Bevalling en geboorte vroeger bij de Azteken

Azteekse kinderen werden in een vechtersmaatschappij geboren. Na de geboorte hoorden zij namelijk meteen de strijdkreten van de vroedvrouw. Verder werd zijn moeder tijdens de bevalling gezien als een strijder. Wanneer ze gestorven was bij de bevalling, zou ze zelfs als held vereerd worden. Binnen de strijderscultuur van de Azteken was dat een ongekende eer. Aan een pasgeboren jongen werd dan ook het ideaal voorgehouden om als strijder door het leven te gaan. De vroedvrouw gaf hem al vlak na zijn geboorte in een toespraak mee dat dit streven zijn levensdoel moest zijn. Zijn navelstreng werd dan ook bij voorkeur begraven op een slagveld.

De Azteekse vroedvrouw

De bevalling van een vrouw vormde een familiegebeurtenis. Richting het einde van de zwangerschap werd namelijk een feest gehouden, waarop een vroedvrouw werd uitgezocht. Deze vrouw werd daar op plechtige wijze door de grootouders opgeroepen om haar best te doen en om de bevalling zo goed mogelijk te laten verlopen.

Vlak voor de bevalling volgde weer een plechtig familiemoment, waarin de vroedvrouw haar capaciteiten ter geruststelling opsomde. Ze hoefde haar werk overigens niet altijd alleen te doen. In rijke gezinnen waren namelijk soms wel drie vroedvrouwen aanwezig bij een bevalling.

De strijd van Azteekse vrouwen bij de bevalling

Evenals andere oude volken in de Europese geschiedenis, waren de Azteken zich bewust van de grote gevaren van een bevalling. De hulp van de vroedvrouw moest de barende vrouw dan ook beschermen. Ze hielp bijvoorbeeld bij de gebeden richting de god Tlazolteotl, die onder meer de godheid van de vroedvrouwen was.

Hulpmiddelen van de vroedvrouw

Om de vrouw in haar barensnood te helpen, kon een vroedvrouw een kruidendrank aanwenden. Verder kon ze de pijn verlichten door een warme steen op de buik van de barende vrouw te zetten.

Preventieve maatregelen bij de Azteken

Om een bevalling en zwangerschap goed te laten aflopen, hadden de Azteken ook tal van ideeën over hoe een vrouw kon voorkomen dat iets misging. Ze mocht bijvoorbeeld niet naar een verduistering van een hemellichaam kijken, want dat zou een miskraam als gevolg kunnen hebben. Ook zou haar kind erdoor in een monster kunnen veranderen.

Realistischer vanuit het huidige perspectief is het advies dat zwangere vrouwen geen zware voorwerpen mochten tillen en geen hete baden mochten nemen. Volgens de Azteken zou dit namelijk het kind kunnen beschadigen. Om dat te voorkomen mochten zwangere vrouwen ook geen beangstigende beelden voor ogen krijgen.

Moedersterfte bij de Azteken

Niet alleen met het kind, maar ook met de moeder kon veel misgaan bij de geboorte. Vele Azteekse vrouwen lieten immers het leven bij hun strijd tijdens het baren. Zij werden beschouwd als gevallen helden in de strijd. Hun geesten, die Cihuateteo genoemd werden, waarden volgens de Azteken nog lang rond en konden zelfs mensen lastigvallen.

Het begraven van gestorven kraamvrouwen

Ook het lichaam van gestorven kraamvrouwen vormde een gevaar. Mensen mochten er in principe niet mee in aanraking komen. Verder mocht het ook niet door de gewone ingang van het huis naar buiten gedragen worden. Via een gat in de muur moest het dan ook uit het huis vervoerd worden.

Onderweg werd het lichaam van de vrouw gedurig bedreigd. Azteekse soldaten hadden namelijk wel interesse in het lichaam, want voor hen zou het juist kracht geven. Zij wilden dan ook delen van het vrouwenlichaam stelen. De weduwnaar kon daarom wel vier dagen op wacht staan om het lijk van zijn vrouw tegen zulk geweld te beschermen.

Het lot van bij de bevalling gestorven vrouwen

De gestorven vrouwen viel een hoge eer ten deel. Hun geesten mochten namelijk wonen op de plaats waar de zon onderging. Ook brachten zij de zon terug naar de plaats waar zij op ging. Dat was geen geringe rol, want de Azteekse godsdienst draaide als het ware geheel om het draaiende houden van de zon. Er leefde namelijk een sterke angst onder de Azteken dat de zon op een gegeven moment niet meer zou opkomen.

De rituelen van de Azteken rond de geboorte

Direct nadat het kind geboren werd, hield de vroedvrouw een toespraak voor het pasgeboren kind. Terwijl de navelstreng doorgeknipt werd, legde deze vrouw uit welke taak het kind in het leven wachtte. Een jongen diende zich immers als strijder in het Azteekse leger verdienstelijk te maken. Hij moest volgens de Azteken de zon voeden met het bloed van zijn vijanden. Een meisje kreeg daarentegen te horen dat haar taak vooral in het huis lag.

De omgang met de navelstreng en placenta bij de Azteken

Op een manier die aansloot bij de rolverdeling van de jongens en meisjes, werd de placenta behandeld. Azteken begroeven de placenta (en navelstreng) van een jongen namelijk bij voorkeur op het slagveld. De placenta van een meisje werd daarentegen bij de haard begraven. De plaats van mannen en vrouwen in de Azteekse samenleving werd op die wijze helder onderscheiden.

De behandeling van het pasgeboren kind bij de Azteken

Zoals genoemd kreeg het kind na de geboorte eerst een toespraak van de vroedvrouw te horen. Naast het benoemen van zijn rol, werd hem ook uitgelegd hoe de wereld in elkaar stak, waarin hij terecht gekomen was. Tevens werd hem voorgehouden welke Azteekse goden er allemaal waren. Ook vertelde de vroedvrouw aan het kind met welke naam hij door het leven zou gaan.

Na de toespraak kreeg het kind een koud bad. Daarna werd hij eindelijk in zijn wiegje gelegd.

Raadpleging van de waarzegger

Het wassen van het kind en zijn naamgeving kon ook uitgesteld worden door de ouders. Zij raadpleegden namelijk een waarzegger, die van hen heel precies wilde weten wanneer hun kind geboren was. Aan de hand daarvan kon hij bepalen hoe succesvol het leven van de kleine zou worden.

Soms kon de uitslag daarbij zo ongunstig zijn, dat de ouders liever op een ander moment de start van het kinderleven wilden laten vastzetten om zo het lot ten goede te keren. In het kader daarvan werd er wel eens gekozen voor het uitstellen van de rituelen aan het begin van het kinderleven. Het was immers van groots belang dat het kind de strijd van zijn leven goed zou doorstaan.