Spion van de 20ste eeuw (Kim Philby)
De meest beroemde spion van de 20ste eeuw is Kim Philby. Philby werkte voor de Engelse geheime dienst maar stiekem ook voor de Sovjet-Unie. Deze Engelse spion is volgens velen verantwoordelijk voor verraad van honderden westerse spionnen in het Oostblok. Eén van de vermeende slachtoffers van Philby is de Poolse generaal Sikorski die tijdens de Tweede Wereldoorlog de Sovjet-Unie om uitleg vroeg over de duizenden door de Sovjet-Unie vermoorde Poolse officieren. Uiteindelijk zou de hulp aan zijn vrienden en het overlopen van een KGB spion hem doen vluchten naar de Sovjet-Unie. Na zijn dood werd echter geopperd dat de Engelse geheime dienst al lang wist van het verraad van Philby.
Molotov-Ribbentroppact
Op 23 augustus 1939 werd er in Moskou een niet-aanvalsverdrag ondertekend door Nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie. De naam van het verdrag komt van de ondertekenaars: de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Joachim von Ribbentrop en zijn Sovjetcollega Vjatsjeslav Molotov.
Het niet-aanvalsverdrag hield in dat geen van beide landen de ander de oorlog zou verklaren. Een geheim protocol echter in dit verdrag regelde de verdeling van Polen tussen Nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie. Op 31 augustus 1939 zette Nazi-Duitsland een toneelstukje op om de wereld wijs te maken dat Polen Nazi-Duitsland had aangevallen. Nazi-Duitsland had in 1934 een niet-aanvalsverdrag met Polen gesloten. Op 1 september 1939 viel Nazi-Duitsland Polen binnen. Op 17 september 1939 viel de Sovjet-Unie Polen binnen en nam ongeveer 300.000 Poolse soldaten en officieren gevangen.
Władysław Eugeniusz Sikorski
Op 30 juli 1941 viel Nazi-Duitsland de Sovjet-Unie aan. Plotseling was de situatie van de Poolse regering in Ballingschap veranderd. Generaal Władysław Eugeniusz Sikorski begon in 1941 onderhandelingen met de Sovjetambassadeur in Londen om de in de Sovjet-Unie gevangen gehouden 300.000 Poolse soldaten te bevrijden. De Sovjet-Unie liet 82.000 Poolse soldaten vrij. De rest van de gevangen Poolse soldaten kwamen echter niet vrij ondanks aandringen van generaal Sikorski. De Sovjet-Unie kon de Poolse soldaten niet vrijlaten om de simpele reden dat er veel waren gestorven en de Sovjet-Unie ruim 22.000 officieren en intellectuele Polen had geëxecuteerd. Op 13 april 1943 vonden Duitse soldaten de massagraven van de vermoorde Polen. Generaal Sikorski vroeg om uitleg van de Sovjet-Unie.
Op 4 juli 1943, iets minder dan twee maanden na de vondst van de vermoorde Polen stortte het vliegtuig van generaal Sikorski bij Gibraltar onder verdachte omstandigheden neer. Alleen de piloot overleefde de crash. Hij beweerde dat het vliegtuig niet reageerde bij het opstijgen. Een jammerlijk ongeluk zou men kunnen denken. De hals van de generaal vertoonde echter sporen van wurging. Een andere toevalligheid was dat het vliegtuig van de Sovjetambassadeur naast het vliegtuig van Sikorski had gestaan op het vliegveld van Gibraltar. De derde aanwijzing die behoorde tot dit moordcomplot was dat het hoofd van de Engelse geheime dienst in Spanje en Gibraltar Harold Adrian Russel Philby was.
Cambridge Five
De Cambridge Five is de naam van een groep spionnen die in de jaren 30 van de 20ste eeuw werden gerekruteerd terwijl ze aan de universiteit van Cambridge studeerden. De naam van de groep is lang de Cambridge Four geweest. De naam van de vijfde persoon was onbekend. Pas in 1992, toen de Sovjetarchivaris Mitrochin samen met een deel van het Sovjetarchief overliep naar het Westen, werd bekend dat de vijfde persoon John Cairncross was.
De leden waren:
- Anthony Blunt (codenaam Johnson)
- Guy Burgess (codenaam Hicks)
- Donald Maclean (codenaam Homer)
- Kim Philby (codenaam Stanley)
- John Cairncross (codenaam Liszt)
Harold Adrian Russell Philby a.k.a Kim Philby
Eén van de Cambridge Five was Harold Adrian Russell Philby of beter bekend als Kim Philby. Tijdens zijn studie in Cambridge raakte Philby ervan overtuigd dat alleen de Sovjet-Unie dictators en fascisme bestreed. Philby werd door de KGB gerekruteerd en maakte na zijn studie carrière in de Engelse geheime dienst. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij het hoofd van de Engelse geheime dienst in Spanje en Gibraltar en daardoor voor velen verdacht van betrokkenheid bij de dood van generaal Sikorski. Na de Tweede Wereldoorlog was Philby hoofd van de afdeling contraspionage en in die hoedanigheid verantwoordelijk voor de dood van waarschijnlijk honderden westerse spionnen.
Project VENONA
Project Venona is een samenwerking tussen de geheime diensten van de Verenigde Staten en Engeland om berichten van de geheime diensten van de Sovjet-Unie te ontcijferen.
Ontmaskerd
Kim Philby ontdekte begin jaren 50 van de 20ste eeuw dat het project Venona een spion op het spoor was met de codenaam “Homer”. (Donald Maclean). Hij liet zijn collega, medespion en huisgenoot Guy Burgess een waarschuwing sturen naar Maclean. In de zomer van 1951 vluchtte Maclean naar Moskou begeleid door Burgess. Hoewel Burgess niet verdacht werd weigerde de KGB om Burgess terug te laten gaan naar Engeland.
Omdat Burgess en Philby goede vrienden waren en zelfs huisgenoten werd Philby na de verdwijning van Burgess naar Moskou verdacht van werken voor de Sovjet-Unie. Philby kon immers aan de informatie komen dat Maclean een verdachte was. Nu Maclean samen met de huisgenoot van Philby naar Moskou waren gevlucht, was de verdenking op Philby gericht. Philby werd ontslagen bij de Engelse geheime dienst.
Philby werd in 1955 door de minister van Buitenlandse zaken van Engeland onterecht publiekelijk van alle blaam gezuiverd na beschuldigingen in de media. Hierna ging Philby werken als journalist in het Midden-Oosten voor de Economist.
In 1961 liep majoor Anatoliy Golitsyn van de KGB over naar de VS. Hierop vluchtte Kim Philby naar de Sovjet-Unie waar hij in 1988 op 76 jarige leeftijd overleed.
Driedubbelspel
De spionage van Philby kan je dubbelspel noemen. Het blijkt echter volgens sommigen dat er sprake was van driedubbelspel.
Door S.J. Hamrick is halverwege de jaren 90 van de 20ste eeuw een theorie opgeworpen over Philby en de Engelse geheime dienst die het verraad van Philby in een ander daglicht stellen. Hamrick beweert dat de Engelse geheime dienst al heel lang wist van Philby en zijn spionage voor de Sovjet-Unie. De Engelse geheime dienst zou Philby hebben gebruikt om verkeerde informatie over de Nucleaire macht van Engeland en de VS door te geven aan de Sovjet-Unie. Of zoals het boek van Hamrick heet: “De bedrieger bedrogen”
Lees verder