Zuid-Afrikaans, een koddig taaltje?

Ontstaan

Van Nederlands naar Zuid-Afrikaans
De Afrikaners werden door de Engelsen uit de Kaapkolonie verdreven en stichtten drie staten in het binnenland: Oranje Vrijstaat, Transvaal en Natalia. Er werd hevig oorlog gevoerd met de Britten (de Boerenoorlogen), die door de Britten werden gewonnen. Engels werd de officiële taal in Zuid Afrika, maar de Afrikaners bleven hun eigen taal spreken en in 1854 werd het Nederlands erkend als de taal in Oranja Vrijstaat. In 1882 volgde erkenning van het Nederlands in het Kaapse parlement. Van 1910 tot 1961 waren Nederlands en Engels de officiële talen in de Zuid-Afrikaanse Republiek, Zuid-Afrikaans werd in 1925 gelijkgesteld aan het Nederlands. Bij de oprichting van de Republiek Zuid-Afrika in 1961 werden Afrikaans en Engels de officiële talen van het land. In 1983 werd het Nederlands definitief als taal geschrapt. Ondertussen had het Zuid-Afrikaans een hele ontwikkeling doorgemaakt als taal.
Koddig taaltje?
“Pletterpet” voor valhelm, “amperbroekie” voor string, “loerpypie” voor verrekijker, voor ons Nederlanders en Belgen lijkt het Zuid-Afrikaans soms een koddig taaltje. Maar vaak berust deze perceptie op misverstanden. De hier genoemde woorden “pletterpet”, “amperbroekie” en “loerpypie” worden niet of bijna niet gebruikt in het Zuid-Afrikaans. Alleen “pletterpet” wordt wel gebruikt als grappig woord voor valhelm. Een verrekijker is in het Zuid-Afrikaans gewoon een verkyker. Voor string gebruikt men meestal het woord “deurtrekkertje”, wat dan op zich wel weer grappig is. Voor een deel is het koddige imago van het Zuid-Afrikaans mogelijk ontstaan door komieken, die Zuid-Afrikaanse typetjes speelden en daarbij hun eigen woorden verzonnen.Woordenlijst
Hieronder volgt een opsomming van een aantal opmerkelijke, voor Nederlanders komisch klinkende en wel echt gebruikte Zuid-Afrikaanse woorden.Nederlands | Zuid-Afrikaans |
---|---|
Lift | Hysbak |
Metro | Moltrein |
Viaduct, tunnel | Duikweg |
Jojo | Klimtol |
Vrouwelijke parkeerwachter | Boetebessie |
Parketvloer | Blokkiesvloer |
Rustpauze | Blaaskans |
Barbecue | Braai |
Zelfrijzend bakmeel | Bruismeel |
Agenda | Dagboekie |
Toilet bezoeken | Draai loop |
Punaise | Duimspyker |
Vrijgezel | Alleenloper |
Taxi | Huurmotor |
Vrijetijdskleding | Slenterdrag |
Ventilator | Waaier |
Giraffe | Kameelperd |
Snack | Peuselhappie |
Gehakt | Maalvleis |
Etalage | Uitstalkas |
Aftershave | Naskeermiddel |
Accordeon | Trekklavier |
Stewardess | Lugwaardin |
Explosieven | Plofstof |
Diarree | Maagwerking |
Stekker | Kragprop |
Fruitcocktail | Vrugtekelkie |
Kameleon | Verkleurmannetje |