Enkhuizen: bijzondere Enkhuizenaren

Enkhuizen heeft een aantal opmerkelijke figuren gekend. Paulus Potter was een getalenteerd schilder uit Enkhuizen. De rijke patriciërsfamilie Snouck van Loosen liet een vrouwenhuis en een park na. En wist u dat Nieuwsgierig Aagje uit Enkhuizen komt?

Paulus Potter

Potter werd in Enkhuizen geboren op 20 november 1625. Zijn vader was de Schilder Pieter Potter. Zoon Paul bleek al jong over een groot schilderstalent te beschikken. De dierenwereld was een favoriet onderwerp. Hij werkte hard en snel, maar had een zwakke gezondheid; op 29-jarige leeftijd overleed hij in Amsterdam. Hij had toen al meer dan 130 schilderijen gemaakt en had zich een plek verworven onder de grootste schilders van de 17e eeuw.

In de Westerkerk is een gedenksteen te vinden, voor de Drommedaris staat een beeld van hem.

Nieuwsgierig Aagje uit Enkhuizen

In de 17e eeuw was het toneelstuk ‘Kluchtigh avontuurtje van ‘t Nieuwsgierig Aeghje uit Enckhuysen’ erg populair. Het gaat over de jonge, knappe vrouw van een Enkhuizer smid die erg nieuwsgierig wordt naar de wereld buiten Enkhuizen na het afluisteren van de reisverhalen van een bevriend schipper. Ze mag van haar man mee op reis met de vriend, van Enkhuizen naar Antwerpen. Dat loopt natuurlijk niet goed voor haar af.

De uitdrukking ‘nieuwsgierig Aagje’ is nog steeds algemeen bekend.

Op het poortje bij het Snouck van Loosenhuis, op Dijk 34, staat een afbeelding van Nieuwsgierig Aagje.

Snouck van Loosen

Snouck van Loosenhuis

Het statige huis aan de Oude Haven dateert uit 1742. Het behoorde aan de rijke patriciërsfamilie Van Loosen tot het jaar 1885, en werd door de familie bewoond. In 1885 stierf de laatste erfgename, Maria Snouck van Loosen. Zij bepaalde in haar testament dat het huis moest worden bewoond door zo’n acht ongehuwde dames van redelijke afkomst. In 1893 werd het officieel als dameshuis geopend.

Opvallend aan dit woonhuis is dat het in drie fasen is gebouwd. Het middelste gedeelte met de voordeur is in Lodewijk XIV-stijl. Het is symmetrisch en heeft weelderige versieringen. Rechts hiervan is een kantoorgebouw met een erker, in Lodewijk XV-stijl. Deze stijl is wat fantasierijker. Daarna werd de linkerkant erbij gebouwd. De stijl: Lodewijk XVI, een veel strakkere stijl, volledig symmetrisch. In de koepel van het huis is het enige bewaard gebleven in de 18e eeuw geschilderde plafond te zien.

Snouck van Loosenpark

Maria Snouck van Loosen was de laatste erfgename van de rijke Van Loosenfamilie. Zij overleed in 1885. In haar testament bepaalde zij dat haar vermogen werd gebruikt voor de arme mensen. De beheerders van het Snouck van Loosenfonds besloten tot de aanleg van het park met woningen voor de minder bedeelden; de huisvesting van de arbeiders was vaak erg slecht.

De eerste steen werd gelegd in 1895; in 1897 konden de 50 arbeiderswoningen worden betrokken. De gevels van de woningen zijn rijk gedecoreerd in Neostijl, de dakkapellen doen denken aan Zwitserse chalets.

Het park is in tweeën verdeeld door de vlaggenmast. Aan de ene kant is de Engelse Landschapsstijl terug te vinden met de vijvers en speels neergezette woningen. Aan de andere kant zie je de Franse stijl: hier is het wat strakker, symmetrisch en zijn de woningen meer geordend.

Aan de Stationsweg ligt de hoofdingang van het park. Hier is de ijzeren boog te vinden, met de familiewapens van Snouck en Van Loosen.