Weetjes over de maand augustus: komkommertijd en oogstmaand

In augustus, vroeger Sextilis, gebeurt er niet veel. In de media spreekt men wel eens van de komkommertijd. Toch gebeuren er in augustus zeer belangrijke zaken, het is namelijk de oogstmaand bij uitstek. In die maand kan er bijvoorbeeld veel jam gemaakt worden met de fruitoverschotten. Ook worden er heel wat traditionele feesten gevierd. De Rubensmarkt in Antwerpen, de hevige strijd tussen Brussel en Leuven om de meiboom en de Sneekweek in Nederland zijn maar enkele voorbeelden. In Japan herdenkt men in augustus de aanvallen op Hiroshima en op Nagasaki.

Augustus

De maand augustus heette niet altijd augustus. Vroeger heette ze Sextilis, wat zesde maand betekent. De naam augustus komt van de princeps Gaius Iulius Caesar Octavianus, beter bekend als Keizer Augustus. Omdat deze jaloers was op Iulius Caesar met zijn maand juli, wou hij ook zijn eigen maand. Augustus is de achtste maand van de Gregoriaanse kalender. Deze maand wordt ook wel oogstmaand genoemd. In het westelijk halfrond wordt in augustus overal geoogst. Van het vele fruit dat geoogst wordt, kan lekkere confituur worden gemaakt, in vele gezinnen een traditionele bezigheid tijdens de maand augustus.

Komkommertijd

Voor kranten en andere media is augustus de komkommertijd. Het woord werd in het Nederlands taalgebied voor de eerste maal gebruikt in 1787. Het duidt op een periode met weinig nieuws en weinig handelsactiviteiten. Politici zijn met verlof en dus valt er op dit vlak heel weinig te schrijven. De grote sportevenementen zoals wielrennen, tennis en WK of EK voetbal zijn gedaan. Mensen zijn met vakantie. Kranten beginnen plots te schrijven over onbenullige ongevallen of inbraken. Of beginnen over gespotte vreemde wezens te berichten. Men spreekt over komkommertijd omdat het vroeger in de maand augustus was dat de komkommers werden geoogst.

15 augustus: Moederdag

In Antwerpen wordt op 15 augustus, de dag van Maria-Ten-hemelopneming, Moederdag gevierd. Op deze dag wordt trouwens ook de Rubensmarkt in Antwerpen gehouden. Verkopers dragen voor de gelegenheid kleding uit Rubens tijd.

Speciale evenementen in augustus

Niet alleen in Antwerpen, ook elders in de wereld wordt er heel wat gevierd in augustus.

• 6 augustus: in Japan wordt ieder jaar een herdenkingsceremonie gehouden voor de bom die op deze dag op Hiroshima viel. De vredesceremonie begint stipt om 8 u 15 (1 u 15 onze tijd), het exacte tijdstip waarop de bom viel. Tijdens de traditionele shinto ceremonie wordt een moment stilte gehouden, alleen doorbroken door het luiden van een bronzen klok. Twee dagen later wordt dezelfde ceremonie in Nagasaki gehouden. Ook daar viel een Amerikaanse bom.
• begin augustus: in Nederland wordt de Sneekweek gehouden, een zeilevenement op het Snekermeer met heel wat randactiviteiten in Sneek zelf. De Sneekweek is het grootste evenement op de binnenwateren van Europa.
• 12 augustus is de Internationale Dag van de Jeugd (UNESCO)
• 13 augustus is het de dag van de linkshandigen
• 15 augustus: in katholieke landen wordt Maria-Ten-Hemelopneming gevierd en in vele landen is deze dag een officiële feestdag. Vijftien augustus wordt ook wel halfoogst genoemd.
• 23 augustus is de Internationale Dag ter herinnering aan de slavenhandel en de afschaffing er van (UNESCO). Er wordt aandacht besteed aan zowel de traditionele slavenhandel als aan de moderne, hedendaagse slavenhandel.

Meiboom

Strijd tussen Leuven en Brussel

Op 9 augustus barst in België een hevige strijd los tussen Brussel en Leuven. Geen nood! Het gaat hier om een vredelievende strijd om een meiboom. Zowel Leuven als Brussel zetten op deze dag een meiboom op en elk jaar opnieuw willen beide steden de eerste zijn om hun meiboom recht te krijgen. De traditie gaat terug tot in de middeleeuwen. Twaalfde, dertiende of veertiende eeuw, een exacte datum is moeilijk te bepalen omdat er verschillende theorieën zijn over het ontstaan van de traditie. Algemeen wordt aanvaard dat Brussel zijn eerste meiboom (of meyboom) plantte in 1213, maar de grote viering voor de 700ste keer vond dan toch plaats in 2008.

Hoofdstad van het Hertogdom Brabant

Volgens een van de theorieën bevochten Leuven en Brussel elkaar om de hoofdstad van het hertogdom Brabant te worden. Brussel won uiteindelijk en deze overwinning herdenken ze jaarlijks door een meiboom te planten. Zeker is dat de Brusselaars hun meiboom op 9 augustus, de vooravond van Sint-Laurens, moeten planten voor 17 uur op de hoek van de Broekstraat en de Zandstraat. Is dit niet het geval, dan winnen de Leuvenaars en mogen zij hun meiboom zetten.

Unesco erfgoed

Tijdens deze ludieke activiteit wordt de meiboom gedragen door de boomdragers en beschermd door de gardevils. De stoet legt een vooraf vastgelegde weg af. Soms gebeurt het dat de Leuvenaars proberen de Brusselse meiboom te komen stelen of omgekeerd. De folkloristische, Brusselse traditie werd trouwens door de Unesco erkend als erfgoed.

Met Sint-Juttemis

De uitdrukking "Met Sint-Juttemis" betekent "nooit". Toch bestaat Jutte wel degelijk, want het is een variant van Judith en deze heilige heeft wel degelijk haar naamdag op 17 augustus. De juiste uitdrukking is echter "Met Sint-Juttemis als de kalveren op het ijs dansen". En dan betekent het inderdaad nooit, want kalveren kunnen niet dansen en op Sint-Judith ligt er geen ijs. In het Duits zegt men Sankt-Nimmerlein en in het Frans spreekt men van à la Saint Glinglin, wat beide wel fictieve heiligendagen zijn.

Tax Liberation Day

Met deze term duidt men de dag aan waarop werknemers voor eigen zak beginnen te werken. Al de dagen voor Tax Liberation Day werkt men voor de staat. Aangezien de belastingen alsmaar hoger worden, schuift deze dag steeds maar op en valt hij nu reeds eind juli, begin augustus voor België, die daarmee een van de hekkensluiter van Europa is. Tax Liberation Day is dus verschillend in alle landen. De winnaars van Tax Liberation Day zijn elk jaar weer Cyprus, Ierland en Malta. Zij genieten reeds van hun loon in maart en april.