Literatuurquiz voor dementerenden: jeugdboeken

Ouderen met dementie, bijvoorbeeld door de ziekte van Alzheimer, die altijd graag boeken hebben gelezen, vinden het nu nog steeds leuk om te lezen, voorgelezen te worden, te praten over favoriete boeken uit hun jeugd of om boeken te bekijken. Net wat bij hun mogelijkheden past. Een boekenkast met jeugdboeken om in te grasduinen is dan ook iets wat ieder zorgcentrum, verpleeghuis en dagbesteding zou moeten hebben. Een quiz over literatuur, met vertrouwde boeken op tafel, kan herinneringen oproepen. Stimuleer de ouderen die dementie hebben door te vragen naar Ot en Sien, Dik Trom, Winnetou... En pak de bijbehorende jeugdboeken uit die hopelijk goed gevulde boekenkast!

Quiz over jeugdboeken voor ouderen met dementie t.g.v. Alzheimer

Zoals gezegd, de ouderen die Alzheimer of vasculaire dementie hebben en altijd graag lazen, zullen nu nog steeds 'iets met boeken hebben'. Sommige van deze ouderen vinden het bijvoorbeeld al gewoon fijn als er een bekend boek op hun tafeltje ligt!
Misschien wel een boek dat ze stuk hebben gelezen in hun jeugd!

Literatuurquiz voorbereiden

Als u met uw cliënten een boekenquiz wilt spelen, dan is het goed enige voorbereidingen te treffen. U zult zelf een en ander moeten weten van de boeken die de ouderen in hun jeugd graag lazen of een vragenlijst met antwoorden organiseren. Het is op zijn minst handig een paar van die populaire jeugdboeken als 'Arendsoog' en 'Witte Veder' uit de boekenkast te kunnen pakken. Zorg voor boeken voor zowel de heren als de dames.

Bekende jeugdboeken: uw literaire kennis

Een uitstekend boek om ideeën uit op te doen is het boek 'Van Arendsoog en Joop ter Heul'. Alleen al de titel reikt u twee bekende oude kinderboeken aan. 'Arendsoog' voor de heren en 'Joop ter Heul' voor de dames. Het boek staat vol titels en afbeeldingen van bekende jeugdboeken, waaronder sprookjesboeken, schoolboeken en indianenboeken. Voor de ouderen met bijvoorbeeld vasculaire dementie, Alzheimer of Parkinson, zijn hoogst waarschijnlijk de letters veel te klein om zelf er in te kunnen lezen (voor zover hun leesvaardigheid niet helemaal is aangetast), maar de vele afbeeldingen maken het voor hen wel geschikt om er in te bladeren. Alleen al de bekende titel op de kaft kan een feest der herkenning zijn.

De boekenkast van het verpleeghuis vullen met kinderboeken

Aan de hand van het boeken 'Van Arendsoog en Joop ter Heul' kunt u op zoek naar tweedehands jeugdboeken. Maar tweedehands is niet altijd nodig, want sommige populaire kinderboeken uit de jeugd van ouderen met dementie zijn opnieuw uitgegeven en in een boekenwinkel te koop. De tweedehandsboeken kunt u vinden op 'Marktplaats' of bij de site 'Boekwinkeltjes'. Als u van snuffelen houdt kunt u terecht bij kringloopwinkels, de winkeltjes van Terre des Hommes of bij een antiquariaat. Ook kan het zijn dat mantelzorgers bereid zijn om boeken van huis mee te nemen en (tijdelijk) beschikbaar te stellen aan het zorgcentrum of verpleeghuis.

De literatuurquiz voor cliënten met dementie

Welke boeken precies bekend zijn bij de ouderen, hangt natuurlijk samen met hun leeftijd. Als er een generatie zit tussen de oudste en de jongste persoon met dementie, dan kan dat betekenen dat de ene oudere het boek wel kent en gelezen heeft en de andere niet. Het is goed om dat in gedachten hebben.

Quiz-vragen over jeugdboeken

1. Van wie is de uitspraak: 'Ik bid nie veur bruune boon'n' (Ik bid niet voor bruine bonen)? Dat zei Bartje.
2. In welke provincie spelen de boeken over Bartje zich af? In Drenthe
3. Was Joop ter Heul een meisje of een jongen? Een meisje.
4. Naar welke middelbare schoolopleiding ging Joop ter Heul? Naar de HBS.
5. Wie reed er achterste voren op een ezel? Dat was Dik Trom.
6. Van wie werd gezegd: 'Het is een bijzondere jongen en dat is'ie'? Van Dik Trom.
7. Welk boek werd door Top Naeff geschreven? Het boek 'Schoolidyllen'.
8. Hoe heet de hoofdpersoon uit het boek 'Schoolidyllen' van Top Naeff? Dat is Jet van Marle.
9. Over welk maatschappelijk probleem gaat het boek 'De negerhut van oom Tom? Over de slavernij.
10. In welke tijd speelt het Dagboek van Anne Frank zich af? In de Tweede Wereldoorlog.
11. Op welk merk fiets reed Piet Pelle? Op een Gazelle.
12. Wie was het vriendinnetje van Jip? Dat was Janneke.
13. Wie schreef de verhalen over Jip en Janneke? Annie M.G. Schmidt.
14. Kunt u een indianenboek noemen? Winnetou, Arendsoog, Witte Veder, Rio Kid, Witte Otter.
15. Vult u deze titel eens aan: 'Met een kwartje...'? Met een kwartje...de wereld rond.
16. Uit welk land kwamen 'De katjangs' naar Nederland toe? Uit Nederlands-Indië.
17. Wanneer groeide de neus van Pinokkio? Als hij een leugen vertelde.
18. Was 'De olijke tweeling' een jongenstweeling of een meisjestweeling? Dat waren twee meisjes.
19. Welk dier speelt een belangrijke rol in 'Alleen op de wereld'? Een hondje.
20. Waar spelen de verhalen van Woeltje zich af, die geschreven zijn door Klaas Norel? Op zee.

Pauzeren met jeugdboeken

Als u tijdens een quiz pauzeert is het leuk als er wat bijpassende voorwerpen op tafel liggen. In dit geval is het stimulerend voor de ouderen die bijvoorbeeld Alzheimer hebben, als u een aantal beroemde kinderboeken op tafel heeft liggen. Tijdens het genot van een kopje koffie of een kopje thee, kunnen diegenen onder de ouderen die dat willen, wat bladeren in de boeken waar de literatuurquiz over gaat.

Literatuurquiz variëren

U kunt deze quiz wat variëren door bijvoorbeeld na een vraag een korte passage uit het bijbehorende boek (op tafel) voor te lezen. Ook kunt u een of meer boeken laten rondgaan: de ouderen kunnen de kaft bekijken of een afbeelding die u uitkiest.

Veel leesplezier!

Lees verder

• Dementie & hersengym: Sprookjesquiz voor dementen met tips!
• Geheugen bij dementie stimuleren door sprookjes voorlezen
• Winterverhalen, -gedichten, -liedjes voorlezen aan dementen
• Lenteverhalen en -gedichten voorlezen aan dementerenden
• Voorlezen en vertellen met alle zintuigen: redenen en tips