Zevenbergen met grafheuvel Vorstengraf in gemeente Oss

Sinds een groot aantal jaren voert de universiteit van Leiden archeologisch onderzoek uit naar prehistorische woonplaatsen en graven in de Noord-Brabantse gemeente Oss. Daarbij is de universiteit geïnspireerd door een bijzondere vondst in de dertiger jaren van de twintigste eeuw. Die vondst bestond uit een grafheuvel uit de vroege ijzertijd aan de zuidkant van Oss. Onderzoeken die later werden verricht leverden al veel nieuwe en interessante gegevens op.

Vorstengraf grootste Nederlandse grafheuvel

Die grafheuvel, genaamd Vorstengraf, is de grootste die ooit in Nederland is gevonden en was oorspronkelijk 54 meter lang en 3 meter hoog. De heuvel is aangelegd omstreeks 600 voor Christus door opgeworpen plaggen. Hij werd ontdekt in 1933 en verdween daarna uit de belangstelling tot de herontdekking in 1997.

Zwaard met goud ingelegd heft

Aanleiding tot de ontdekking in 1933 vormde de vondst van prehistorische potten bij het aanleggen van een woonwagenkamp. Daarna is door archeoloog Jan Hendrik Holwerda verder gezocht en het Vorstengraf blootgelegd. In het Vorstengraf werden talrijke objecten gevonden met als zeer bijzonder object een uit Zuid-Duitsland afkomstig zwaard. Dat zwaard zat samen met andere voorwerpen in een grote urn. Het zwaard is het enige in Nederland gevonden exemplaar waarvan het heft met goud is versierd en is tevens een van de oudste ijzeren voorwerpen.

Talrijke voorwerpen in wijnemmer

Die urn is in Leiden onderzocht en is zeer waarschijnlijk afkomstig uit het alpengebied waar dit soort voorwerpen gebruikt werd als wijnemmer. Naast het zwaard zaten in de urn ook voorwerpen als een bronzen dop, mes, ovalen plaatje, paardentuig, scheermes, slijpsteen, ijzeren kokerbijl, object van hout, versierd bot, twee paardenbitten, drie kledingspelden en ook bronzen ringen, leerbeslag, weefsel en ijzeren voorwerpen waarvan de functie niet bekend is.

Vorstengraf gedeeltelijk gerestaureerd

Na de herontdekking in 1997 bleek dat de Vorstengrafheuvel is aangelegd op een oudere heuvel die een diameter heeft gehad van 14 meter en is opgeworpen ongeveer 1.800 voor Christus. Vanaf de herontdekking werden in het gebied proefsleuven gegraven tot een lengte van 5 kilometer. In 2003 is de grafheuvel gedeeltelijk gerestaureerd en is de omtrek aangegeven met palen. Ook zijn met een stalen platen en een trap andere gegevens aangegeven.

Gebied Zevenbergen

In de buurt van het Vorstengraf werd ook een groep grafheuvels gevonden in het gebied genaamd Zevenbergen waar doden werden begraven in keurig op een rij opgeworpen grafheuvels. Deze grafheuvelgroep werd in 2004 opgegraven door Archol BV en de universiteit van Leiden en bestaat uit een in een rij geordende heuvels uit de bronstijd (2000-800 voor Christus). Tijdens de opgravingen werden ook veel kleine bronzen voorwerpen aangetroffen die bijzonder breekbaar waren.

Vondsten ondergebracht in Osse Museum Jan Cunen

In 2009 werd in de nabijheid van het Vorstengraf nog een grafheuvel ontdekt met een aantal belangrijke vondsten die werden overgebracht naar het Osse Museum Jan Cunen. Ook in de omgeving van beide heuvels werden nog andere heuvels ontdekt allen op een hoog gedeelte van de Maashorst. Maar veel van wat ooit grafheuvels zijn geweest zijn verloren gegaan door het aanleggen van een snelweg waarbij waardevolle overblijfselen over het hoofd zijn gezien.

Veel gegevens door onderzoeken

De onderzoeken hebben nog talrijke andere gegevens opgeleverd zoals oorspronkelijk de aanwezigheid van palenrijen tot 100 meter lengte met palen van 70 tot 110 centimeter lang en 20 tot 30 centimeter doorsnede welke tot 80 centimeter werden ingegraven. Ook werden gegevens gevonden over palenkransen, greppels, kringgreppels, plaggen van zo'n 10 tot 15 centimeter dik en met een oppervlakte van meer dan 30 bij 30 centimeter. Meer informatie over de grafheuvels is te vinden in het boekje "Prins onder Plaggen" dat geschreven is door Evert van Ginkel en waaraan Richard Jansen, David Fontijn en Harry Fokkens hebben meegewerkt.