Begrippen en uitdrukkingen uit de Griekse Mythologie

De Griekse Mythologie kent vele mythen, sagen en andere verhalen. Uit deze verhalen zijn veel woorden, uitdrukkingen en begrippen gekomen, die wij nog steeds tegenkomen in ons hedendaagse taalgebruik. Enkele voorbeelden zijn muze, odyssee, achilleshiel en de doos van Pandora. En wat dacht je van het Oedipuscomplex?

Tantaluskwelling

Tantalus had het perfecte leven, maar dat is natuurlijk saai. Hij schotelde de Goden een gedood mens, zijn eigen zoon Pelops, voor. Geen van de Goden at het, behalve één Godin, Demeter. Tantalus werd gestraft door hem in de Onderwereld tot aan zijn kin in het water te zetten. Zodra hij probeerde te drinken, zakte het water echter weg. Boven zijn hoofd hing het heerlijkste fruit, dat hij echter nooit te pakken kreeg omdat het wegwaaide zodra hij zijn hand uitstak. De term "tantaluskwelling" wordt nog steeds gebruikt, er wordt iets mee aangegeven dat je ontzettend graag wilt, maar dat je nooit zult bereiken.

De doos van Pandora

De doos van Pandora was een doos die door Zeus werd gebruikt om stervelingen onheil te brengen, in de doos zat alle ongeluk en onheil dat je je maar kunt bedenken. Pandora was een, in opdracht van Zeus gecreëerde, vrouw, die alle goede dingen des levens bezat: intelligentie, schoonheid, talent en schitterende kleren. Ze kreeg echter ook de eigenschap Nieuwsgierigheid mee. Natuurlijk kwam de doos bij Pandora terecht, zij kon haar nieuwsgierigheid niet bedwingen. Na het openen van de doos braken epidemieën uit, en andere rampen teisterden de mensheid.

Sisyfusarbeid

Sisyfus (of Sisyphos) was de koning van Korinthe. Hij daagde de Goden uit, waarna de God van de Dood op hem afgestuurd werd. Hij misleidde deze God echter door hem op te sluiten. Uiteindelijk werd hij alsnog gepakt door de Goden, die hem de opdracht gaven een groot rotsblok een steile helling op te rollen. Echter als de steen op de top was, rolde hij weer naar beneden en moest Sisyfus opnieuw beginnen. De hedendaagse uitdrukking "sisyfusarbeid" verwijst dus naar een zware en zinloze arbeid.

De Achilleshiel

Achilles was een Griekse held die onsterfelijk was. Hij had echter één zwakke plek: zijn hiel. Hij werd dan ook gedood doordat er een pijl in zijn hiel werd geschoten. Een van onze lichaamsdelen is naar Achilles vernoemd: de Achillespees (de pees die in je hiel zit.) Toepasselijk, omdat als je deze pees scheurt of verrekt, je niet meer kunt lopen.

Een Oedipuscomplex

Het verhaal gaat dat Oedipus zijn vader vermoordde, zodat hij met zijn moeder kon trouwen. Een ongezonde seksuele relatie dus. Tegenwoordig betekent de term dan ook "de door seksualiteit bepaalde instinctieve erotische binding van het kind aan zijn ouders, waarbij met name de zoon zich aangetrokken voelt tot de moeder (en de vader als concurrent ziet)."
(naar Sigmund Freud)

Een Augiasstal

Een van de twaalf werken die de Griekse held Hercules/Herakles moest uitvoeren, was het schoonmaken van de stal van Augias. Deze stal was erg smerig (3000 runderen hadden er dertig jaar in gestaan zonder dat het ooit een keer werd schoongemaakt). Tegenwoordig wordt de term "een Augiasstal" nog steeds gebruikt om iets aan te duiden dat heel vies is.

Een Odyssee

De Odyssee is een gedicht over de Griekse held Odysseus. Het is het vervolg op de Ilias.

Een muze

De Muzen waren de Griekse godinnen van de kunsten en wetenschap. Er waren er negen van, hun vader was oppergod Zeus. De Muzen werden opgeroepen ter inspiratie. Tegenwoordig spreken veel kunstenaars, schilders en modeontwerpers bijvoorbeeld, van hun "muze." De muze is dan een bepaalde vrouw die hen, naar eigen zeggen, inspireert tot het maken van mooie kunst.

Een orakel

Een orakel was iemand die in contact stond met de Goden van de Grieken. Het orakel kon worden geraadpleegd, waarna hij/zij de "wil van de Goden" doorgaf. Het bekendste Orakel was het Orakel van Delphi. Orakel betekent zowel het proces van het communiceren met de Goden, als wel de plaats waar dit plaatsvind. De tegenwoordige term van orakel kan nog het best worden omschreven als "wonder."

Een hermafrodiet

Een hermafrodiet is een tweeslachtig wezen. In de Griekse Mythologie was Hermaphroditus de zoon van Hermes en Aphrodite. Hij werd tweeslachtig doordat hij de liefde bedreef met een waternimf, zij drukte hem zo stevig tegen zich aan dat hun lichamen versmolten.

Naast bovenstaande termen zijn er ook diverse sterren, manen en planeten vernoemd naar namen uit de Griekse Mythologie.