Rosa Parks, Activiste voor Burgerrechten

Rosa Parks was de moeder van de burgerrechtenbeweging in de Verenigde Staten. Zij weigerde op te staan voor een blanke in een bus en zette daarmee een proces in gang waardoor de zwarte Amerikanen eindelijk gelijke rechten zouden krijgen. Met recht een vrouw met grote invloed.

Jeugd in de Deep South

Rosa Parks werd geboren als Rosa McCauley in Tuskegee, Alabama op 4 februarie 1913. Een aantal jaren later verhuisde moeder, broer en Rosa naar Montgomery, Alabama. Rosa’s moeder Leona McCauley was onderwijzeres en stimuleerde haar dochter om te studeren en alle kansen te grijpen die ze kreeg, al waren er dat misschien weinig. Op haar elfde ging ze naar de privéschool Montgomery Industrial School for Girls, die was gesticht door ruimdenkende mensen uit het noorden. Hier leerde Rosa om een gevoel van eigenwaarde te ontwikkelen, geen vanzelfsprekendheid voor een zwart meisje in het Diepe Zuiden van de Verenigde Staten in de jaren veertig en vijftig. Hierna ging ze naar de Alabama State Teacher's College High School, ze wilde graag onderwijzeres worden, maar studeerde nooit af. Eerst werd haar oma ziek en overleed vervolgens. Hierna werd haar moeder ziek en was Rosa gedwongen om voor het huishouden en haar moeder te zorgen. Haar broer Sylvester zorgde voor inkomen.

NAACP

In 1932 trouwde Rosa met Raymond Parks en twee jaar later haalde Rosa haar high schooldiploma. Raymond zelf was nauwelijks opgeleid, maar zijn moeder had hem geholpen zichzelf te onderwijzen. Raymond stimuleerde Rosa om te studeren. Het echtpaar was lid van de NAACP (National Association for the Advancement of Colored People) en zeer actief. Hun werk kreeg echter weinig bekendheid.

Het bus-incident

Op 1 december 1955 vond het incident plaats wat de Verenigde Staten voorgoed zou veranderen. Zoals elke dag nam Rosa de bus naar huis van haar werk. De bussen waren gesegregeerd en Rosa nam plaats in het gedeelte voor zwarten. Toen de bus echter zeer vol zat vroeg de buschauffeur haar om op te staan voor een blanke. Dit was haar al vele malen eerder overkomen. Nu weigerde ze echter en werd gearresteerd voor het breken van een segregatiewet en ze kreeg een boete.Later zou Rosa vertellen dat ze opgroeide met angst. Angst als ze ’s nachts leden van de KuKluxKlan te keer hoorde gaan, angst dat haar huis in vlammen op zou gaan. Dit zou ze als een van de redenen geven voor haar moedige actie later.

Rosa besloot, in overleg met haar man en mensen van de NAACP om het incident tot een proefproces te laten komen. Dit was geen makkelijke beslissing, want Rosa wist dat ze door blanke autoriteiten vervolgd zou worden. Ze werd onmiddelijk ontslagen op haar werk als naaister.

Martin Luther King en de Moeder van de Burgerrechtenbeweging

Martin Luther King, op dat moment een onbekende, jonge dominee besloot om zich in te zetten voor Rosa en de NAACP en hij organiseerde protesten tegen de bus-segregatie. Meer dan een jaar lang weigerde de zwarte bevolking van Montgomery om de bus te nemen zolang daar sprake was van segregatie. King werd gearresteerd, zijn huis werd in brand gestoken, andere mensen werden bedreigd en lastig gevallen, maar de bevolking hield vol. Op 20 december 1956 ging het busbedrijf door de knieën, gedwongen door sterk teruglopende inkomsten en een beslissing van het Hoge Gerechtshof. Na deze succesvolle actie werd Rosa bekend als de Moeder van de Burgerrechtenbeweging.

Leven na het incident

Ondanks haar succes werd het leven Rosa nu totaal onmogelijk gemaakt in Montgomery door racisten. Samen met haar man besloot ze naar Detroit te verhuizen. Ze werd de speciale assistent van het Democratische congreslid John Conyers. The Southern Christian Leadership Council riep een jaarlijkse Rosa Parks Freedom Award in het leven. Ze bleef zich inzetten voor de NAACP en richtte in 1987 de Rosa and Raymond Parks Institute for Self-Development op, waarbij jongeren geleerd werd over burgerrechten. In 1992 verscheen haar autobiografiet: Rosa Parks: My Story. In 1996 viel haar de grootste eer ten deel die een Amerikaanse burger kan krijgen, president Clinton reikte haar de Presidential Medal of Freedom uit. In 1999 ontving ze de Congressional Gold Medal. Rosa stierf op 24 october 2005 in Detroit op 92-jarige leeftijd. Als eerste vrouw in de Amerikaanse geschiedenis en tweede zwarte Amerikaan in de geschiedenis werd haar kist in het Capitool gezet, waar mensen haar een laatste eer konden bewijzen. Normaal een eer die alleen presidenten ten deel valt.