Het verlies van de VS in de Vietnamoorlog

Hoe kon het dat de in militair opzicht superieure Amerikanen de oorlog in Vietnam verloren? Er wordt ingegaan op de verschilllende factoren die hierbij van invloed waren.

Inleiding

Vietnam is een prachtig land in het Zuidoosten van Azië, met haar mooie regenwouden en prachtige rivierdelta’s. De ligging van dit land is van grote invloed geweest op de geschiedenis van Vietnam, gezien het in het Noorden aan het invloedrijke China grenst. Waarschijnlijk is het onstaan van de relatie met het communistische China een belangrijke oorzaak van de Vietnamoorlog geweest.

Het midden van de 20e eeuw stond in het teken van de opkomst van drie grote mogendheden, waarvan twee, de Verenigde Staten en de Sovjet Unie, vanaf de Tweede Wereldoorlog de wereldpolitiek gingen bepalen. Door de grote ideologische tegenstellingen was er duidelijk sprake van een tweedeling in de internationale politiek. Aan de ene kant was er het kapitalisme en aan de andere kant het geheel anders ingestelde communisme. Bij het kapitalisme draait het vooral om het individu terwijl in het communisme het collectief vooral belangrijk is.
Beide stromingen streefden naar uitbreiding van macht en invloed over de gehele wereld. Een treffen was dus onvermijdelijk. Het is nooit tot een directe confrontatie gekomen, maar de zogeheten Koude Oorlog kende vele brandhaarden, waarbij partijen vaak werden gesteund door een supermacht, en de Vietnamoorlog is hier waarschijnlijk de meest bekende van.

Hoe kon het dat de in militair opzicht superieure Amerikanen deze oorlog verloren?

Deze vraag proberen wij nu te beantwoorden: hierbij bestuderen wij de verschillende factoren die tot de nederlaag van de Amerikanen hebben geleid.

Het Amerikaanse plan van aanpak

De Amerikaanse regering, onder leiding van de pas gekozen president Lyndon Johnson, had in 1964 ten aanzien van Vietnam over het algemeen drie mogelijkheden: Amerika kon zich terugtrekken, nucleaire middelen inzetten of gevechtseenheden sturen. De eerste twee opties vielen direct af; zo zou terugtrekken tot gezichtsverlies leiden en ze wilden niet het risico op een 3e wereldoorlog lopen door het inzetten van nucleaire wapens. Militair ingrijpen bleef dus over. De Amerikaanse strategie was op de volgende drie uitgangspunten gebaseerd:
  • 1. zo weinig mogelijk Amerikaanse slachtoffers
  • 2. de oorlog winnen met conventionele middelen
  • 3. het oorlogsgebied beperken tot Vietnam

De Amerikaanse militaire leiding ging er vanuit dat de guerrilla-activiteiten van de Vietcong in het Zuiden geleid en gesteund werden vanuit het Noorden. Centraal in de militaire aanpak van de VS kwam dus het uitvoeren van bombardementen op Noord-Vietnamese doelen te staan, terwijl het Zuid-Vietnamese leger in het Zuiden de Vietcong moest uitschakelen. Door middel van het afsnijden van bevoorradingsroutes en op de scheidingslijn tussen Noord- en Zuid-Vietnam blokkades op te werpen zou Noord-Vietnam van het Zuiden geïsoleerd moeten worden. Amerikaanse militairen werden vooral in de lucht ingezet, en het Zuid-Vietnamese moest de grondoorlog uitvechten, dat meeste risico op slachtoffers met zich meebracht. Omdat de Amerikaanse militaire leiding de mogelijkheden van zowel het eigen als het Zuid-Vietnamese leger overschatte en dat van de Noord-Vietnamezen en de Vietcong onderschatte, verwachtte men dat de oorlog vrij snel beslist kon worden. De oorlog zou geen bedreiging voor de wereldvrede vormen, omdat uitsluitend conventionele middelen zouden worden ingezet. Met China kwam Amerika tot een verbond waarin verklaard werd elkaar niet rechtstreeks aan te vallen. Met andere woorden: China zou geen troepen naar het front sturen, zolang de Amerikanen zich niet op Noord-Vietnamees grondgebied zouden wagen. Hiermee dacht Amerika de zekerheid te hebben China en de SU zouden niet te provoceren. Aangezien men er van overtuigd was dat deze aanpak zou slagen, werden er geen alternatieve strategieën ontwikkeld. Een keuze die, zoals verder op deze site vermeld, verstrekkende (negatieve) gevolgen kende.

Het falen van de Amerikaanse strategie

Om de SU en vooral China niet te provoceren stond Johnson bombardementen op de Noord-Vietnamese hoofdstad Hanoi, de havenstad Haiphong, het Chinese grensgebied en de Rode Delta, ondanks aandringen van de militaire leiding, niet toe. Daarnaast kon de Ho-Chi-Minhroute, de belangrijkste aanvoerroute vanuit Noord-Vietnam naar het Zuiden, slechts beperkt worden gebombardeerd, omdat deze route deels door Laos en Cambodja liep. Zuid-Vietnam kon dus niet van het noorden worden geïsoleerd; de bevoorrading van de Vietcong vanuit Noord-Vietnam bleef daardoor, ongepland, doorgaan. Door het Zuid-Vietnamese leger werden voornamelijk ondersteunende taken verricht en speelden slechts een kleine rol in het conflict. De zeer vindingrijke generaal Vo Nguyen Giap leidde de troepen van Noord-Vietnam en de Vietcong.

