Rodin – Genius at Work in Groninger Museum 2016

Vanaf zaterdag 19 november 2016 was in het Groninger Museum een expositie te zien van de Franse beeldhouwer Auguste Rodin. Onder de naam ‘Rodin – Genius at Work’ kwamen op twee verdiepingen nagenoeg alle aspecten van de kunstenaar aan bod in onder meer honderdtwintig beelden en een twintigtal werken op papier. In de expositie was met oermodellen en verhalen achter een aantal beeldhouwwerken te zien welke technieken Rodin voor het maken van zijn beelden heeft gebruikt.

Auguste Rodin, beeldhouwer van het impressionisme

Auguste Rodin leefde van 1840 tot 1917. Hij was een Frans beeldhouwer van het impressionisme, de kunststroming die vanuit de schilderkunst is ontstaan en wordt getypeerd door de beleving van het moment (de impressie) en de aandacht voor kleur en lichteffecten. Het moderne leven in de tweede helft van de negentiende eeuw wordt dikwijls als thema gebruikt. Het impressionisme kan ook in onze eeuw nog rekenen op een grote populariteit.

Rodin – Genius at Work 2016

De expositie ‘Rodin – Genius at Work’ was in het Groninger Museum te bezoeken van 19 november 2016 tot en met 30 april 2017. In 2017 is het tevens honderd jaar geleden dat Rodin is overleden. De expositie in het Groninger Museum is de grootste
die ooit in Nederland over het werk van Rodin is gehouden. ‘Rodin is de grootste en invloedrijkste beeldhouwer van de moderne tijd. In zijn werk gaat het niet alleen om de geïdealiseerde vormen van het menselijk lichaam, maar ook om het tonen van het maakproces zelf’, aldus het Groninger Museum.

Het verhaal achter het werk van Rodin

In de tentoonstelling waren gipsen, marmeren en bronzen beelden te zien. Van Rodin’s bekendste werk ‘De Denker’ was een zogeheten oermodel te zien, een uitvoering in gips die aan het bronzen afgietsel vooraf is gegaan. ‘Dat is de kracht van deze tentoonstelling. We kunnen het verhaal achter het werk van Rodin laten zien, hoe zijn beelden zijn ontstaan, zijn techniek', zegt museumdirecteur Andreas Blühm. Veel van de getoonde kunst is van Rodin’s hand maar er zijn ook werken te zien die gemaakt zijn door de assistenten in zijn atelier of zijn gegoten na zijn overlijden.

Persoonlijke studies met afwijkende schaal

Vanaf 1900 begint Rodin zijn eigen handen, zijn belangrijkste werktuigen, in marmer te beeldhouwen. Daarna volgen meer dramatische studies met strelende, dreigende of smekende handen waarbij hij opzettelijk de schaal van zijn beelden verandert met het doel bepaalde uitdrukkingen sterker naar voren te laten komen. Deze persoonlijke studies zijn tijdens Rodin's leven slechts tweemaal tentoongesteld.

Naast de vele beeldhouwwerken heeft Rodin een groot aantal schetsen en tekeningen gemaakt waarvan enkele in de expositie waren opgenomen. In de expositie waren ook zeventig foto's te zien die amateur-fotograaf Eugène Druet maakte van de beelden in Rodin's werkplaats. Druet was eigenaar van een café in de straat waar Rodin zijn atelier had.

Gebruik van klei, gips, marmer en brons

Rodin, bevriend met enkele schilders van het impressionisme, werkte voor zijn beelden veel met afgietsels. Van de modellen uit klei werd een gipsen mal gemaakt waarin vervolgens het brons werd gegoten. Daarnaast gebruikte Rodin ook marmer. Door het gebruik van gladde, gepolijste vormen én ruw onbewerkt marmer in één sculptuur kan Rodin ook min of meer worden gezien als een expressionist (alhoewel het expressionisme als kunststroming zich pas in de eerste helft van de twintigste eeuw openbaart). Een goed voorbeeld hiervan is het werk ‘De Gedachte’ uit 1886 waarop zijn geliefde is uitgebeeld.

