Rongorongo, het geheimzinnige schrift van het Paaseiland

Het Rongorongo is een geheimzinnig schrift, dat we vinden op objecten afkomstig van het Paaseiland. Het ontcijferen ervan is even boeiend als frustrerend.

Het Paaseiland

Het Paaseiland maakt staatkundig deel uit van Chili, maar ligt in de Stille Oceaan op ongeveer 3700 km van het vasteland. Het eiland werd op Paasdag 5 april 1722 door de Nederlandse zeevaarder Jakob Roggeveen ontdekt. Hij gaf het de naam Paaseiland. De huidige bewoners, Polynesiërs, noemen het eiland Matakiterani, wat zoveel betekent als “Ogen kijken naar de sterren”. Deze ogen zijn die van de geheimzinnige koppen die op het eiland staan.

Het rongorongo

Het rongorongo is een hiëroglyfisch schrift dat op dit eiland voorkomt. We vinden het nergens op steen. De enige bekende specimens van het rongorongo zijn een aantal plakjes met tekst. Er is ook een stok bekend, de stok van Santiago, waarop de tekst helixvormig is gegraveerd. Op de plankjes staat de tekst in zgn. ploegschrift genoteerd. Dit wil zeggen, afwisselend een regel van links naar rechts en de volgende van rechts naar links.

De rongorongostok

In 1868 kreeg Mgr. Tepano Jaussen, bisschop van Tahiti, van de Paaselandbewoners een geheimzinnige stok, met daarrondgewikkeld een touw van ongeveer 100 meter, gemaakt van mensenhaar. Bij het ontrollen van de haarstreng ontdekte de bisschop de eigenaardige lettertekens op de stok. Hij liet op het eiland zoeken naar andere objecten met deze tekens en in totaal beschikken we thans over een twintigtal stukken met specimens van het schrift. In de 18de eeuw werd door de stamhoofden van het Paaseiland ook met deze tekens “gespeeld” op rotsen en op borstplaten, zonder echter de betekenis te begrijpen. Deze specimens van het schrift worden dus niet als authentiek beschouwd.

De naam rongorongo

Het woord rongorongo is Polynesisch en betekent zangeres. De locale bevolking neemt aan dat het schrift werd gebruikt om religieuze gezangen mee te noteren.

De taal

Het is niet zeker dat het rongorongo een schriftelijke weergave is van het rapanui, het huidige Polynesisch van de bewoners van het Paaseiland. Zij kunnen het in elk geval niet lezen.

Het ontcijferen

Sommige paleolinguïsten beschouwen het rongorongo als een alfabet, anderen zien het als hiërogliefen, weer anderen denken dat het een syllabisch schrift is. Totnogtoe is men er nog niet in geslaagd het rongorongo te ontcijferen.