Vo Nguyen Giap besefte goed dat hij het niet moest laten komen tot grootschalige veldslagen, maar voerde een guerrilla-oorlog. Dankzij het oerwoud en een uitgestrekt netwerk van tunnels waren de Noord-Vietnamezen voor hun tegenstanders een moeilijk vindbare vijand. Amerikaanse en Zuid-Vietnamese troepen zetten zwaar wapentuig in, zoals tanks en helikopters, om het aantal eigen slachtoffers zoveel mogelijk te beperken. Door deze tegenstelling in de manier van oorlogvoeren behield de Vietcong gedurende het hele conflict het initiatief en was zij vaak succesvol in haar aanvallen op Amerikaanse bases. Vietcong-leden wisten in versterkte dorpen te infiltreren, waar zij niet van Vietnamese dorpelingen te onderscheiden waren. Onbedoeld werden deze dorpen daardoor soms militaire doelwitten. De Noord-Vietnamezen hadden de macht op het Zuid-Vietnamese platteland, terwijl de Amerikanen enkel de stedelijke kernen beheersten. Om de Vietcong te bestrijden werden middelen tegen de dichte begroeiing ingezet, zoals het beruchte ontbladeringsmiddel ‘agent orange’ en gruwelijke napalm-brandbommen, die ook werden gebruikt tegen vijandelijke troepen. Zij maakten echter ook veel burgerslachtoffers in het Zuiden, en konden de steeds terugkerende verrassingsaanvallen van de Vietcong niet voorkomen, waardoor de Amerikanen meer en meer verliezen leden.

Steun van Bondgenoten van Noord-Vietnam

De hevige bombardementen die de Amerikanen pleegden op Noord-Vietnam veroorzaakten grote schade aan het irrigatiesysteem en het stelsel van dammen en dijken in de Rode Delta, waarvan de voedselvoorziening in Noord-Vietnam voor een groot deel afhankelijk was. Speciale onderhoudsploegen werden constant ingezet om de gedane schade te herstellen. China stuurde militaire technici zodat Noord-Vietnamese mannen zo veel mogelijk beschikbaar bleven voor de strijd. Noord-Vietnam ontving levensmiddelen en medische hulp van verscheidene organistaties uit de hele wereld (zelfs uit westerse landen). Naast technici en militaire adviseurs leverde China vooral grote hoeveelheden wapens. De Sovjet Unie stelde modern wapentuig ter beschikking aan de mede-communistische regering van Noord-Vietnam. Zo was Russische luchtafweergeschut een effectief wapen tegen de Amerikaanse luchtaanvallen. Russische wapenexperts deden in Vietnam bovendien kennis op over de buitgemaakte wapens van de Amerikanen. In de oorlog werden door zowel de Sovjet-Unie als Amerika nieuwe wapens uitgetest. Op den duur was meer dan de helft van alle door de Noord-Vietnamezen gebruikte wapens van Russische makelij. Door deze steun kon Noord-Vietnam beter weerstand bieden.

Demoralisatie

Omdat successen uitbleven verzocht de Amerikaanse opperbevelhebber in Vietnam, generaal Westmoreland, meerdere keren om extra Amerikaanse troepen. Het Amerikaanse leger in Zuid-Vietnam groeide uit tot ruim een half miljoen manschappen in 1968, maar uitzicht op een doorbraak ontbrak. De Amerikaanse militairen raakten gedemoraliseerd door de uitzichtloosheid van de oorlog en de onvoorspelbaarheid van de tegenstander. Er was geen duidelijk slagveld, en er werd ook geen duidelijke terreinwinst geboekt. Winst of verlies kon slechts worden uitgedrukt in aantallen slachtoffers. Het lage moreel zorgde ervoor dat de gevechtskracht van de Amerikaanse troepenmacht aan werd getast. Het Tet-offensief van januari 1968, waarbij alle Amerikaanse bases in Zuid-Vietnam tegelijk werden aangevallen, zorgde voor een verschuiving van het evenwicht. Niet alleen werd duidelijk dat Amerika Zuid-Vietnam niet onder controle had (de Vietcong bleek zelfs in de steden verzetskernen te hebben opgebouwd), het stelde tevens aan de kaak dat de Noord-Vietnamezen en de Vietcong niet sterk genoeg waren om uiteindelijk de oorlog te winnen.

Al deze factoren samen zijn waarschijnlijk de oorzaak geweest van het verliezen van het verliezen van de oorlog door de Amerikanen.

Lees verder

© 2007 - 2024 Daan123, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Goodnight Saigon: Billy Joel beschrijft de VietnamoorlogGoodnight Saigon: Billy Joel beschrijft de VietnamoorlogIn 1982 beschrijft de Amerikaanse zanger Billy Joel in 'Goodnight Saigon' de dagelijkse omstandigheden waarmee de Amerik…
Samenvatting Vietnam OorlogNa de Tweede Wereldoorlog kwam Frankrijk al snel in botsing met haar koloniën in Indo-China. In 1946 werd de Vietnamese…
De Vietnamoorlog; een koude oorlogsconflictDe Vietnamoorlog; een koude oorlogsconflictDe Vietnamoorlog speelt zich af midden in de koude oorlog. Dit is echter niet het enige verband tussen de Vietnamoorlog…
Het Tonkin-incident, waargebeurd of verzonnen?Het Tonkin-incident vond plaats op 2 augustus 1964. Twee jaar ervoor had Johnson het Congres er toe gebracht hem onbeper…

Somalië in de jaren '80: Siad Barre's regimeSomalië kende een dictatuur in de jaren'80. De communistische revolutionair Siad Barre had de macht overgenomen en voerd…
Kruistochten en de geschiedenis ervanKruistochten zijn militaire campagnes die plaatsvonden tijdens de 11e eeuw, 12e eeuw en 13e eeuw. Deze kruistochten ware…
Daan123 (29 artikelen)
Laatste update: 21-07-2008
Rubriek: Kunst en Cultuur
Subrubriek: Oorlog
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.