Een kenmerk van Rodin's sculpturen is het gebruik van onregelmatige oppervlakken waardoor de schitteringen van de lichtval de beelden beweeglijkheid geven. In veel beeldhouwwerken van Rodin zijn figuren te zien in natuurlijke poses, levendig en met emotie. Hij werd er meerdere malen van beschuldigd dat hij vanwege deze levensechtheid gebruik zou hebben gemaakt van echte modellen.

Voor Rodin was alles een experiment en nooit iets helemaal klaar. Veel van zijn werken bestaan uit fragmenten, delen van het menselijk lichaam, waarbij gipsen armen, handen of voeten soms meerdere malen en in verschillende groottes in één sculptuur werden gebruikt.

Van Montreal via Richmond naar het Groninger Museum

De tentoonstelling ‘Rodin – Genius at Work’ was samengesteld door Musée Rodin in Parijs en het Museum of Fine Arts in Montreal (één van de belangrijkste musea in Canada) en bestond uit eigen collecties en stukken uit andere Canadese en Amerikaanse musea en uit particuliere verzamelingen. In Montreal hebben meer dan 200.000 mensen de expositie bezocht, daar onder de naam ‘Rodin – Metamorphoses’. Tot 13 maart 2016 was dezelfde expositie onder de titel ‘Rodin: Evolution of a Genius’ te zien in Richmond (Virginia) in de Verenigde Staten, waarna de soms fragiele, breekbare, kunststukken naar Groningen werden getransporteerd.

Musée Rodin, Parijs

Het Musée Rodin in Parijs is twee jaar na het overlijden van de beeldhouwer geopend in Parijs. Het museum met een zeer uitgebreide verzameling van 6000 werken van Rodin is bekend om zijn beeldenpark, maar bevat tevens een zaal die gewijd is aan het werk van Camille Claudel. Deze beeldhouwster speelde een grote rol in het leven van Rodin, aanvankelijk als leerlinge, later als zijn rechterhand, muze en maîtresse.

Beroemde werken van Rodin

Enkele van de beroemde werken van Auguste Rodin zijn: ‘De Kus’ (Le Baiser), ‘De Denker’ (Le Penseur, midden) en ‘The Age of Bronze’ (L’age d’Airain). ‘De Kus’ beeldt Paolo en Francesca uit, twee figuren die voorkomen in het gedicht La Divina Commedia van Dante. ‘De Denker’ is een mediterende Dante.

Werken van Rodin in andere Nederlandse musea

In vijf andere musea in Nederland zijn ook werken van Auguste Rodin te bewonderen, waaronder het Kröller-Müller Museum in Otterlo, het Singer Museum in Laren en Museum de Fundatie in Zwolle. De tijdelijke expositie in het Groninger Museum in 2016 is echter de grootste ooit die in Nederland over het werk van Rodin is gehouden.

Singer Museum, Laren

Het Singer Museum in Laren kwam in 2007 in het nieuws toen bij een inbraak zeven bronzen beelden werden gestolen. Eén van de gestolen beelden, een afgietsel van ‘De Denker’, werd kort daarna beschadigd teruggevonden. Het was de dieven bij de beelden om het brons te doen. De resterende beelden zijn nooit teruggevonden; de kans is groot dat ze zijn omgesmolten.

Veiling bronzen beeldhouwwerk

Op dinsdag 16 februari 2016 zijn bij veilinghuis Drouot in Parijs vijf bronzen werken van Rodin geveild, waaronder ‘De Kus’. Volgens kenners ligt de waarde van dit kunstwerk tussen de 1,5 en 2 miljoen euro. De vijf werken die werden geveild zijn afkomstig uit de nalatenschap van een Franse kunsthandelaar die ze in de jaren veertig heeft aangeschaft. Het exemplaar van ‘De Kus’ uit deze verzameling is gegoten in 1927 en is één van de zeven afgietsels die van dit werk zijn gemaakt.