Wie is de kerstman?

Het is raar maar waar, wij Nederlanders zijn verantwoordelijk voor het ontstaan van de kerstman. Waar wij nog gewoon Sinterklaas vieren, is de man uit Mira in de rest van de wereld getransformeerd tot de kerstman afkomstig van de Noordpool. Hoe is dat zo gekomen en waarom blijven wij in Nederland dan toch vasthouden aan onze eigen Goed Heilig man?

Waarom vieren we Sinterklaas op vijf december?

De Sinterklaasviering bestaat al meer dan 700 jaar. In de vijftiende eeuw konden de armen hun schoen zetten in de kerk. Rijke plaatsgenoten vulden deze schoenen dan. Dit werd traditioneel gevierd op zes december, de sterfdatum van de bisschop van Mira. Vanaf de zestiende eeuw wordt Sinterklaas ook in de huiskamers gevierd. 's Morgens vonden de kinderen dan iets lekkers in hun schoen. Pas na de Tweede Wereld ontstond het idee om pakjesavond te gaan vieren. Dit werd een gezellige avond is huiselijke kring op Sinterklaasavond. De avond voor de werkelijke katholieke gedenkdag van de heilige Nicolaas. Vijf december dus. In België heeft deze verschuiving naar een dag eerder niet plaatsgevonden. Daar wordt Sinterklaas nog altijd gevierd op de oorspronkelijke datum, zes december.

Sinterklaas en de zeelieden

Wanneer we Sinterklaas vieren herdenken we de sterfdag van de bisschop van Mira. Sinterklaas werd in Nederland ook de beschermheilige van de zeelieden. Vooral in vissersgezinnen en in gezinnen van zeelieden werd Sinterklaas daardoor uitbundig gevierd. Helaas waren de meeste zeevarenden op zee op zes december. Zo kregen veel Nederlandse gezinnen de gewoonte om Sinterklaas in de kerstperiode te vieren. Tijdens kerst waren vrijwel alle zeelieden en vissers aan wal zodat ze samen met hun gezin kerstfeest en vaak ook gelijk Sinterklaas konden vieren. De Amerikaanse Santa Claus en kerst zijn door deze gewoonte van Nederlandse visser families aan elkaar gekoppeld.

Nederlanders in Amerika

In de negentiende eeuw namen Nederlandse emigranten de Sinterklaastraditie mee naar Amerika. De naam Sinterklaas werd daar verbasterd tot Santa Claus. Bovendien was Sinterklaas reeds bekend in Amerika en werd het feest hierdoor herkend en makkelijk overgenomen. Al in 1626 maakten Nederlanders hun Sinterklaas tot beschermheilige van de stad Nieuw Amsterdam. Ze bouwden daar de Sint Nicolaas kapel. In 1664 moesten ze Nieuw Amsterdam helaas afstaan aan de Engelsen. Wel bedongen ze bij de capitulatie dat de religieuze rechten van de burgers gerespecteerd werden. Sinterklaas staat zelfs opgenomen in de statuten van de capitulatie. Toch ontstond er verwarring. Sinterklaas werd door de Nederlanders traditiegetrouw op zes december gevierd. Zes december volgens de Gregoriaanse kalender. De Engelsen die uiteindelijk de touwtjes in handen hadden hielden de Juliaanse kalender aan. Hierdoor ontstond verwarring over de datum. Een tijd lang is Sinterklaas hierdoor in New York gevierd op 19 december.

De transformatie Sinterklaas tot kerstman

Onder invloed van de immigranten in de negentiende eeuw werd de oude New Yorkse traditie weer nieuw leven ingeblazen. Mensen werden nieuwsgierig naar de oorspronkelijke viering van Sinterklaas in New York. Dit werd uitgezocht door de auteur Washington Irving (1783-1859). Hij schreef het boek “Knickerbocker's History of New York. Dit boek ging over de Nederlanders die Nieuw Amsterdam stichtte en Saint Nicholas kwam veel voor in dit boek. Hij beschreef Saint Nicholas als een mollige, vriendelijke, oude elf met een witte pijp en rood gewaad. Deze beschrijving van Saint Nicholas werd al snel overgenomen in verhalen en gedichten zoals in het anonieme gedicht “A Visit From Saint Nicholas”.
Voor de naam Santa Claus was de illustrator Thomas Nast uiteindelijk verantwoordelijk. Saint Nicholas was voor de Amerikanen lastig uit te spreken en in de kerstuitgaven van de Weekly Magazine Harper gebruikte hij vanaf 1863 de naam Santa Claus.

De kerstman en Coca-Cola

De uiteindelijke kerstman zoals we hem tegenwoordig kennen hebben we te danken aan Coca Cola. Zij wilden Coca-Cola ook in de winter goed kunnen verkopen en daarom gebruikten ze de kerstman tussen 1931 en 1964 veelvuldig in hun advertenties. Het uiterlijk van de kerstman uit hun commercials is de hele wereld over gegaan en ook door een groot deel van de wereld overgenomen.

Onze sinterklaas

Sinds 2013 is Sinterklaas is diskrediet. Deze man zou staan voor het slavenverleden met zijn zwarte knechten. Zwarte piet heeft Sinterklaas niet altijd vergezeld. Zijn verschijning dateert uit de negentiende eeuw en is afkomstig uit de prentenboekjes van onderwijzer Jan Schenkman. Voorlopig worstelt Nederland nog met zijn verschijning. Wat moet er gebeuren met deze grappige knecht van sinterklaas? Veel Nederlanders verzetten zich tegen het idee dat dit laatste groots gevierde Nederlandse volksfeest veranderingen moet gaan, vanwege de angst dat het feest hierdoor gaat verdwijnen.