Snegurotchka, het Russische sneeuwmeisje

Snegurotchka is een legende over een sneeuwmeisje dat uiteindelijk smelt door de warmte van de zonnestralen of van een vuur, afhankelijk van de versie. In Rusland werd Snegurotchka het hoofdpersonage van een romantisch sprookje. De figuur van Snegurotchka werd talrijke malen gebruikt als inspiratiebron, zowel in sprookjes, romans, als in opera's en balletvoorstellingen. Rimski Korsakov en Tchaïchovsky schreven er muziek over.

Snegurotchka: het verhaal

Snegurotchka

Snegurotchka is de dochter (of de kleindochter, naargelang het verhaal) van Ded Moroz en Vesna. Ded Moroz is de vriezeman, de Russische variant van de kerstman. Vesna staat voor de lente. Tot 16 jaar groeit Snegurotchka op in het ijskoude rijk van haar vader. Ze moet kost wat kost de blik vermijden van Yarilo, de zonnegod. Zijn warmte zou haar zo doen smelten. Op een dag maken haar ouders ruzie. Haar moeder wil haar meer vrijheid gunnen.

Bij het ouder koppel

Haar ouders besluiten Snegurotchka dan maar toe te vertrouwen aan een ouder koppel. Zo gebeurt het dat een oude man en zijn vrouw op een dag door een besneeuwd bos lopen en zin krijgen om een sneeuwpop te maken (in het Russisch is het geen sneeuwpop, maar een jong meisje van sneeuw). Tot hun grote verbazing komt de sneeuwpop tot leven. Snegurotchka gaat met hen mee. In de winter gaat alles goed, maar in de lente moet ze zich verstoppen voor de zonnestralen.

Zomer

Tijdens de zomer nodigen de jonge meisjes uit het dorp haar uit om met hen te komen spelen. Lel, een jonge herder, wordt verliefd op haar. Ze zien elkaar geregeld maar Lel vindt dat zij niet genoeg van hem houdt. Hij verlaat haar voor een dorpsmeisje. Verdrietig gaat Snegurotchka haar moeder opzoeken voor wat goede raad. Haar moeder stuurt haar naar Lel om met hem te praten. Ze geeft haar een kroon van lelies en waarschuwt haar om uit de zon te blijven. Snegurotchka vindt Lel. Terwijl ze met hem praat, richt Yarilo zijn zonnestralen op haar. Ze smelt en er blijft enkel een plasje water en een kroon van lelies over.

Oorsprong van het verhaal

Het verhaal zou niet uit de Slavische mythologie komen, maar zou pas in de achttiende of negentiende eeuw opduiken in de Russische folklore. Een andere variant van het hierboven beschreven verhaal is dat er door een oud kinderloos koppel een sneeuwpop wordt gemaakt. Deze sneeuwpop komt 's nachts tot leven en wordt een meisje. In de zomer gaat Snegurotchka met de dorpelingen en haar vriendje spelen. Zij springen over een vuurtje en de dorpelingen moedigen haar aan dit ook te doen. Snegurotchka springt over het vuur en smelt. Haar vriendje is ontroostbaar. Tot men hem vertelt dat Snegurotchka de volgende winter terug zal verschijnen wanneer het terug sneeuwt en vriest.

Het sprookje Snegurotchka als inspiratiebron voor opera, ballet, romans en sprookjesboeken

Het sprookje van Snegurotchka of Snegourotchka spreekt met zijn romantisme al eeuwenlang vele mensen aan. Van in de 19de eeuw tot vandaag werd het thema veelvuldig beschreven en gebruikt in tal van sprookjesboeken, romans, opera's en balletvoorstellingen.

• In 1869 gebruikte Alexander Afanazyev de figuur van Snegurotchka in zijn werk "The Poetic outlook on Nature by the Slavs"
• 1873: Alexander N. Ostrovski: The Snow Maiden met muziek van Tchaikovsky
• In Duitsland bestaat een variant van het sprookje onder de naam "Schneekind"
• 1882: Louis Léger gebruikt Snegurotchka in zijn Contes Populaires Slaves
• 1897: Andrew Lang schrijft over Snegurotchka in The Pink Fairy Book
• 1878: De componist Ludwig Minkus en de choreograaf Marius Petipa componeren samen het ballet "The Daughter of Snow" voor het Keizerlijk Ballet van de Tsaar.
• 1880 - 1881: Opera van Rimsky Korsakov: The Snow Maiden: A Spring Fairy Tale, gebaseerd op The Snow Maiden van Ostrovski
• 1952: The Snow Maiden, Russische film met muziek van Rimsky Korsakov
• 1969: film van Pavel Kadochnikov met muziek van Vladislaw Kladnitsky
• The Snow Princess: boek van Ruth Sanderson
• 2012: sprookje over Snegurotchka van Svetlana Makarovic
• 2012: Snow Child of Kind van Sneeuw van de in Alaska wonende Eowyn Ivey