Wie was Sint Nicolaas

Wie is of beter gezegd was Noël Baba? Je zou denken dat onze Sinterklaas in zijn geboortestreek als wonderdoener en groot kindervriend wel op een voetstuk zou staan. Vreemd genoeg wordt Sinterklaas door zijn eigen dorpsgenoten geëerd als....de kerstman. 'Noël Baba', Vadertje Kerst, zeggen ze in het vroegere Myra.

Wie is of beter gezegd was Noêl Baba?

In het centrum van het Dorpje Demre aan de zuid-west kust van Turkije is een oeroud kerkje dat is gewijd aan Sint Nicolaas. Bij ons beter bekend van het strooien van pepernoten het geven van cadeau´s en de welbekende Sinterklaas-liedjes.
Deze kerk is gebouwd in de 3e eeuw, maar werd voor een groot deel herbouwd in de 11e eeuw.

Je zou denken dat de Sint in zijn geboortestreek als wonderdoener en groot kindervriend wel op een voetstuk zou staan. Dat is ook zo, maar niet als bisschop. Vreemd genoeg wordt Sinterklaas door zijn eigen dorpsgenoten geëerd als....de kerstman. 'Noël Baba', Vadertje Kerst, zeggen ze in het vroegere Myra, als ze het over ONZE Sint Nicolaas hebben!

De Heilige Nicolaas is volgens de verhalen geboren aan het eind van 280 in de Provincie Lycië, in het havenstadje Patara. Lycië lag in Klein Azië, wat wij beter kennen als het huidige Turkije.

Bisschop

Toen hij 19 jaar oud was, dus rond 300, overleed zijn oom die bisschop was van Myra dat enkele kilometers ten noorden van het dorpje Demre lag. Nicolaas werd zijn opvolger. Als bisschop zou hij heel erg gestreden hebben tegen de ketterijen als het Arianisme (volgens deze volgelingen zijn Jezus en De Heilige Geest scheppingen van God. Jezus is ondergeschikt aan God en de Heilige Geest aan Jezus en God. Deze stroming is rond 400 uitgeroeid) en de Dianaboom (de boom van de duivelin Diana, waar heel veel heidenen hun offers brachten. Nicolaas liet deze boom gewoon omhakken).
Hij overlijdt op 6 december, maar het precieze jaartal staat niet vast. Men vermoedt dat dit rond 340 is geweest.

Heiligverklaring

Hij werd heilig verklaard na het verrichten van verschillende wonderen, die uitgroeiden tot ware legendes. Voor het jaar 1000 was hij één van de meest vereerde heiligen, zowel in de oosterse als in de westerse kerk. Hij zou zijn dorp hebben gered van de hongersnood, 3 kinderen overleden kinderen weer tot leven hebben gewekt en arme meisjes hebben voorzien van een bruidschat.
De verering van Sint-Nicolaas gaat heel ver terug in het verleden, vooral in de Grieks-Orthodoxe kerk en in Rusland. In Duitsland is deze verering van Sint-Nicolaas begonnen toen hun keizer Otto II trouwde met een Griekse vrouw.

In 1087 werd zijn stoffelijk overschot geroofd en vanuit Myra overgebracht naar Bari in Italië. In deze tijd behoorde Bari bij het Spaanse rijk. Waarschijnlijk is dit de reden dat wij het altijd hebben over een Spaanse Heiligman. Pas in de 13e eeuw werd de datum 6 december de feestdag van Sint-Nicolaas.

De Nederlandse verering begon in 1325 in Amsterdam toen de Oude Kerk, met Sint-Nicolaas als schutspatroon werd ingewijd. Op 6 december kregen de kinderen na de mis wat geld en kleine cadeautjes.

Lekkernijen

De volgende speciale snoeperijen die we kennen van de Sinterklaas feesten zijn:

• Marsepein, ontstaan in de 17e eeuw. Nicolaas stond in die tijd ook bekend als beschermheer van het huwelijk en gezin. Rond 5 december kon een jonge man een meisje zijn liefde verklaren met een stukje marsepein.
• Pepernoten, het strooien van deze lekkernij verwijst naar vruchtbaarheidsriten. Deze worden hedendaags nog steeds uitgevoerd. Maar nu in de vorm van confetti of rijst bij een huwelijksvoltrekking.
• Chocolademunten, verwijzen naar de zakken geld die Nicolaas bij arme mensen naar binnen gooiden, zodat er een bruidschat voor één of meerdere dochters was.
• Chocoladeletter, ontstaan in de 19e eeuw. In de Germaanse tijd kregen kinderen een runenteken cadeau bij hun geboorte. Dit stond voor geluk.

Beeld

In Demre staat nog een beeld van Sint-Nicolaas in het brons. Hij is omringt door kinderen. Hij draagt hier een baard en een afhangende muts, zoals de kerstman en geen mijter zoals wij hem kennen. Zijn baard en mantel zijn terug te verwijzen naar de Germaanse god Wodan, welke rol Nicolaas in West Europa overnam. Zijn schimmel verwijst naar het paard van Wodan, Sleipnir en het lopen over de daken heeft te maken met het feit dat Wodan op zijn paard door de lucht reed.