Adam en Lillith. Het verhaal van Adam's Eva en Lillith

Adam en Lillith? Het is toch Adam en Eva? Het verhaal over Adam en Eva is een prachtig verhaal uit de Bijbel dat vertelt over hoe God de mens heeft geschapen; of je nu gelovig bent of niet. Het is een droom om met de liefde van je leven in het paradijs te wonen. Maar elk huisje heeft zijn kruisje. Zo ook het huisje van Adam en Eva! Voordat Eva de vrouw van Adam werd, was er een andere vrouw die al eeuwenlang haar wraak uitoefent op kinderen en jonge mannen. Als een jaloerse ex nam ze haar wraak. Haar naam is Lillith.

Genesis

In Genesis staat het verhaal over Adam en Eva. Er is echter iets raars aan de hand als je de hoofdstukken 1 en 2 van Genesis met elkaar vergelijkt. In beide verhalen wordt beschreven hoe God de aarde creëerde. In Genesis hoofdstuk 1 vers 27 staat: "En God schiep de mens naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij ze". Kortom in hoofdstuk 1 staat dat God tegelijkertijd de man en de vrouw schiep op de zesde dag van de creatie. De vrouw is in hoofdstuk 1 gelijkwaardig aan de man.

Eva?

Echter als we hoofdstuk 2 van Genesis lezen zien we het volgende, Genesis 2 vers 20 tot en met 23: "Zo had Adam de namen van al het vee, en van gevogelte van de hemel genoemd, en van al het gedierte; maar voor de mens vond hij geen hulp. Toen deed de Here God een diepe slaap op Adam vallen; en God nam één van zijn ribben. En de Here God bouwde de rib, die Hij van Adam genomen had, tot een vrouw, en Hij bracht haar tot Adam. Toen zei Adam: deze is ditmaal been van mijn benen, en vlees van mijn vlees! Men zal Manninne heten, omdat zij uit den man genomen is". In hoofdstuk 2 van Genesis wordt de vrouw dus later geschapen na de zevende dag van de creatie. De vrouw is geschapen uit de rib van Adam en heet Manninne? Let ook op de tekst in vers 23 waarin Adam zegt: ‘Deze is ditmaal’. Ditmaal? Was er eerder al een vrouw? Had Adam voor Manninne al eerder een vrouw? En wie is die Manninne? Het was toch Eva?

Matriarchaal en patriarchaal

Manninne wordt later in hoofdstuk 3 en 4 van Genesis "Eva" genoemd dus gaan we er vanuit dat de beide namen één vrouw beschrijven, genaamd Eva. De echtgenote van Adam. De verschillen tussen hoofdstuk 1 en 2 zijn op meerdere manieren uitgelegd. Zo zou hoofdstuk 2 een recapitulatie zijn van het eerste hoofdstuk. Weliswaar vreemd dat de verhalen zo verschillend zijn maar de waarheid is volgens sommigen hoofdstuk 2, de meer gedetailleerdere beschrijving waarin de vrouw gecreëerd is uit Adam en dus onderdanig aan de man.

Een andere verklaring voor het verschil en de stilte vanuit het geloof over dit verschil is dat de Levieten hierin een hand hadden. De Levieten waren één van de twaalf stammen van Israël. De maatschappij van de stammen van Israël in die tijd was voornamelijk matriarchaal. Vrouwen en vrouwelijke cultuur domineerden. De Levieten wilden dit veranderen in een patriarchale maatschappij waarin mannen en mannelijke cultuur en erfrecht in mannelijke lijn dominant is.

