Vuurwerk en kinderen, hoe houd ik het veilig?

Ieder jaar met oud en nieuw gebeuren er weer veel ongelukken met vuurwerk. Helaas zijn hier ook veel kinderen bij betrokken. Er hoeft maar één ongeluk te gebeuren, en het slachtoffer is voor de rest van zijn leven getekend. Ernstige brandwonden, verloren vingers en zelfs verloren zicht kunnen door onschuldig ogend vuurwerk optreden. Daarom hier enkele tips over hoe je de veiligheid van kinderen met vuurwerk kunt vergroten.

Kleine kinderen: is vuurwerk nodig?

Vuurwerk wordt traditiegetrouw met oud en nieuw afgestoken. Harde knallen, felle lichtflitsen, overal is iets te zien en te horen. Veel jonge kinderen hebben nog niet zo’n behoefte aan al die drukte. Hierbij is het belangrijk vuurwerk niet op te dringen. Ook sterretjes hoeven natuurlijk nooit. Zolang kinderen niet zelf om vuurwerk vragen, is het niet aan te raden hen vuurwerk te geven. Natuurlijk kunnen ze wel meekijken naar het siervuurwerk ’s avonds.

Kinderen willen vuurwerk

Zodra kinderen zelf om vuurwerk gaan vragen, kun je als ouder invloed gaan uitoefenen. Het eerste jaar dat een kind echt zelf vuurwerk wil afsteken, kun je vaak nog een heel eind komen met kindervuurwerk. Dit zijn bijvoorbeeld sterretjes, knalerwten, trektouwtjes en morning glory (kleurensterretjes). Verder zijn er vele soorten waarbij geen vuur komt kijken, maar die confetti loslaten. Dit vuurwerk is zeer geschikt voor de kinderen om zelf af te steken. Wel moet er rekening mee worden gehouden dat bij sterretjes en morning glorys vuur komt kijken. Deze moeten niet in contact komen met zeer brandbare kleding of haren.

Kinderen die meer willen op jonge leeftijd kunnen de ouders ‘helpen’ met het aansteken van ander vuurwerk. Bijvoorbeeld samen grondbloemen of rotjes afsteken, en om 12 uur een grote pijl of pot.

Het echte werk

Kinderen zullen al snel meer willen afsteken, zeker als zij oudere broers of zussen hebben die al wel afsteken. Denk hierbij zelf als ouder goed na wanneer je kind klaar is om af te steken. Als het dan zover is dat het kind zelf vuurwerk gaat afsteken zijn er een aantal dingen die je nog kan doen om de veiligheid te vergroten.

Het kopen

Ga samen

Onder de 16 mogen kinderen geen vuurwerk kopen. Dit zorgt ervoor dat de ouders beter zicht hebben op wat een kind heeft. Ga altijd met het kind vuurwerk kopen. Stuur geen oudere neven of vage bekenden mee, want dan kan er zomaar wat gekocht worden wat toch niet geschikt is.

Wat en hoeveel? Let goed op wat het kind koopt en hoeveel. Behalve dat het zonde is van het geld als er teveel wordt gekocht, kan het ook gevaarlijk zijn. De kans dat het vuurwerk wordt getransformeerd in ‘vuurwerkbommen’ of ‘heksenkringen’ (hierbij wordt al het vuurwerk bij elkaar gelegd met de lontjes één kant uit, en tegelijkertijd afgestoken) is groot. Hierbij kan snel iets misgaan, waardoor grote ongelukken ontstaan. Vraag altijd aan het kind wanneer hij van plan is alles af te steken. In een brood rotjes gaan 200 stuks. Dit betekent 200 keer een knal. Op zich is dit voor veel kinderen nog leuk, maar als er meer dan 5 broden gekocht moeten worden, let dan goed op hoeveel er per keer meegaan en wat ermee gebeurd.

Verder is ook het type vuurwerk dat gekocht wordt van belang. Rotjes en babypijltjes zijn goedkoop en populair, maar worden vaak te snel achter elkaar – of zelfs tegelijkertijd –aangestoken. Dit levert extra gevaren op. Babypijltjes (of gillende keukenmeiden) zijn in feite vuurpijlen. Toch worden ze maar zelden correct afgestoken. Er zitten er 100 in een verpakking, dus het is niet heel vreemd dat niet iedereen ze in een verzwaarde fles afsteekt en 6 meter afstand neemt. Toch hoeft maar één pijltje verkeerd terecht te komen en een kind – of een volwassene – kan het zicht in een oog volledig verliezen. Vaak is dit niet meer te herstellen. Vuurwerkbrilletjes kunnen hierbij een oplossing zijn, mits ze opgehouden worden. Geschikt vuurwerk om mee te beginnen zijn bijvoorbeeld kleine potjes, grondbloemen en Romeinse kaarsen. Deze doen meer dan het kindervuurwerk, zonder veel risico’s mee te brengen.

