Wladyzlaw Szpilman

Het verhaal van “The Pianist” is het ongelooflijke waargebeurde verhaal, dat verteld hoe een jonge joodse man probeert te overleven tijdens de Tweede Wereldoorlog in Warschau.

Zijn leven voor de oorlog

Wladyzlaw Szpilman werd in 1911 geboren in Sosnowiec te Polen. Hij leerde al jong piano spelen bij Josef Smidowicz en Alexander Michalowski die zelf studenten waren van Frans Liszt. Op twintigjarige leeftijd in 1931 ruilde hij Polen in voor Berlijn waar hij verder ging studeren aan de muziekacademie onder leiding van Leonid Kreutzer en aan de kunstacademie onder leiding van Arthur Schnabel en Franz Schreker. Tijdens deze jaren componeerde Wladyzlaw Szpilman een vioolconcert of “concerto for violin”, “Zycle maszyn” verschillende stukken voor piano en orkesten en populaire liedjes. Al die items maakten heb beroemd in Polen. Op zijn zevenentwintigste had hij zichzelf opgewerkt tot Polen’s meest succesvolle en belovende componist en pianospeler toen het land werd aangevallen door de Nazis.

In 1935 ging Wladyzlaw Szpilman in dienst bij de Poolse staatsradiozender in Warschau. Szpilman speelde live op de piano Nocturne in C# Minor van Chopin toen de Luftwaffe het radiostation begon te bombarderen op 23 september 1939.

Zijn leven tijdens de oorlog

Als joodse familie, werd de familie Szpilman, zijn ouders, zijn broer Hendryk en zussen Halina en Regina. Samen met andere Poolse joden werden ze gedwongen om hun woning te verlaten en te verhuizen naar de joodse getto in Warschau. Daar speelde Szpilman in verschillende bars en restaurants voor zwarte handelaars en collaborateurs.

Toen op 16 augustus 1942 de familie Szpilman eruit gepikt werd om gedeporteerd te worden naar een vernietigingskamp, was het de joodse collaborateur Itzak Heller die Wladyzlaw Szpilman hielp ontsnappen aan de trein des doods. De rest van de familie Szpilman zat wel aan boord van de trein. Zo bleef hij alleen achter in Warschau. Hij werd geholpen door een ad hoc netwerk, verzetsstrijders en zeer verrassend door een de Duitse officier Kapitein Wilm Hosenfeld en wist op die manier toch nog de oorlog te overleven.

Zijn leven na de oorlog

Nadat Warschau werd bevrijd in januari 1945 begon Wladyzlaw Szpilman direct zijn herinneringen op te schrijven die Dood van een stad heten. Het boek dat aantoonde in welke gruwel en gewelddadige omstandigheden alles was verlopen verscheen in 1946 in Polen maar werd verboden door het communisme. Ook de Poolse staatszender werd terug heropend en Szpilman startte de eerste uitzending met Nocturne in C# Minor van Chopin dat zes jaar eerder zo geweldvol was onderbroken. Hij bouwde ook zijn carrière als pianist verder uit door concerten te geven in heel Europa en de Verenigde Staten. Hij trad wereldwijd op in een pianoduet met Bronislav Gimpel, waarmee hij ook het Warschau Piano Quintet vormde. Ook hervatte hij zijn componeeractiviteiten, veel van zijn meer dan driehonderd gecomponeerde stukken werden populair in de Poolse cultuur. De liedjes die hij schreef voor kinderen in de jaren vijftig leverden hem in 1955 een prijs van de Pools Composers Union op. Later gebruikte hij zijn componeer talent voor ballet en maakte hij klassieke stukken voor een jonger publiek. In 1961 won hij de prijs van het Internationaal Festival van Liedjes in Sopot voor de Unie van Populaire Liedjesschrijvers in Polen en in 1964 werd hij gekozen gekozen als lid voor de Poolse Academie van Componisten. Hij stopte met het geven van pianoconcerten in 1986, hij bleef in Warschau voor de rest van zijn leven.

Het heruitgeven van zijn boek en de verfilming

In 1999 was het Andrezj, de zoon van Wladyzlaw die er voor zorgde dat het boek werd uitgegeven in Duitsland. In deze nieuwe uitgave zaten er ook componenten van het dagboek van Kapitein Wilm Hosenfeld die in 1952 stierf in een Russisch werkkamp. Het antwoord op het boek leidde tot een wereldwijde vertaling. Het ongewone waargebeurde overlevingsverhaal van één man in Warschau maakte dat dit boek ook werd verfilmd door Roman Polanski , die Wladyzlaw Szpilman al een paar keer had ontmoet jaren eerder. Bij hun derde ontmoeting begin 2000 maakte Szpilman duidelijk aan Polanski dat het hem een plezier zou doen om het verhaal te laten verfilmen door een mede-overlever uit de gruwel van weleer.

Wladyzlaw Szpilman stierf op 6 juli 2000, op 88 jarige leeftijd een paar maanden voor de verfilming van “The Pianist” begon. Hij liet hierbij zijn vrouw Halina en twee zoons Krysztof en Andrezj achter.