De bedoeinen van de Sinai - De Gebelieh

In de Sinaï, Egypte, van Noord naar Zuid wonen twaalf benoembare bedoeïenenstammen. Rondom het St. Katherina klooster en de Mozes berg in het hart van de Sinai woont de Gebelieh stam.

Keizer Justinianus

Dit verhaal gaat over de Gebelieh stam die in 527 door Keizer Justinianus uit Bosnië en Walachije naar de Sinaï werden gebracht om de monniken van het Katherina klooster te beschermen tegen plunderaars. Het klooster werd verbouwd tot de fortificatie die zij nu nog is. Binnen de muren van het fort bewerkten de Gebelieh de moestuinen. Zij leerden van de monniken de kracht van de geneeskundige kruiden kennen en ontwikkelden hun kennis over land-, en tuinbouw in dit droge klimaat. Het gebergte rondom het wereldberoemde St. Katherina klooster aan de voet van de Mozes berg ligt op een hoogte van ongeveer 2286 m boven de zeespiegel. De zomers zijn er droog en heet. In de winter kan de temperatuur tot onder het vriespunt zakken en ligt er sneeuw op de bergtoppen. Er is nauwelijks neerslag en de granieten en basalt gesteenten lijken ongeschikt om er ook maar iets op te verbouwen. De bedoeïenen trokken op kamelen van vruchtbare plaats naar grasland waar zij hun tenten opsloegen om hun geiten te hoeden. Dat beeld klopt niet voor de Gebelieh van het dorpje van St. Katherina.

De Gebelieh stam

Een van hen Hamd ontmoet ik op een wandeling langs de terrasvormige tuinen in de bergen rond het klooster. Hij woont in het dopje El Marg op 10 min afstand lopen van het St. Katherina klooster. Zijn gezin bestaat uit twee families want uit zijn huwelijk met twee vrouwen heeft hij zeven kinderen gekregen.

De familie

Nura is Hamd’s jongste vrouw. Zij is een jaar of 34. Ik zit op de grond voor hun uit natuursteen opgetrokken rustieke huis. Het huis van de andere vrouw staat een eindje verderop. We drinken thee en wisselen nieuwtjes uit. Goedlachs en nieuwsgierig vraagt ze me honderd uit over mijn leven, terwijl ze kraaltjes op een tas borduurt en een oogje houdt op de stevig ingebakerede baby die tussen ons ligt. Mijn idee over haar leven is wellicht al even onwerkelijk als haar idee over mijn leven. Nura zit in Lotushouding ontspannen op de grond en spreekt ruimhartig over haar man en zijn eerste vrouw. Haar baby slaapt vredig in de rust van de namiddag die tussen de bergwanden hangt. Het borduurwerk brengt haar wat eigen geld waarmee zij weer jurken of andere vrouwen zaken kan kopen. Gedide, de oudste dochter van de eerste echtgenote van Hamd maakt thee voor ons. Terwijl we praten borduurt Nura patronen met kleine kraaltjes op een tas.

De boomgaard

Hamd nodigt mij uit om in de boomgaard te gaan kijken en terwijl wij door de vallei lopen wijst hij hier en daar naar een olijfboom en laat zien waarom deze gezond is en een andere niet. Of er een goede oogst van de boom te verwachten valt of niet. Het is duidelijk dat Mohamed de oudste zoon van Hamd, de kennis en de liefde voor de fruitteelt van zijn vader heeft overgenomen. Met een eenvoudig stuk elektriciteit tape bevestigt hij een nieuwe loot in een Pistache boom. Door te enten verbetert hij de kwaliteit van de oogst van de fruit-, en olijfbomen. De boomgaard is bewerkelijk en klimt steeds hoger tegen de berg op. Op de hoger gelegen gedeelten van de boomgaard wordt water uit de berg opgevangen en in natuurlijke bassins bewaard. Vanuit de bassins wordt het water met een elektrische pomp via kleine geulen die zijn afgezet met kleurrijke keien naar de bomen gebracht. De abrikozen, peren en walnotenbomen staan er gezond bij en hun oogst zal dit jaar goed zijn.

De moestuinen

Wanneer de wolken voorgoed optrekken boven de berg pieken die majestueus boven het dorpje El Melga uittorenen, wordt het zomer in St. Katherina. Over de top liggen in de zonzijde op zo’n 3 a 400 meter, hoger dan het dorpje de moestuinen. Op de berghelling zaaien en oogsten Hamd, de vrouwen en de kinderen op een vruchtbaar gedeelte, groenten en kruiden. Zij telen tomaten, uien, bonen en andere gewassen.

Irrigatie

Het tekort aan regen noodzaakt de bedoeïen een put te graven. Hamd graaft in een lager gelegen gedeelte van zijn land naar water. Er is al een gat van vijf meter in de bodem maar van water is nog geen teken. Als ik hem vraag hoe of hij weet dat er water onder de grond zit wijst hij op een verkleuring in de erosie van de bergwand voor ons en zegt: ”Deze lijn moet je volgen”. Hij heeft de kennis van zijn vader, grootvader en overgrootvader opgedaan. Onzichtbaar bevindt zich onder het gesteente water.

Producten

Voor een groot deel is de opbrengst van het fruit uit de boomgaarden en de groenten uit de tuinen voor eigen gebruik. Abrikozen worden gedroogd in de zon en worden het hele jaar gegeten. Als er goed geoogst is worden de groenten tegen andere goederen geruild of verkoopt men het aan andere bedoeïenen en aan wandelaars die met een gids langs de tuinen lopen. De olijven worden verkocht aan de olie pers in El Arish in het noorden van de Sinaï.

De winter

"In de winter is het rustiger". Terwijl Hamd zijn verhaal doet, zit hij ontspannen in de typische bedoeïenen hurk houding, op platte voeten. Een manier van zitten die ik niet na kan doen zonder om te vallen. "Dan trekken we ons terug in onze stenen huizen in het dal", vervolgt hij. "En dan werken mijn zoon en ik als gids. We lopen met toeristen door de bergen naar de Ecolodge el Karm."

Wanneer de winter komt trekken de families zich weer terug in hun stenen huizen in het dal. Het lijkt voor mij haast onmogelijk om nog zo te bestaan. Maar het lukt hen. Nu de zonen en dochters van Hamd groter zijn en huwbaar zorgen zij in de familie clan voor elkaar en zal er altijd te eten zijn.