Kerstplant aller tijden: de kerstboom

De kerstboom is de meest verkochte plant tijdens de kerstperiode. Van woonkamers tot marktpleinen, je komt hem overal tegen. Grote kerstbomen, kleine kerstbomen, neppe kerstbomen, houten designkerstbomen, kerstbomen waar de verlichting ingebouwd zit... Keuze te over!

Wat is een kerstboom?

De kerstboom is een naaldboom die rond Kerstmis in huis gehaald wordt. Hij wordt dan versierd met ballen en figuurtjes, slingers, lampjes en eventueel een piek.

De oorsprong

De kerstboom staat naast vruchtbaarheid ook symbool voor de wedergeboorte van het licht. We spreken dan over de kerstboom als spar, niet als dennenboom. De symboliek van de kerstboom gaat minstens terug tot Oud-Romeinse feest Saturnia. Tijdens dit feest wordt de dood van het afgelopen jaar en de geboorte van het nieuwe jaar gevierd met decoraties van groenblijvende planten. In Noord-Europa hadden de Germanen en de Kelten rituelen rond midwinter waarbij lichtjes in naaldbomen werden gehangen. Deze bomen werden dan omringd met offers. De bollen, sterren en halve manen die zij in de naaldbomen ophingen hadden een kosmische betekenis.
In de 19de eeuw werd kerstboom door Duitse immigranten geïntroduceerd in Nederland. Daar versierden christenen hun huizen al sinds de 16de eeuw met deze boom.

De kerstboom en het christendom

De Rooms-katholieke kerk heeft de kerstboom vanwege de heidense wortels lange tijd geweerd. De kerstboom heeft ook helemaal niets met het christelijke kerstfeest te maken. Sinds 1982 staat in het Vaticaan een kerstboom. De katholieken gaven aanvankelijk de voorkeur aan een kerststal dan aan een kerstboom. Dankzij het Réveil won de kerstboom aan populariteit. Protestanten weerden de kerststal vanwege hun beeldenverbod. De kerstboom had bij hun daarom meer succes. De Katholieke kerk heeft haar eigen betekenis gegeven aan de boom. De driehoekige vorm zou de heilige drie-eenheid (de Vader, de Zoon en de Heilige Geest) vertegenwoordigen.

Kerstboomverkoop

De kerstboom werd vroeger via straathandel verkocht. Tegenwoordig kopen veel mensen hun exemplaar ook in grootwinkelbedrijven, tuincentra en zelfs via het internet. Men heeft steeds minder tijd om een kerstboom op straat te kopen. Het is daarom wel handig als je hem samen met je dagelijkse boodschappen ergens kunt kopen. De concurrentie in de kerstbomenverkoop wordt steeds groter. De bomen worden tegen de laagste prijzen aangeboden om mensen aan te trekken. De winkels maken tegenwoordig meer winst op de accessoires en versieringen van de kerstboom. Een nieuwe trend op het vlak van kerstbomenverkoop is de adoptie-, huur- of statiegeldbomen opgang. De bomen met kluit kunnen gehuurd worden en na de kerstdagen weer ingeleverd worden. De bomen worden daarna herplant.

Soorten kerstbomen

De meest verkochte kerstbomen zijn de Nordmann, de fijnspar, de Servische spar en de Blauwspar. De Nordmann is veruit het aantrekkelijkst omdat zijn naalden minder snel uitvallen.
Daarnaast is de kunstkerstboom ook zeer populair. Hij werd voor het eerst gepresenteerd in 1883. Sindsdien heeft hij een hele transformatie ondergaan. Tegenwoordig zijn zelfs de lichtjes in deze bomen verwerkt. De bomen mogen dan wel opgebouwd zijn uit een metalen frame met vlamvertragende kunststofnaalden, velen zijn bijna niet van echt te onderscheiden.
En mis je de geur van een echte kerstboom? Dan zijn er spuitbussen met de geur van een echte boom te koop.

Waarmee kun je een kerstboom versieren?

• Kerstballen of figuurtjes
• Slingers
• Een piek, ster, strik of engel in de punt van de boom
• Engelenhaar
• Kerstboomverlichting
• Koek en snoep
• Een kerstbal onder de boom
• Cadeautjes on de boom
• Verder kun je ook een kerstdorp maken met miniatuurhuisjes.

Wanneer kerstboom zetten?

De kerstboom wordt in Nederland pas na Sinterklaas opgetuigd. uiterlijk met Driekoningen wordt hij weer weggehaald. Het weghalen van de boom vóór Driekoningen zou ongeluk brengen. Vroeger bleef hij wel eens staan tot het feest van Maria-Lichtmis op 2 februari.

Kerstboomverbranding

In Nederlandse en Vlaamse gemeenten worden aan het begin van het nieuwe jaar de kerstboom verbrand tijdens de kerstboomverbranding. De kerstbomen worden verzameld op een bepaalde plaats waar ze vervolgens op een avond in het bijzijn van de brandweer aangestoken en verbrand worden. In de jaren 70 en 80 werden deze kerstboomverbrandingen in eigen beheer gedaan. Vanaf de jaren 90 werd het minder toegestaan vanwege de onveilige situatie.