Zelf sinterklaasgedichten maken

Op het moment dat pepernoten in de winkels verschijnen, zien wij Sints boot op de golven deinen. Met tal van cadeaus in het vooruitzicht, ben ik naarstig op zoek naar tips voor het schrijven van mijn gedicht. Het schrijven van gedichten kan een ergerlijke bezigheid zijn. Soms zit je uren lang met een pen in de hand naar een leeg vel papier te staren, in de hoop dat er op magische wijze een gedicht verschijnt. Dit zou niet de bedoeling van het gedichtschrijven moeten zijn, toch?! Nee, inderdaad niet. Het schrijven van gedichten is leuk en zelfs zeer verslavend, zolang je maar de volgende tips in acht neemt!

Kies een onderwerp

De meeste mensen verdrinken in het gedichtschrijven omdat zij geen keuze (kunnen) maken voor een onderwerp. Dit terwijl een gedicht juist vorm en emotie krijgt als er een onderwerp wordt uitgediept. Kies daarom altijd één onderwerp voor een gedicht. Ter inspiratie staat hieronder een korte opsomming van onderwerpen die men kan kiezen:

• Inspelen op speciale gebeurtenis. Denk aan een geboorte, (nieuwe) liefde, baan, verhuizing, etc.
• Inspelen op een stomme of beschamende gebeurtenis. Denk aan een blessure, ongeluk, pech, verloren wedstrijd, etc.
• Inspelen op een hobby of interesse. Denk aan een favoriete (voetbal)club, sport, computergames, films/tv-serieus, etc.
• De draak steken met een bepaalde (karakter)eigenschap. Denk aan jaloezie, ongeduld, onhandig, luiheid, leeftijd, etc.
• De loftrompet spelen over een bepaald kenmerk of eigenschap. Denk aan een nieuw kapsel, leeftijd, kleding, zorgzaamheid, eerlijkheid, etc.

Eerst verzamelen, dan pas schrijven

Wie meteen met het gedicht begint, zal veel woorden en papier verspillen. Begin nadat je een onderwerp heb bepaald eerst met het verzamelen van tekst. Probeer hierbij alles op te schrijven wat in jouw gedachten opkomt. Het maakt in deze fase niet uit of het kant en klare zinnen, of slechts steekwoorden zijn. Als het lastig is om goede teksten te bedenken, probeer dan eens de volgende vragen te beantwoorden:

• Wat is het karakter van hem/haar?
• Wat vindt hij/zij belangrijk in het leven?
• Wat maakt hem/haar tot wie hij/zij is? (Uiterlijk en/of innerlijk)
• Wat doet hij/zij in het dagelijks leven? En op welke wijze doet hij/zij dat?
• Wat doet hij/zij in haar vrije tijd? En op welke wijze doet hij/zij dat?
• Wat is de ultieme droom van hem/haar?
• Waarom is hij/zij in jouw leven?
• Waarom schrijf je dit gedicht?
• Welke boodschap wil je overbrengen?

Soms wilt het gewoon niet. Schroom dan niet om het internet op te gaan en diverse gedichten te bekijken. Dit werkt altijd goed voor de inspiratie en heeft ook een gevaarlijk nadeel. Als je eenmaal een leuk gedicht gevonden heb, dan is de kans aanwezig dat je dat specifieke gedicht te veel wil imiteren. Uiteraard is het niet verboden, maar de ware gedachte achter een gedicht is dat het uniek en persoonlijk is.

Maak het persoonlijk

Een gedicht wordt pas echt bijzonder, als het ook een uniek gedicht is. Neem dus niet zomaar klakkeloos bestaande gedichten over. Probeer er een persoonlijk tintje aan te geven. Dit kan je doen door er specifieke elementen van het karakter, uiterlijk of het leven van de persoon er in te verwerken.

Gebruik sfeerwoorden

Een zin krijgt pas emotie bij het gebruik van sfeerwoorden. Sfeerwoorden zijn meestal bijvoeglijke naamwoorden die men met gemak zou kunnen weglaten in de zin. Bij gedichten zijn het echter deze woorden die het gedicht vormgeven. Ter illustratie de volgende twee gedichten, waarvan er één rijkelijk gevuld is met sfeerwoorden:

Als mijn blik mij naar jou buik toe leidt
Zie ik daar zowaar een ondeugendheid
Vorig jaar beloofde jij niet meer stout zijn, maar juist zoet
Mijn regels zeggen daarom dat jij de zak in moet
Doch schik ik mij in de naderende blijdschap
En vergeef ik je deze misstap

Als mijn verwonderde blik mij naar jou rondgevormde buik toe leidt
Zie ik daar zowaar een volwassen ondeugendheid
Vorig jaar beloofde jij hartstochtelijk niet meer stout zijn, maar suikerzoet
Mijn regels van oudsher gebieden mij daarom dat jij de jutezak in moet
Doch schik ik mij in de naderende verwachtingsvolle blijdschap
En vergeef ik je met liefde deze ondeugende misstap

Rijmen is leuk, maar niet verplicht

Een rijmend gedicht klinkt goed in de oren, maar de meeste gedichten zijn daardoor inhoudelijk minder sterk. Als de boodschap belangrijker is dan de vorm, schroom dan niet om het hele idee van rijmen over boord te gooien. Met Sinterklaas gaat het echter vaker om de vorm dan om de boodschap. Daarom een korte introductie met de rijmschema’s:

Rijmschema’s

Het rijmschema is de schematische weergave van de eindrijmen in een gedicht. Men noemt de eerste rijmklank a, de tweede b enz. Men komt zo tot de volgende rijmschema's:

• slagrijm = a a a a
• gepaard rijm = a a b b c c
• gekruist rijm = a b a b
• omarmend rijm = a b b a
• verspringend rijm = a b c a b c
• oosters of perzisch kwatrijn = a a b a
• limerick = a a b b a
• kwintijn = a b a a b
• sonnet = a b b a - a b b a - c d c - d c d

Rijmwoorden

Het kiezen van de juiste rijmwoorden kan soms zeer lastig zijn. Mijn tip is om niet te vasthoudend te zijn met een bepaald woord. Probeer het woord, of zelfs de gehele zin, in andere woorden te omschrijven. Dit levert vaak een ander eindwoord op, dat wellicht beter te rijmen valt. Mocht het echt niet lukken om een goed rijmwoord te zoeken? Dan zijn er op het internet tal van zoekmachines te vinden die rijmwoorden genereren.

Presentatie

De presentatie van een gedicht is net zo belangrijk als de inhoud. Schrijf een gedicht daarom altijd met de hand! Schrijf het gedicht niet op gestreept of geruit papier. Gebruik altijd blanco papier of wees eens creatief door het gedicht op een schilderij, stuk hout of t-shirt te schrijven. Eenmaal geschreven kan men het gedicht op diverse manieren verpakken. Laat ook hier je creativiteit op los.