A. Roland Holst, Prins der Nederlandse Dichters

Roland Holst was een Nederlands dichter, bijgenaamd de "Prins der Nederlandse dichters". Zijn omvangrijke oeuvre wordt gekenmerkt door een zeer eigen, plechtige stijl en rijke symboliek.

De Mythe van Roland Holst

Adriaan Roland Holst (P.C. Hooftprijs 1955, Prijs der Nederlandse Letteren 1959) is de auteur van een groot aantal dichtbundels die een unieke plaats in de Nederlandse literatuur innemen, omdat ze samen één groot geheel vormen in die zin dat ze allemaal bijdragen aan wat 'de mythe van Roland Holst' het. Deze mythe is nergens expliciet door hem opgeschreven maar kan gedestilleerd worden uit de talrijke gedichten. In grote lijnen komt ze op het volgende neer:

Ergens in het westen ligt Elysium, het 'eiland der gelukzaligen', waarvan wij gescheiden zijn door de zee. De wind, de boodschapper van het eiland, voert 'het lied van de zaligen' mee, dat slechts enkelen van ons kunnen horen, met name de dichter ('harpspeler'), wiens taak het is de mensheid de boodschap te brengen van de 'Verborgene'. Hierdoor leeft de dichter als eenling tussen de mensen. Bij zijn taak wordt hij belaagd door twee gevaren: de door de techniek (symbool van de moderne tijd) beheerste massa, die niets van zijn boodschap wil weten, en zijn eigen aardsheid en zinnelijkheid waardoor hij het contact met het geestelijke en de Verborgene dreigt te verliezen.

Gecompliceerde Dichter

Deze mythe - die in feite veel ingewikkelder is - maakt de poëzie van Roland Holst soms buitengewoon moeilijk, temeer daar ook tal van andere woorden een symbolische betekenis hebben. Overeenkomstig zijn verheven opvatting van het dichterschap hanteerde hij bovendien een plechtstatige, ingewikkelde en archaïsche taal. Soms leidt dit tot gedichten die 'orakelspreuken' zijn genoemd, omdat ze lijken op de geheimzinnige, bezwerende formules waarvan profeten en zieners zich plegen te bedienen. Hoogtepunt van dit soort Poëzie is de bundel Een winter aan zee uit 1937, waaruit het volgende gedichtje komt

Leeuw van oud licht zieltoogt
ergens in het woest duin de
dag nog: het bitter oog
breekt, en de manen raken
vol zand. Aan den zee-einder
brandt nog een wolkgebied,
waar de Eeuwige door vuurdraken
zijn aftocht dekken liet.

Prins der Nederlandse Dichters

Adriaan Roland Holst behoorde ook tot de Tachtigers, maar stond minder op de voorgrond vergeleken bij zijn mede-Tachtigers: Herman Gorter.

Naast dit soort poëzie schreef Roland Holst echter ook veel eenvoudiger gedichten, die weliswaar in dezelfde stijl zijn geschreven maar weinig of niet met de mythe te maken hebben.
  • Twee ervan wordt verderop gegeven.Roland Holst is vooral bekend als dichter, maar hij schreef ook enkele korte verhalen en de novelle (korte roman) Deirdre en de zonen van Usnach (1920). De inhoud hiervan is niet door hemzelf bedacht maar ontleend aan de Keltische mythologie. Deirdre is het symbool voor de verheven vrouw die de draagster is van het noodlot dat dood en verderf brengt over de machtigen en het Ierse rijk doet uiteenvallen. Ze wordt ten huwelijk gevraagd door koning Concobar MacNessa en als ze weigert, wordt ze met haar geliefde Noisa, een zoon van ex-koning Usnach, naar Schotland verbannen. Na zeven jaar haalt de koning hen onder valse voorwendsels terug, waarna er een grootste strijd ontbrandt tussen de aanhangers van Concobar en die van Noisa. In die oorlog sneuvelen alle hoofdpersonen

    De Verlatene

    De wilde kim, 1925
    De wind en het grauwe weer gaan over mijn hart,
    en ergens over een dak waar ik heb bemind;
    de winter wordt koud, en de struiken zijn al zwart -
    over een plek waar mijn graf zal zijn gaat de wind.

    Ik zou vuur maken als zij hier weer bij mij kwam
    als eens in dat oud verhaal van haar en van mij;
    maar nu sta ik, stil en denkende, bij het raam -
    de winter wordt koud; de jaren gingen voorbij.

    Bitterheid?

    In gevaar, 1958
    Een kleine stille wildernis
    vol rozen en niet ver van zee -
    een kamer en een vensternis
    waar langvervlogen wel-en-wee
    weer intrekt als het avond is:
    van een veelbelovend leven
    is tenminste dit gebleven.
  • © 2010 - 2024 Wise-tree, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
    Gerelateerde artikelen
    Herman Gorter, de grootste dichter onder de TachtigersEen man, genaamd Herman Pans Gorter, geboren in de 19e eeuw, gestorven in de 20e eeuw. Een dichter van excellent niveau,…
    A. Roland Holst – Verzen (1911)A. Roland Holst – Verzen (1911)Adriaan Roland Holst werd geboren op 23 mei 1888 in Amsterdam. In het najaar van 1911 debuteerde hij als dichter met een…
    Henriette Roland Holst - biografieHenriette Roland Holst - biografieHenriette Goverdine Anna Roland Holst-van der Schalk werd geboren op 24 december 1869 in Noordwijk. Ze zou uitgroeien to…
    Bekende Nederlandse literaire gedichten over de zeeBekende Nederlandse literaire gedichten over de zee‘De Zee, de Zee klotst voort in eindeloze deining, De Zee, waarin mijn Ziel zichzelf weerspiegeld ziet’. De zee is al ee…

    Biografie H.P. BerlageHendrik Petrus Berlage (1856 - 1934), geboren in Amsterdam, was een van de meest invloedrijke architect en stedenbouwkun…
    Bronnen en referenties
    • De wilde kim, 1925 In gevaar, 1958
    Wise-tree (10 artikelen)
    Gepubliceerd: 20-01-2010
    Rubriek: Kunst en Cultuur
    Subrubriek: Mensen
    Bronnen en referenties: 1
    Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.