Marokkaanse kunst: weefwerken, sieraden en keramiek

Marokkaanse kunst: weefwerken, sieraden en keramiek Marokko kent naast prachtige architectuur ook enkele andere zeer bezienswaardige kunstrichtingen. Opvallend kleurgebruik en bijzondere stijlkenmerken zijn in de Marokkaanse kunstwerken zoals weefwerken, sieraden en keramiek te herkennen. Evenals in de architectuur zijn er grote verschillen in de kunst van de stad en de kunst van het platteland. De stad is altijd uit op pracht en praal terwijl het platteland uitgaat van het gebruik, waarbij de schoonheid zeker ook van groot belang is.

Weefwerken

Weven is een van de omvangrijkste kunsttradities van Marokko. Er houdt zich een zeer groot aantal mensen mee bezig en er gaat ook heel veel materiaal in om. De weefkunst werd al 1500 jaar voor Christus door de Berbers meegenomen vanuit Noord-Afrika naar Marokko. Oorspronkelijk leefden de Berbers in het gebied van Tunesië tot aan de Sahel en van de Atlantische Oceaan tot aan de oase Siwa. Tegenwoordig zijn Berbers voornamelijk te vinden in Marokko, Algerije en Libië.

Wassen, spinnen en verven

Er is een groot verschil in de weefwerken van het platteland en van de stad. Op het platteland is weven meer een sociale gebeurtenis. Vrouwen die bijeenkomen en hun kunstnijverheid bedrijven. In de stad zijn wevers professionals. De ontwerpen en de stijl in de stad zijn tegenwoordig vaak afgestemd op de vraag van de klant. Hun werken zijn geïnspireerd op bloemmotieven die symmetrisch worden weergegeven.

Aanzien van vrouwen

Op het platteland geldt: hoe beter de vrouw weeft, hoe meer aanzien ze heeft. De vrouwen behandelen het materiaal ook helemaal zelf. Ze wassen en spinnen de wol en verven zelf voordat ze aan de slag gaan met weven. Weefwerken van het platteland zijn in eerste instantie bedoeld voor eigen gebruik, ofwel als kleding, ofwel om het huis aan te kleden. In de donkere huizen brengen de kleden kleur en fleur. Patronen in een weefwerk horen vaak bij een bepaalde familie of stam en werden van generatie op generatie overgedragen. In de patronen is de sociale status of het dagelijkse leven te herkennen.

Mystiek en geluk

Marokkanen geloven in de mystieke betekenis van hun weefwerken. Weefwol brengt op zich al geluk. Patronen kunnen bedoeld zijn voor het afweren van het kwaad, maar kunnen ook geluk brengen. Slangen, schildpadden en hagedissen staan voor vruchtbaarheid. Geometrische figuren zouden behoeden tegen het kwaad. Dat behoeden begint al bij de weefkammen die versierd zijn met figuren die het kwaad moeten weren.

Het handje van Fatima

In de Marokkaanse gewoonten en gebruiken spelen juwelen een belangrijke rol. Wanneer een jongen om de hand van een meisje vraagt en ze stemt toe, geeft hij haar geld om gouden juwelen voor het huwelijk te kopen. Het meisje zal dan ook een beschermende amulet kopen zoals bijvoorbeeld het handje van Fatima. Die amulet stelt de heilige familie van vijf voor: profeet Mohammed, dochter Fatima, schoonzoon en neef Ali en kleinkinderen Hassan en Hussein. Mannen voelen zich slechts aangesproken een ring te dragen die ze per traditie van hun vader krijgen. Het dragen van goud is voor mannen verboden. Voor vrouwen is het dragen van kettingen van groot belang.

Fibula als sluitspeld

Een eveneens veel gedragen sieraad is de fibula die dient om de kleding bij elkaar te houden. De oudste dateert al van 800 voor Christus. Een fibula is eigenlijk de voorloper van de sluitspeld. Romeinse vrouwen kenden die speld al. Als zij een stola droegen werd die met een fibula vastgebonden. Ook werd hij gebruikt om mantels en kledingstukken op de schouder te bevestigen. Gedrapeerde kleding zagen zij als een teken van beschaving. Verder zijn ook diademen, armbanden en oorbellen veel gedragen sieraden.

