maar belooft tevens de Katholieken, met uitzondering van de tirannie, volledige bescherming.)

Schrijver

De auteur is waarschijnlijk Philip van Marnix, Heer van Sint Aldegonde (secretaris van de Prins), alhoewel sommigen beweren dat het Coornhert is geweest, behoort tot de Geuzenliederen. Het lied wordt gezongen op de melodie van een Frans soldatenliedje. Het is van oorsprong een Frans spotlied van katholieken tegen protestanten. Het gebeurde wel vaker in die tijd (de 16de eeuw), dat strijdende partijen elkaars liedjes pikten, zeker als zo'n liedje populair was. Dan schreven ze gauw een eigen tekst op dezelfde melodie. Met het Wilhelmus gebeurde dit in de tijd dat Het verraad van Waterdunen speelt.

De melodie die voor het huidige Wilhelmus gebruikt wordt, is opgetekend in 1626 door Adriaen Valerius. Vele Neerlandici hebben het Wilhelmus aan een grondig onderzoek onderworpen. Het aantal conclusies of meningen is bijna even groot als het aantal mensen dat een studie verricht heeft. De meningen verschillen dus nogal, maar er zijn uiteraard ook een aantal overeenkomsten. Zo zijn allen het erover eens dat het lied/ gedicht geschreven is voor de Prins van Oranje. De ene onderzoeker is echter van mening dat het een klaaglied is, de ander vindt het een lofdicht. Weer een ander is van mening dat het een afscheidsdicht is voor een veldtocht.

Het oude volkslied

Tot aan 1932 was het “Wien Neerlands bloed” het officiele volkslied. Hieronder versie 1

Wien Neerlands bloed

Wien Neerlands bloed in d' aders vloeit
Van vreemde smetten vrij
Wiens hart voor land en koning gloeit
Verheff' de zang als wij:
Hij zett' met ons, vereend van zin
Met onbeklemde borst
Het godgevallig feestlied in
Voor vaderland en vorst (2x)

De Godheid, op haar hemeltroon
Bezongen en vereerd
Houdt gunstig ook naar onze toon
Het heilig oor gekeerd:
Zij geeft het eerst, na 't zalig koor
Dat hoger snaren spantHet rond en hartig lied gehoor
Voor vorst en vaderland (2x)

Dring' luid, van uit ons feestgedruis
die beé uw hemel in:
Bewaar de vorst, bewaar zijn huis
En ons, zijn huisgezin
Doe nog ons laatst, ons jongst gezang
Die eigen wens gestand:
Bewaar, o God! de koning lang
En 't lieve vaderland (2x)

Het Wilhelmus

Het Wilhelmus is een ode aan Willem van Oranje en alhoewel het dateert uit de zestiende eeuw, is het pas op 10 mei 1932 het officiële Nederlandse volkslied geworden. Op die dag besloot de Ministerraad dat bij alle officiële gelegenheden het Wilhelmus van Nassouwe zou worden gespeeld. Maar ook voor 1932 al werd het Wilhelmus bij officiële gelegenheden regelmatig ten gehore gebracht, onder meer bij de inhuldiging van Koningin Wilhelmina in 1898.

De eerste letters van de 15 coupletten van het Wilhelmus vormen samen het woord:
W I L L E M V A N N A S S O V


Betekening van enkele woorden.

• Wilhelmus: De Latijnse naam voor Willem.
• Duitsen bloed: Duits is afgeleid van Diets, wat weer een afkorting is van Nederdiets. Het betekent Nederlands, en niet Duits, zoals je misschien zou kunnen denken.
• Getrouwe: Dit betekent 'trouw'. Den vaderland getrouwe betekent dan dat je trouw bent aan het vaderland; het land waar je geboren bent.
• Hispanje:Hiermee wordt Spanje bedoeld.
• Onverveerd: Dit betekent 'zonder angst' of 'zonder vrees'.

Tijdens officiële gebeurtenissen worden niet alle 15 coupletten gezongen, maar slechts 2. Het 1e en het 6e, dat begint met: "Mijn schild ende betrouwen”.