Geschiedenis van Sinterklaas van geboorte tot sterfte

Niemand weet of Sint-Nicolaas echt heeft bestaan of niet, maar dat doet aan zijn rol als heilige niets af. In de 8ste eeuw kreeg Nicolaas een historische identiteit: een naam, een geboorte, en sterfplaats en een sterfdatum. Hij werd Nicolaas, geboren in Turkije rond 280 na Christus, bisschop geworden in het daarbij gelegen Myra en overleden op 6 december 342. Er is niet veel bekend over zijn jeugd. Zijn vader zou Epiphanius of Theophanus geheten hebben en zijn moeder Nonna of Giovanna. Nicolaas leefde al vroeg zeer vroom en op de vastendagen woensdag en vrijdag dronk hij maar één keer per dag uit zijn moederborst. Zijn ouders die hem opvoedden om een goede christen te blijven, stierven in een epidemie toen Nicolaas jong was. Nicolaas gebruikte zijn erfenis om de hulpbehoevenden, de zieken en de lijdende mensen te helpen.

Nicolaas: De Bisschop van Myra

Toen de bisschop van Myra omstreeks 292 overleed, kwamen de bisschoppen uit de kerk bijeen om een nieuwe bisschop te kiezen. In de nacht klonk er een stem die verklaarde: "De eerste die morgen de kerk binnenkomt, wordt de nieuwe bisschop" Nicolaas was de eerste die de volgende dag de kerk binnenstapte, dus op die manier werd Sint-Nicolaas de nieuwe bisschop van Myra en dat werd hij voor de volgende 50 jaar. Als bisschop reisde hij rond en zijn gulheid werd alom geprezen. De heilige Nicolaas werd de beschermheilige van zee- en kooplieden, gevangenen, bakkers, huwbare maagden en kinderen. Er bestaan erg veel legenden over de heilige Nicolaas, maar drie daarvan zijn het populairst en hebben betekenis voor het sinterklaasfeest: De legende van de drie arme meisjes, de legende van de drie scholieren en de legende van de zeelieden.

Keizer Constantijn riep in het jaar 325 een concilie bijeen in Nicea. Hij dacht dat de kerkvergadering een dreigende splitsing in de kerk ongedaan moest maken. Een priester uit Alexandrië vocht de goddelijke natuur van Christus aan. Arius kreeg tijdens het concilie de gelegenheid om zijn stelling uiteen te zetten. Sint-Nicolaas zou aan dit concilie deel genomen hebben; hoewel zijn naam niet op de deelnemerslijsten voorkomt. Nicolaas weigerde de ketterse taal aan te horen en gaf daarom Arius een kaakslag. De aanhangers van Arius wilden dat Nicolaas gestraft zou worden, maar de keizer wilde geen straf uitspreken. Hij liet daarom de vergadering beslissen wat er met Sint-Nicolaas zou gebeuren. De vergadering besliste dat Nicolaas zijn mijter en stola moest afnemen en zijn baard af moest knippen. Daarna werd hij naar de gevangenis gebracht. Jezus en Maria kwamen de volgende nacht naar Nicolaas' cel en Christus vroeg Nicolaas waarom hij gevangen zat. Sint-Nicolaas antwoordde: "Omdat ik U liefheb". Christus en Maria verlosten hem van zijn boeien. Jezus, reikte hem een Evangelieboek aan en Maria gaf Nicolaas zijn stola en mijter terug. De bewakers vonden hem volgende dag in zijn cel met een geheel aangegroeide baard lezend in de bijbel. Hij werd daarna onmiddellijk vrijgelaten.

De zaak van de veldheren

De kern van de Nicolaaslegende is 'de zaak van de veldheren' Daarin wordt verteld hoe Nicolaas de levens van drie onschuldige generaals die ter dood waren veroordeeld heeft gered. De drie generaals Nepotianus, Ursus en Aplio moesten ergens in Klein Azië een opstand neerslaan. Tijdens hun actie werden ze in Constantinopel van hoogverraad beschuldigd, teruggeroepen en in de dodencel opgesloten. Deze zaak kwam Nicolaas ten ore, waarop hij in zijn gebeden om de redding van de generaals smeekte. Daarop ging er van zijn sterfelijk lichaam zo'n kracht uit dat hij vanuit het afgelegen Myra bij de keizer in Constantinopel (hemelsbreed zo'n vijfhonderdvijftig kilometer verder) in een droom verscheen en hem op deze manier overreedde het doodvonnis niet uit te voeren en het drietal op vrije voeten te stellen.

Nicolaas' dood

Sint-Nicolaas stierf op 6 december 342 in Myra. De 6de december werd dus zijn naamdag en zoals gebruikelijk werd het feest van de heilige Nicolaas op de avond voor zijn naamdag gevierd, op de avond van 5 december. Dat Sinterklaas jarig is op die dag is dus niet waar, maar het sluit wel nauw aan bij de traditie in veel landen om iemands naamdag te vieren en niet zijn verjaardag. Sint-Nicolaas werd afhankelijk in Myra begraven. Hierdoor werd de stad een belangrijk bedevaartsoord en veel pelgrims waren een belangrijke bron van inkomsten. In 1807 werd het lichaam van Nicolaas naar Bari verplaatst en daar werd ook een kerk voor hem gebouwd. Het graf van de heilige Nicolaas is nog steeds een geliefde bedevaartsplaats, niet in het minst omdat uit het graf water vloeit dat wonderen zou kunnen bewerkstelligen.

Lees verder

• Sinterklaas door de eeuwen heen