Tibet, Potala paleis

Tot bijna 50 jaar geleden was de residentie van de Dalai Lama het Potala paleis in Tibet. In 1959 vielen de Chinezen het paleis binnen en was de geestelijk leider van de boeddhisten verplicht te vluchten naar India. Na een periode van honderden jaren was de Dalai Lama verdreven uit dit heiligdom. Het is een paleiscomplex met heel veel historie die vooral belangrijk is voor de Boeddhisten.

Algemeen

Het Potala paleis ligt op de rode berg, de mar-po-ri. Deze berg ligt in Lhasa (Tibet) boven de voormalige hoofdstad van Tibet. Twee grote steile trappen van 150 meter leiden naar de ingang van het paleis. Tot aan 1959 zetelde hier de (14e) Dalai Lama. Toen de Chinezen het paleiscomplex binnenvielen moest hij vluchten en niet alleen zijn residentie, maar ook zijn land verlaten. Hij vluchtte naar Dharamsala in India.

Geschiedenis

Het Potala paleis behoort tot een van de heilige plaatsen van het Boeddhisme. Het was volgens overlevering de residentie van de “bodhisattva Avalokitesvare in het reine land van Dewachen”. Dit was de beschermgod van Tibet. De heersende Dalai Lama is de belichaming van de Avalokitesvara, net als de Paus dit is van de apostel Petrus. Dat is dus één hele grote reden waarom dit paleis zo belangrijk is voor Tibetanen, en Boeddhisten. Nadat de Chinezen bijna 50 jaar geleden binnenvielen, is het paleis verlaten. Het is tegenwoordig een museum.

De plek waar nu het Potala paleis staat heeft mogelijk in eerdere tijden het kleine paleis van koning Songsten Gampo gestaan. Dit was de zevende eeuwse stichter van Tibet. De eerste gedeelten van het paleis dateren vanuit 637, maar het duurde tot in de 17e eeuw totdat het paleis werd vergroot. De opdrachtgever was de 5e Dalai Lama, hij noemde het paleis het witte Paleis (Potrang Karpo), dit ligt aan de oostzijde van het complex.

Hij gaf ook opdracht voor het Rode Paleis (Potrang Marpo), maar dat werd pas afgebouwd na zijn dood. De dood van de Daila Lama werd geheimgehouden tot het Rode Paleis klaar was. Toen werd bekend gemaakt dat hij was overleden en werd hij begraven in dit nieuwe verblijf. Dit paleis ligt aan de westzijde en werd gebouwd als onderkomen voor het graf van de Dalai Lama.

In de 20e eeuw werd onder de 13e Dalai Lama het paleis opnieuw onder handen genomen. Het Rode Paleis onderging een renovatie, en kreeg er twee verdiepingen bij. Inmiddels was er in de stad Lhasa een zomerpaleis gebouwd, wat betekende dat het Potala (Winterpaleis) alleen nog in de winter gebruikt werd.

Ondanks alle belegeringen en het altijd aanwezige gevaar van brand en aardbeving is het complex nooit zwaar beschadigd. Het is ook altijd goed onderhouden.

Zowel het winterpaleis, als de zomerresidentie (Norbulingka) en de Jokhan tempel (ook in Lhasa) staan op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

De bouw

De buitenmuren lijken gewoon uit de berg op te rijzen en zijn gemaakt van grof gehakte stukken steen, gevoegd met leem. Qua bouwstijl verschilt dit paleiscomplex niet veel van de Tibetaanse boerenwoning, wat niet vreemd is; er zullen vele boeren gewerkt hebben aan de realisatie van dit project. De verdedigingstorens hebben, in tegenstelling tot de boerenhuizen, gebogen muren. De buitenmuren hellen zes tot negen graden naar binnen.

Het houtwerk en de binnenmuren zijn rijkelijk versierd met schilder- of snijwerk.

De Paleizen

Beide paleizen zijn gebouwd in de typische Indiase kloosterbouw, boven de zaal is een open binnenterras met balustrades. De binnenruimte bestaat uit kapellen, kloosterzalen en de heilige graven.

Het Rode Paleis

Op de bovenste etage bevinden zich de privé vertrekken van de Dalai Lama (hij wordt gezien als de geestelijke en politieke leider van Tibet). In het complex bevinden zich ook de grafstoepa’s van de reïncarnaties van de Dalai Lama tot nu toe. Er zijn acht Dalai Lama’s bijgezet in eigen graven, te beginnen bij de 5e Dalai Lama. Hij heeft de grootste en mooiste stoepa, het is 15 m hoog en versierd met 4000 kg goud, diamanten, turkooizen, koralen en parels. Een stoepa is een Boeddhistisch bouwwerk, waarin relieken van Boeddha te vinden zijn.

Andere gebouwen

Naast de beide paleizen bevat het paleizencomplex nog meer gebouwen, onder andere:

• De grote west hal
• De heilige kapel
• De Noordelijke kapel
• De Zuidelijke kapel
• De Oostelijke kapel
• De Westelijke kapel
• De eerste galerij
• De tweede galerij
• De derde galerij
• De graftombe van de 13e Dalai Lama

Leuk om te weten

• Het huidige paleis is 13 verdiepingen hoog
• Er zijn 999 vertrekken
• Beide paleizen hebben een rechthoekige zaal op de begane grond met naar binnen gerichte cellen
• In oost west richting is het paleis 350 meter lang
• In noord zuid richting is het paleis 300 meter lang
• Het gehele complex is ongeveer 117 meter hoog
• De gaten ontstaan door het graven naar leem tijdens de bouw, waren de basis voor de latere siervijvers