Wanneer kopen
Wanneer het vuurwerk gekocht wordt is ook van belang. Als het al dagen op een kinderkamer ligt, is de kans groot dat er vuurwerkbommen van gemaakt worden. Te laat kopen kan betekenen dat een deel van het gewenste vuurwerk al uitverkocht is. In de tijd tussen het moment dat het vuurwerk gekocht wordt en het moment dat het afgestoken mag worden, ligt het het beste op een plek waar kinderen niet bij kunnen.

Aansteeklonten

Aansteeklonten zijn de enige manier waarop het vuurwerk aangestoken mag worden. Zorg altijd dat dit duidelijk is bij het kind. Zorg ook dat er voldoende lonten in huis zijn op de grote dag, anders wordt het wel heel verleidelijk om op een andere manier af te gaan steken.

Voor het afsteken

Neem altijd met het kind door hoe het vuurwerk moet worden afgestoken. Het lijkt triviaal, maar is toch van het grootste belang. Bespreek wat moet staan, wat moet worden vastgehouden en wat kan worden gegooid.

Het afsteken

In 2014 zijn de regels voor het afsteken van vuurwerk veranderd. Vuurwerk mag nu afgestoken worden van 31 december 18.00 uur tot 1 januari 02.00 uur. Let wel op de locatie: in veel gemeenten mag het niet overal, in sommige gemeenten helemaal niet. Hier zijn adviezen om het voor de jongere gezinsleden ook veilig te houden.

Hoeveel mee op straat?

De complete vuurwerkvoorraad hoeft niet in één keer mee de straat op. Spreek af hoeveel er meegaat. Hiermee heb je zelf ook een beeld van wanneer het kind terug zal zijn, immers, je kunt geen vele uren doen over 50 rotjes.

Waar en met wie?

Zorg dat je altijd weet waar kinderen vuurwerk gaan afsteken en met wie. Als een jong kind met kinderen van een paar jaar ouder meegaat, is dit reden om extra alert te zijn. Zorg dat je regelmatig langsloopt, en verbiedt het zodra je vermoedt dat er iets niet klopt.

Geen aansteker mee

Geef kinderen geen aansteker mee als ze vuurwerk gaan afsteken. Een brandende aansteeklont is genoeg en voorkomt dat de verleiding ontstaat om even snel de aansteker te gebruiken.

In de gaten houden

Bij het afsteken kun je een keer langlopen om te kijken of alles goed gaat. Ook kun je afspreken om eerst samen wat af te steken.

Na oud en nieuw

Na oud en nieuw liggen de straten bezaaid met vuurwerk. Hiertussen zit nog veel ‘goed’ vuurwerk, dat is achtergelaten of de eerste keer niet goed afging. Dit vuurwerk kan erg gevaarlijk zijn. De lontjes zijn korter, en er is sowieso iets mis mee omdat het de eerste keer niet afging. Verder is het moeilijk om als ouder controle op dit vuurwerk te krijgen. Als een kind op Nieuwjaarsochtend ineens de neiging heeft om een eind te gaan fietsen of wandelen is het verstandig om te controleren of hij geen vuur bij zich heeft en om bij thuiskomst te controleren wat voor een vuurwerk hij mee heeft. Nog even een grondbloem ‘stiekem’ afsteken hoeft echt geen ramp te zijn, maar sommige kinderen weten thuis te komen met tassen (soms illegaal) vuurwerk.

Vuurwerk over

Bewaar vuurwerk niet tot volgend jaar. De kans dat je in huis een geschikte vuurwerkopslagplaats hebt is zeer klein. Buiten een goede opslagplaats gaat het vuurwerk snel in kwaliteit achteruit. Daarbij is het extra gevaarlijk mocht er een brand uitbreken.

Enkele tips op een rijtje

• Niet beginnen voor het kind aangeeft te willen afsteken
• Eerst kindervuurwerk
• Ouders moeten ten alle tijden op de hoogte zijn wat wanneer met wie wordt afgestoken
• Kinderen (en volwassenen) dienen kleding te dragen die niet erg brandbaar is
• Alleen aansteken met een aansteeklont
• Nooit creatief doen met vuurwerk!
• Nooit een tweede keer afsteken
• Op Nieuwjaarsochtend geen vuurwerk verzamelen

Verder geldt dat kinderen een voorbeeld snel zullen opvolgen, zorg er dus voor dat ze het goede voorbeeld krijgen. Zelf kunnen ze de gevolgen nog niet goed overzien, hiervoor hebben ze hun ouders nog nodig.