Griekse mythologie in Harry Potter

De populaire boekenserie van Harry Potter van J.K. Rowling, die ook verfilmd is, bevat allerlei verwijzingen naar de Griekse mythologie. Verschillende personen, dieren of andere figuren die in de boeken voorkomen, zijn gebaseerd op figuren uit de Griekse mythologie. Een paar voorbeelden zijn Rubeus Hagrid, Argus Vilder en Pluisje.

Hagrid

In de Griekse mythologie was Hagrid een Griekse god die van de berg Olympus, de woonplaats van de goden, werd verbannen. Oppergod Zeus stelde hem echter aan als oppasser van de dieren, zodat hij toch kon blijven. In Harry Potter is Rubeus Hagrid de jachtopziener, terreinknecht en ook leraar van het vak Verzorging van Fabeldieren. Hagrid overkwam jaren daarvoor hetzelfde als de Griekse god Hagrid. In zijn derde jaar als leerling van Zweinstein werd hij van school gestuurd omdat hij een acromantula bezat, een enorme spin. Albus Perkamentus zorgt ervoor dat Hagrid kan blijven als terreinknecht.

Felix de feniks

Een feniks is een vogel die volgens de oude Grieken elke keer weer kan verrijzen uit zijn eigen as. (De feniks komt overigens ook voor in andere mythologieën.) In Harry Potter heeft Albus Perkamentus een feniks met de naam Felix als huisdier. In het vijfde boek, ‘Harry Potter en de Orde van de Feniks’, sterft Felix waarbij hij vlam vat, om daarna uit zijn eigen as te herrijzen.

Pluisje

Pluisje is in het eerste boek, ‘Harry Potter en de Steen der Wijzen’, de driekoppige hond die het luik bewaakt om de Steen der Wijzen uit verkeerde handen te houden. Hagrid heeft Pluisje jaren daarvoor gekocht, van een Griek. Deze afschrikwekkende hond is gebaseerd op Cerberus, een hond met drie koppen in de Griekse mythologie. Volgens deze mythe is Cerberus de bewaker van de onderwereld.

Hermes

Een ander dier in de Harry Potter reeks die zijn naam heeft gekregen van een Griekse god, is de uil van Percy Wemel. Deze heet Hermes. Hermes was volgens de oude Grieken onder meer god van de handel, god van de dieven, god van de welsprekendheid, maar ook de boodschapper van de goden. In Harry Potter worden uilen eveneens gebruikt als boodschapper.

Argus Vilder

In de Griekse mythologie is Argus Panoptes een figuur met honderd ogen op zijn lichaam. Hierdoor is hij altijd alert: al slapen enkele van zijn ogen, de rest is nog altijd wakker en waakzaam. Hier komt ook de uitdrukking ‘iets met argusogen bekijken’ vandaan. In Harry Potter is de conciërge van Zweinstein hierop gebaseerd en heeft de naam Argus Vilder gekregen. Hij houdt de leerlingen altijd goed in de gaten en lijkt er plezier aan te beleven leerlingen te betrappen en te verraden wanneer die zich niet aan de regels houden.

Centaurs en chimaera

Andere figuren binnen de Griekse mythologie zijn centaurs en chimaera. Centaurs zijn wezens die half paard en half mens zijn. Ze hebben vaak het lichaam van een paard, met de bovenkant van een mens. In Harry Potter komen ook centaurs voor. Eén daarvan is Firenze, die Harry in ‘De Steen der Wijzen’ in veiligheid brengt door Harry op zijn rug te laten rijden. Ook chimaera worden genoemd in de boeken, hoewel ze geen daadwerkelijke rol spelen. Chimaera waren volgens de oude Grieken wezens die uit verschillende dieren waren samengesteld. In Harry Potter wordt een chimaera beschreven die de kop van een leeuw, het lichaam van een geit en de staart van een draak had.

Draco Malfidus

De naam Draco is een naam die vroeger vooral voorkwam bij de oude Grieken. Ook was Draco de naam van een bekende wetgever in Athene in de zevende eeuw voor Christus. Hij was een zeer strenge wetgever, waar het woord ‘draconisch’ ook van is afgeleid. In Harry Potter is Draco Malfidus al vanaf het begin de aartsvijand van Harry en Draco kiest ook voor de duistere kant binnen de tovenaarswereld.

De sfinx

In ‘Harry Potter en de Vuurbeker’ komt Harry tijdens het Toverschool Toernooi een sfinx tegen. Sfinxen komen voor in mythes van verschillende culturen. De sfinx in Harry Potter heeft het lichaam van een leeuw en het hoofd van een man. Dit komt overeen met Egyptische sfinxen. Als de Harry de sfinx tegenkomt stelt deze hem echter een vraag die hij juist moet beantwoorden om verder te kunnen. Dit lijkt gebaseerd op de Griekse sfinx, die eveneens raadsels opgaf aan iedereen die haar wilde passeren. Degene die dat niet lukte, werd gedood door de sfinx. Oedipus loste het raadsel van de sfinx wel op en kon passeren.

Harry komt deze sfinx tegen in het doolhof waar hij voor het toernooi doorheen moet. In de Griekse mythologie is er ook een doolhof dat een belangrijke rol speelt. Volgens een mythe zou er namelijk een wezen zijn geweest dat deels stier en deels mens was. Dit was de Minotaurus, die mensen at en dus erg gevaarlijk was. Daarom werd er op Kreta een labyrint gebouwd. De Minotaurus werd hierin opgesloten en kon geen uitweg vinden tot hij uiteindelijk werd verslagen.

Minerva Anderling

Minerva was geen godin in de Griekse mythologie, maar een godin in het oude Rome. Zij was onder meer godin van de wijsheid en het verstand. Binnen de Griekse mythologie wordt Minerva echter aangeduid als Pallas Athena. In Harry Potter is Minerva Anderling hoofd van de afdeling Griffoendor waarbij Harry zit.

Alastor Dolleman

Alastor is een Griekse god die bekend stond om zijn wraaknemingen. In Harry Potter komt de naam Alastor ook voor. Hier is hij lid van de Orde van de Feniks. Ook is Alastor Dolleman aangesteld als leraar op Zweinstein, maar hierin wordt hij verhinderd door een volgeling van Voldemort, die zijn plaats inneemt.