Rembrandt van Rijn

Rembrandt van Rijn, historisch gezien 400 jaar oud, een kunstschilder die in het midden van de 17e eeuw een schat aan werken heeft gemaakt. Bijna al zijn werk is wereldberoemd en erg duur, iets waar hij tijdens zijn leven waarschijnlijk niet eens van heeft durven dromen. Zijn bekendste werk is ongetwijfeld de Nachtwacht dat in Amsterdam tentoon gesteld staat.

Wie is Rembrandt

Rembrandt Harmenszoon van Rijn wordt geboren in een woonhuis in de Weddesteeg te Leiden, op 15 juli 1606 of 1607, het geboortejaar is niet geheel zeker, omdat Rembrandt niet in de geboorteregisters vermeldt wordt. Tijdens de ondertrouw van zijn eerste huwelijk in 1634 geeft hij aan dat hij 26 jaar oud is, dus een geboortejaar van 1607 zou heel goed mogelijk kunnen zijn, zelfs 1608 kan, maar 1606 wordt geschiedkundig aangehouden.

Hij is het negende kind van de molenaar Harmen Gerritszoon van Rijn en de bakkersdochter Neeltgen Willemsdochter van Zuytbrouck. Het gezin behoorde tot de gegoede middenklasse, waardoor Rembrandt de Latijnse school kon bezoeken.

Hij heeft zich in laten schrijven aan de universiteit van Leiden en heeft daar in 1620 minder dan een jaar gestudeerd, alvorens hij in de leer ging bij de Leidse schilder Jacob van Swanenburgh, die hem vooral de kunst van het etsen bijbracht. Andere leermeesters van de jonge Rembrandt waren Pieter Pieterszoon Lastman, hij studeerde een halfjaar bij deze schilder in Amsterdam.

Rembrandt als beginnende schilder

In 1627 nam Rembrandt zelf leerlingen aan, wat inhoudt dat hij een volleerd schilder was. Zijn eerst leerling was Garard Dou, een later bekende schilder. Van zijn hand is het portret “De moeder van Rembrandt”, welk in het Rijksmuseum te Amsterdam hangt.

Enkele andere leerlingen zijn:

• Ferdinand Bol
• Carel Fabritius
• Govert Flinck
• Arent de Gelder
• Nicolaas Maes

Rond deze periode heeft Rembrandt samen met zijn goede vriend Jan Lievens (1607-1674) een eigen atelier in Leiden. In 1631 vertrekt Rembrandt definitief naar Amsterdam.

Rembrandt als gezinsman

In de zomer van 1634 treedt de jonge schilder in het huwelijk met Saskia van Uylenburg, zij gaan inwonen bij neef Hendrick. Samen krijgen ze vier kinderen, waarvan er jammer genoeg maar één in leven blijft:

• 1635, zoon Rombartus, sterft als hij 2 maanden oud is
• 1638, dochter Cornelija, sterft al na 1 maand
• 1640, 2e dochter weer een Cornelija, sterft na enkele weken
• 1641, in september wordt hun 2e zoon geboren, Titus (Trouwt op 28 februari 1668 met Magdalena van Loo, wanneer hij enkele maanden later sterft laat hij een zwangere weduwe achter, die in 1669 een dochter baart, Tita)

Na de geboorte van Titus blijft Saskia ziek en sterft op 14 juni 1642, 29 jaar oud, vermoedelijk aan de gevolgen van Tuberculose. Ze wordt begraven in de Oude Kerk.

Voordat Hendrickje Stoffels bij Rembrandt intrekt, heeft hij eerst een relatie met Geertje Dirckx. Hendrickje schenkt hem in 1654 een dochter, Cornelia. In 1663 sterft Hendrickje, in een periode dat de pest heerst in Amsterdam.

Waar heeft hij gewoond

Als Rembrandt een goed jaar met Saskia is getrouwd huren zij hun eerste woning, daarna zal het jonge stel regelmatig van woning wisselen. Ook met Hendrickje zal Rembrandt nog een andere woning betrekken:

• 1635, een huurhuis in de Nieuwe Doelenstraat te Amsterdam
• 1637, het huis de Suyckerbackerij aan de Binnenamstel te Amsterdam
• 1639, koopwoning aan de Breestraat (huidige adres de Jodenbreestraat 4-6) te Amsterdam voor 13.000 gulden
• 1656, huurhuis aan de Rozengracht. Zijn eigen huis (het tegenwoordige Rembrandthuis) moest hij vanwege een uitgesproken faillissement verkopen, samen met zijn atelier

Het werk van Rembrandt

Rembrandt heeft een grote schat aan werk nagelaten. Hij maakte gedurende zijn leven ongeveer:

• 300 schilderijen
• 300 etsen
• 1.000 tekeningen

Veel van zijn zelfportretten heeft hij geschilderd, zo´n 100 stuks, 20 zelfportretten waren etsen. Hierdoor is een goed beeld te krijgen van de mens Rembrandt van Rijn, niet alleen zijn uiterlijk, maar ook zijn emoties en de rimpels vanwege de tegenspoed en zorgen.

In de laatste periode van zijn leven, zo ongeveer na 1650, komt zijn werk tot volle ontplooiing en rijpheid. De kleur van de schilderijen is nog dieper en rijker, diep rood, bruin en goudgeel hebben de voorkeur van de schilder. Hij brengt de verf steeds dikker en breder aan.

Enkele van zijn (zeer beroemde) werken zijn:

• 1632, Anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp
• 1653, Het offer van Isaac
• 1642, De Nachtwacht
• 1643, Christus geneest de zieken
• 1662, De Staalmeesters
• 1664, Het Joodse Bruidje
• 1669, Terugkeer van de Verloren Zoon

De Nachtwacht

Dit wereldberoemde doek schildert hij in opdracht van de schutterij, beter gezegd de stadswacht. Hij beeldde de schutters op een originele manier af, de schutters bewegen door elkaar, praten, nemen hun wapens op. De kapitein Banning Cocq geeft zijn luitenant, Van Ruytenburch, opdracht de compagnie te laten marcheren.

Op een schild boven de poort staan 18 namen van geportretteerde schutters. Er waren meer leden binnen de schutterij, maar alleen degene die betaalde mocht geportretteerd worden. De tamboer was een ingehuurd en mocht gratis op het doek. Verder voegde Rembrandt er een aantal personen aan toe, om het geheel levendiger te maken.

Helaas is in de 18e eeuw een stuk, links van het schilderij afgesneden, waardoor 3 personen zomaar verdwenen. Slechts van enkele geschilderde schutters is nog bekend welke naam bij welk gezicht hoort.

Tot slot

Het is niet correct te benadrukken dat Rembrandt als een arme man gestorven is. Hij heeft na 1656, zijn faillissement, nog diverse grote opdrachten gekregen. Dreef handel met eigen etswerk en oude kunst.

Rembrandt overleefde alles wat hem lief was, zijn vrouwen, maar ook zijn kinderen. Hij stierf op 4 oktober 1669, zijn lichaam werd op 8 oktober bijgezet in de Westerkerk te Amsterdam.