Edelstenen of koraal en barnsteen materialen voor sieraden

Zoals in de weefkunst is er tussen de sieraden van de stad en het platteland ook een groot verschil. De materialen van de stadse sieraden zijn vaak goud en edelstenen en moeten opzien baren. Op het platteland wordt geen goud gebruikt en de sieraden zijn eenvoudiger. Goud zou ook kwaad brengen vindt de plattelander. De sieraden zijn er minder bedoeld voor prots en praal en hebben meer een beschermende en magische betekenis of hebben een genezende kracht. Zilver zou reuma kunnen genezen. In plaats van dure edelstenen worden koraal en barnsteen gebruikt. Een kracht die aan barnsteen wordt toegekend is de genezing van verkoudheid. Figuren die gebruikt worden voor de sieraden zijn vaak de zon, de maan en de sterren of zijn afgeleid van flora en fauna

Keramiek in Fez

Van de zevende tot en met de negende eeuw werd Marokkaans keramiek beïnvloed door het Moorse Spanje en het Midden-Oosten. Keramiek kan worden omschreven als een materiaal dat wordt gevormd door verhitting, bijvoorbeeld in een oven. Van oudsher is keramiek op klei gebaseerd. Door verschillende kleisoorten en temperaturen van de oven ontstaan de soorten keramiek. Afhankelijk van de gebruikte klei en de temperatuur worden drie kwaliteiten onderscheiden. De zachtste hoedanigheid van klei gebakken in een temperatuur tussen 800 en 1100 graden is het aardewerk. Steengoed of gres wordt gemaakt van gresklei en wordt afgebakken bij een temperatuur van 1200 tot 1300 graden. De hardste soort is porselein dat tussen 1200 en 1400 graden wordt gebakken van een speciale witte kleisoort. Tegenwoordig wordt nog steeds keramiek gemaakt maar de introductie van nieuw materiaal verdringt dat langzaamaan steeds meer. Dit zeker ook onder invloed van de vraag vanuit het toerisme.

Tegelmakers in dienst Marokkaanse regering

In de steden is keramiek een activiteit voor mannen. Keramiek wordt vaak toegepast voor mozaïeken, geglazuurde dakpannen en keramische tegels. Die tegels zijn te vinden op vloeren, wanden en zuilen en worden in grote geometrische figuren verwerkt. Vooral Fez staat bekent om zijn tegelmakerijen. Tegelmakers zijn soms in dienst van de Marokkaanse regering om publieke gebouwen en huizen van ministers te decoreren.

Lees verder

© 2009 - 2024 Rickandie, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Eetcultuur: MarokkoDe Marokkaanse keuken raakte in Nederland bekend door de invloed van de vele Marokkaanse migranten. Opeens werden cousco…
Oudja in Marokko: in het hart van BerberlandIn Oudja leefden van oudsher veel Berbers. Het ligt op een strategisch punt. Hier bevinden zich de meeste moskeeën van M…
Beleggen in sieraden en juwelenBeleggen in sieraden en juwelen kan een interessante investering zijn. Met name sieraden van hoge kwaliteit, gemaakt doo…
Geld voor je gouden sieradenGeld voor je gouden sieradenGoud is op dit moment een populaire middel om je geld in te beleggen. Andersom is er ook veel vraag naar goud en kun je…

Is graffiti kunst of vandalisme?Is graffiti kunst of vandalisme?Graffiti kan als kunst, uiting van kunst of kunstvorm worden beschouwd, wanneer het aan een aantal voorwaarden voldoet.…
De dunne lijn tussen Kunst en KitschDe dunne lijn tussen Kunst en KitschDe ene brengt na zijn vakantie een heleboel souveniertjes mee om zijn woonkamer er vol mee te zetten ,terwijl de andere…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: MartinFuchs, Pixabay
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Marokko
Rickandie (1.164 artikelen)
Laatste update: 15-04-2016
Rubriek: Kunst en Cultuur
Subrubriek: Kunst
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.