Eros, Griekse god van de liefde

Eros was de Griekse god van de liefde, de Romeinen noemden hem Cupido of Amor. Hij was de zoon van de beeldschone Aphrodite en de stoere Ares, god van oorlog. Er is zelfs een oudere Eros, ontstaan uit de Chaos van het begin. Maar de bekendste Eros is het mannetje met de magische pijlen, wie geraakt wordt door een pijl van Eros is op slag verliefd. Deze Eros werd verliefd op de allermooiste vrouw op aarde, Psyche.

Inhoud

• De oude Eros
• De geboorte van Eros
• Eros, god van liefde en verlangen
• Eros en Anteros
• Eros en zijn symbolen
• Eros en Psyche
• Eroten
• De cultus rond Eros

De oude Eros

De oorsprong van de oude Eros is onbekend. Meestal wordt deze gezien als een nazaat van Chaos, maar nog vaker is hij wees. Eros was de allesomvattende liefde, de liefde die alles samenbond en die in staat was om harmonie te brengen in het universum. Door Eros komen alle oergoden samen, Gaia (de wereld), Nyx (de nacht) en Tartaros (de onderwereld). Hierdoor werd hij één van de belangrijkste goden ooit. Deze grote Eros moest zijn bekendheid afstaan aan een klein mannetje met vleugeltjes, de Eros van Aphrodite.

De geboorte van Eros

Net als bij veel goden is de geboorte van Eros duister. Er zijn verhalen waarin hij samen met een andere god Himeros én Aphrodite uit het schuim van de zee stapt. Dit laat weinig ruimte voor de suggestie dat hij haar zoon zou zijn. Maar zeker in de latere mythologische verhalen is hij dat wel. Aphrodite was de Griekse godin van de liefde, een onstuimige dame die in relatie kreeg met Ares, de stoere Griekse god van de oorlog. In de Romeinse mythologie kreeg Eros de naam Cupido of Amor. Cupido is de zoon van de Romeinse liefdesgodin Venus en de oorlogsgod Mars. De kruising van een liefdesgodin en een oorlogsgod leverde in beide gevallen een gevleugeld krijgshaftige mannetje op, die met pijl en boog de liefde weet op te wekken.

Eros, god van liefde en verlangen

De 'oude' Eros symboliseert de allesomvattende liefde. De 'jonge' Eros staat voor liefde, verlangen, seksuele aantrekkingskracht, passie en vruchtbaarheid.Wanneer mensen én goden door de pijlen van Eros werden geraakt dan waren ze verliefd. Het gaat te ver om er een aardig lieflijk godenkind van te maken. Eros zelf was net zo grillig, nukkig en soms meedogenloos als zijn moeder. Maar zowel Eros als zijn moeder waren enorm populair. Daarnaast, beide waren volgens de Grieken beeldschoon. Eros stond op veel afbeeldingen in de gymnasia, een soort sportscholen, als voorbeeld voor de vele atleten.Toen Eros door de Romeinen werd overgenomen als Cupido kreeg de god nog een andere symbolische betekenis. Cupido staat op talloze sarcofagen als symbool voor het leven na de dood.

Eros en Anteros

Eros was een ongelukkig jongetje en wilde maar niet groeien, zijn ouders maakten zich zorgen. Aphrodite vroeg de godin van wijsheid, Themis om raad. Themis zei dat Eros een broertje nodig had om gelukkig te zijn en te groeien. Anteros werd geboren, Eros kreeg zijn broer. Anteros was de god van de 'wederliefde', de liefde die werd beantwoord. De symboliek is dat liefde niet kan groeien wanneer hij niet beantwoord wordt. Anteros straft mensen die dat niet doen.

Eros en zijn symbolen

Eros staat vaak afgebeeld met zijn magische pijlen, wanneer je geraakt wordt door een pijl van Eros dan ben je verliefd. Maar helaas had het godje twee soorten pijlen. Eros had prachtige pijlen van goud maar ook loden pijlen. De pijlen van goud zorgden voor liefde maar werd je geraakt door een loden pijl dan was je niet in staat om de liefde te voelen. De pijlen hadden op goden en mensen dezelfde uitwerking. Zelfs zijn moeder was niet ongevoelig voor de pijlen van haar zoon en werd radeloos verliefd op de beeldschone Adonis. Soms is Eros afgebeeld met een brandende fakkel, symbool voor (sexuele) begeerte. Een gedoofde fakkel die meestal ook is omgekeerd staat voor de dood, ook bij de Griekse Eros is dit symbool te vinden.

Eros en Psyche

Eén van de mooiste liefdesverhalen uit de mythologie. Psyche was een beeldschone vrouw, misschien wel de mooiste op aarde. Aphrodite was jaloers op de schoonheid van het meisje en vroeg Eros om haar verliefd te laten worden op de lelijkste man op aarde. Toen Eros het meisje zag was hij meteen verliefd. Hij bezoekt haar iedere nacht maar alleen in het donker. Psyche wordt verliefd op hem maar ze ziet hem nooit . Tenslotte is ze zo nieuwsgierig dat ze een lamp verstopt en deze 's nachts voorzichtig laat branden. Niet voorzichtig genoeg want er valt hete olie op Eros. Eros is razend en verlaat haar. Psyche is radeloos en zoekt de hele aarde af naar de nukkige Eros. Tenslotte weet Zeus ze weer te verenigen en hij staat zelfs een huwelijk toe. Het verhaal kent verschillende varianten maar ze komen bijna allemaal op hetzelfde neer. Psyche wordt onsterfelijk en ze krijgt een dochter, Hedone, de godin van het genot.

Eroten

Eroten zijn kleine mollige mannetjes met vleugeltjes, ze worden later ook wel putti genoemd. Eroten zijn kleine goden van de liefde en de begeleiders van Eros (en Aphrodite). In andere verhalen is Eros één van de eroten. Ze staan symbool voor de liefde maar werden ook gebruikt op graven van kleine kinderen. Vaak worden eroten afgebeeld als ondeugende kinderen die plezier maken.

De cultus rond Eros

In Boiotië werd Eros vereerd in een steen en werden iedere vier jaar Erotidiën gehouden. Dit waren geweldige feesten ter ere van de god. Tijdens het feest werden sportwedstrijden gehouden en wedstrijden voor musici. Er waren nog enkele kleinere tempels waar hij vereerd werd maar Eros kreeg vooral een plaats naast andere goden. In tempels gewijd aan zijn moeder Aphrodite was ook altijd een beeld van Eros te vinden.