Koude Oorlog: een samenvatting op jaartallen
Dit artikel behandelt de belangrijkste jaartallen en gebeurtenissen van de Koude Oorlog, gerangschikt op chronologische volgorde. Het onderstaande overzicht kan daarmee als beknopte samenvatting worden beschouwd van de lange, 'koude' spanningen tussen het kapitalistische blok, geleid door de Verenigde Staten (VS), en het communistische blok, aangevoerd door de Sovjet-Unie (SU, USSR). Van de BRD, DDR en NAVO via de Cubacrisis en Vietnamoorlog naar Gorbatsjov en de Val van de Muur: lees het hier!1945
Conferenties van Jalta en Potsdam tussen de grote geallieerde partijen (Groot-Brittannië, Verenigde Staten, Sovjet-Unie) van de Tweede Wereldoorlog. Spanningen over de toekomst van Europa vormen een opmaat voor de Koude Oorlog1946
'Long Telegram' van Amerikaans diplomaat George Kennan: Kennan wantrouwt Stalin en bepleit een 'containment'-politiekOok: Fulton-rede van Winston Churchill, over de gevaren van een 'iron curtain' (ijzeren gordijn) in Europa
1947
'containment'-speech van Amerikaans president Truman: begin Koude Oorlog1948
blokkade van Berlijn door de Sovjet-Unie, als reactie op de invoering van de D-Mark in West-BerlijnOok: breuk Joegoslavië (premier: Tito, vanaf 1954 ook president) met Sovjet-Unie
1949
oprichting westers bondgenootschap NAVOOok: einde blokkade van Berlijn
Ook: splitsing Duitsland in twee delen, door oprichting BRD (West-Duitsland) en DDR (Oost-Duitsland)
Ook: China wordt definitief communistisch. Vlucht Chiang Kai-shek naar Taiwan
Ook: de Sovjet-Unie verkrijgt de atoombom
1950
begin Koreaanse oorlog (tot 1953). Ambitieuze Noord-Koreaanse leider Kim Il-Sung weet zich gesteund door Sovjet-Unie, VS reageert op noordelijke expansie ten koste van Zuid-Vietnam. Ook China mengt zich in dit conflict, waarop de Amerikaanse generaal Douglas McArthur zelfs het gebruik van een nucleaire bom overweegt1953
dood Stalin, Chroesjtsjov uiteindelijk opvolgerOok: hoogtepunt heksenjacht in de VS op communisten, onder leiding van senator Joseph McCarthy
1955
oprichting Warschaupact (communistische staten)1956
Chroesjtsjov neemt afstand van persoonsverheerlijking Stalin in zijn 'destalinisatierede'Ook: Hongaarse Opstand, Sovjet-Unie onderdrukt deze. VS besluit niet in te grijpen
1957
lancering van de Spoetnik door de Sovjet-Unie1959
communistisch leider Fidel Castro aan de macht in Cuba1960
'breuk' tussen de Sovjet-Unie en China1961
Varkensbaai-incident: door CIA opgeleide Cubaanse ballingen voeren een mislukte invasie van Cuba uitOok: bouw van de Berlijnse Muur. Leiders DDR (Ulbricht) en Sovjet-Unie (Chroesjtsjov) willen vluchtpogingen naar het westen een halt toeroepen
Ook: rus Joeri Gagarin eerste mens in de ruimte
1962
Cubacrisis, Cubaanse rakettencrisis: een atoomoorlog tussen de Verenigde Staten (Kennedy) en de Sovjet-Unie (Chroesjtsjov) wordt op het laatste moment voorkomen1963
Kennedy's spreekt de woorden "ich bin ein Berliner" in BerlijnOok: ondertekening van de Nuclear Test Ban Treaty, gaandeweg meer onstpanning tussen oost en west ("Détente")
1966
begin Culturele Revolutie in China, onder partijleider Mao Zedong1968
Praagse Lente in Tsjecho-Slowakije, interventie Sovjet-Unie als reactie. Vs grijpt wederom niet in1969
'Ostpolitik' van de West-Duitse kanselier Willy BrandOok: hoogtepunt Vietnamoorlog, meer dan een half miljoen Amerikaanse soldaten bevinden zich in Vietnam
Ook: maanlanding, Amerikaan Neil Armstrong eerste man op de maan
1972
Amerikaanse president Nixon reist naar Peking en Moskou. Ondertekening SALT I-verdragen over beperking wapens VS en SU1975
Akkoorden van Helsinki, politiek-georgrafische status quo erkend1979
Brezjnev (SU) en Carter (VS) sluiten het SALT II-verdragOok: einde periode van ontspanning door inval Sovjet-Unie in Afghanistan
1981
kritische vakbeweging 'Solidariteit' (aanvoerder: Lech Walesa) wordt in Polen gelegaliseerd1982
begin van de Strategic Arms Reduction Talks (START)1983
550.000 mensen demonstreren in Den Haag tegen de plaatsing van nieuwe kernwapens1985
Michail Gorbatsjov wordt secretaris-generaal in de Sovjet-Unie. Gorbatsjov zou thema's als glasnost (openheid) en perestrojka (hervorming) propageren1987
Amerikaanse president Reagan spreekt in Berlijn de woorden "Mr. Gorbachev, tear down this wall!"1989
Val van de Berlijnse MuurOok: val van meerdere communistische regeringen. Executie van dictator Nicolae Ceauşescu in Roemenië. In Tsjechoslowakije wordt Vaclav Havel tot president gekozen
1990
hereniging van Duitsland, dat ook als geheel NAVO-lid wordt1991
macht Boris Jeltsin groeit ten koste van Gorbatsjov. Uiteindelijk opheffing van de Sovjet-UnieOok: opheffing Warschaupact