Adam en Lilith

In het Alfabet van BenSira en de Zohar staat Lillith beschreven. De Zohar is een verzameling middeleeuwse commentaren op de Thora. Het Alfabet van BenSira is een middeleeuwse tekst met Joodse (satirische) commentaren op gezegden. De beide teksten - hoewel in de middeleeuwen geschreven - geven een verklaring voor het verschil in hoofdstuk 1 en 2 in Genesis. Adam had eerst een andere vrouw voor Eva. De naam van deze vrouw was Lillith. Man en vrouw waren gelijkwaardig aan elkaar (hoofdstuk 1 van Genesis). Echter Adam zag het iets anders en vond dat Lillith dienstbaar moest zijn naar hem. Ook op seksueel gebied ging het niet zo goed tussen Adam en Lillith. Adam wilde bovenop gedurende de seks en Lillith weigerde. Lillith was boos en riep de naam van God (vier letters) uit in het Hebreeuws. Deze letters mogen echter nooit uitgesproken worden! Door het uitspreken van de naam van God kreeg Lillith zoveel macht en kracht dat ze naar de hemel kon vliegen.

Drie engelen werden door God uitgezonden om Lillith terug te brengen naar het paradijs en Adam. Lillith weigerde. God dreigde dat elke dag honderd van Lilliths kinderen zouden sterven als ze niet terug zou gaan. Lillith weigerde nog steeds om terug te gaan. God maakte hierop uit Adams ribben een nieuwe vrouw die hem wel diende en die wij kennen als Eva (hoofdstuk 2 Genesis). Lillith werd verbannen uit het paradijs.

Lillith werd een demon en zwoer wraak op de kinderen van Adam en Eva. Tegelijkertijd zou ze jonge ongetrouwde mannen in de nacht verleiden en met hun vrijen (succubus) om haar soort te laten voortbestaan. Nachtelijke ejaculatie van jonge mannen en sterfte van een baby in de baarmoeder (of in de eerste levensjaren) was de wraak van Lillith. De schrik van Lillith is iets wat we vandaag de dag ook nog tegenkomen. Denkt u maar aan de Engelse term voor een slaapliedje voor kinderen. Inderdaad een ‘lullaby’ of vrij vertaald: ‘Lillith dag’. Een liedje om kinderen te beschermen en een goede nachtrust te geven.

Eva en de slang

Het verhaal van Adam en Eva houdt niet op bij het gelukkig leven in het paradijs. God had verboden aan de mensen om de vruchten te eten van de boom van kennis van goed en kwaad. In het verhaal was het een slang die Eva ervan overtuigde om toch een vrucht te plukken en te eten (Let op: in de Koran is het de slang die Adam én Eva overtuigde). Eva geeft de appel aan Adam die er vervolgens ook van eet. Hierdoor worden Adam en Eva door God uit het paradijs gezet. In veel schilderijen en verhalen is degene die Eva overtuigt om een appel te plukken niet een slang, maar Lillith, de jaloerse demon. Adam en Lillith hadden volgens de overlevering ook kinderen. Deze kinderen herkennen wij als slangen. Ook hier is de link tussen Lillith, slangen en kwaad te vinden.

Vampirisme

Lillith wordt nog steeds geassocieerd met de vampierencultus. Nadat Lillith door God verdreven werd uit het paradijs nam ze wraak door in het holst van de nacht de kinderen van Adam en Eva te doden en terroriseren. Lillith wordt gezien als de moeder van alle vampiers.

Feminisme en de antieke vruchtbaarheidsgodin

Door de opstandigheid van Lillith tegenover de dominante Adam is zij een symbool geworden van feministen. Lillith pikt het niet langer en komt in opstand.

Lillith is wellicht meer dan een persoon uit het verhaal van Genesis die niet in Genesis genoemd wordt. Lillith komt voor in vele verhalen. Niet alleen in het Oude Testament maar ook in mythes van oudere culturen. In de Babylonische mythologie heet ze Lillitu en in de Sumerishe mythologie heet zij Lamashtû. Vele oude beschavingen waren gebaseerd op landbouw waarbij vruchtbaarheid een belangrijke factor was. De vrouw werd vaak vereerd als het vruchtbaarheidssymbool. Vele beeltenissen van vrouwen zijn gevonden. Deze beeltenissen werden aanbeden om zo de vruchtbaarheid van het land af te dwingen. Natuurlijk werd dit door de patriarchale cultuur van één mannelijke God gezien als een bedreiging waardoor het verhaal van Lillith uit de Bijbel werd gehaald.

Geloof wat u wil, en wees gerust, ieder huisje heeft zijn kruisje.